بررسی تفاوت های دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲
بیماری دیابت
دیابت یک بیماری مزمن است که روی چگونگی تولید و استفاده انسولین در بدن اثر می‌گذارد.
اگر سلول های بدن در مقابل انسولین مقاومت نشان دهند و یا اگر بدن به اندازه کافی انسولین نسازد، در این صورت بدن درست کار نخواهد کرد.
اشخاصی که مبتلا به بیماری دیابت هستند معمولاً آثار فیزیکی مشاهده نخواهند کرد، مگر این که قندخونشان به بیش از دو برابر میزان نرمال برسد.
در این حالت حتی برای کسانی که دیابت ندارد، علائم بیماری دیابت کم و بیش ظاهر می شود.
هنگامی که دیگران می‌شنوند شما دیابت دارید، شروع به فرضیه‌سازی می‌کنند، که همیشه هم درست نیست.
بسیاری از سردرگمی‌ها ناشی از این واقعیت است که دو نوع اصلی از دیابت وجود دارد، و هنوز بسیاری از مردم نمی‌دانند که این دو چقدر با هم متفاوت هستند.
دکتر گری شینر متخصص دیابت در پنسیلوانیا می‌گوید:
( مثل یک لوزالمعده فکر کن، می‌گوید، مقایسه دیابت نوع 1 با دیابت نوع 2 مانند مقایسه سیب با تراکتور است. تنها نقطه‌ی مشترک آن دو عدم توانایی در کنترل قندخون است.)
در ادامه تفاوت های اصلی دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 را با هم می‌خوانیم.
تفاوت دیابت نوع یک و دو در علل ایجاد بیماری
دیابت نوع یک
بدن مبتلایان به دیابت نوع یک توانایی تولید انسولین را ندارد و این امر موجب افزایش سطح قند خون می‌گردد.
این امر به دلیل از دست رفتن سلول های β جزایر لانگرهانس پانکراس اتفاق می افتد.
دلیل اصلی از دست رفتن سلول های β، حمله سلول های لنفوسیت T به دلیل خودایمنی است.
روش درمانی آن تزریق انسولین و کنترل دائمی میزان قند خون می باشد.
- در دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های بتا در پانکراس که تولید کننده انسولین هستند حمله می کند.
- وقتی این سلول ها تخریب می شوند، توانایی بدن برای تولید انسولین کافی و تنظیم قند خون کاهش می یابد.
- اگر بدن انسولین تولید نکند، بیمار از زمان تشخیص به بعد به مکمل انسولین نیاز دارد.
- دیابت نوع ۱ اغلب کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند ناگهانی شروع شود.
دیابت نوع دو
در دیابت نوع دوم بدن فرد مبتلا انسولین تولید می‌کند و حتی ممکن است غلظت انسولین در خون از مقدار معمول آن نیز بیشتر باشد.
اما گیرنده‌های یاخته‌ای فرد نسبت به انسولین مقاوم شده و در حقیقت نمی‌گذارند انسولین وارد سلول ها شده و اعمال طبیعی خود را انجام دهد.
در این حالت می‌توان با درمان رژیمی و ورزش غلظت قند خون را کاهش داد.
شیوع این نوع در حال ازدیاد است.
مرض قند نوع دوم در افراد چاق دیده می‌شود و درصد شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است.
- هنگامی که دیابت نوع ۲ شروع می شود، سلول ها به اثرات انسولین مقاوم می شوند. در این زمان بدن تولید انسولین کافی را قطع می کند و دیگر نمی تواند به طور موثر از گلوکز استفاده کند.
- این به این معنی است که سلول ها قادر به استفاده از گلوکز نیستند بنابراین گلوکز در خون تجمع می یابد.
- این پدیده مقاومت به انسولین نیز نامیده می شود. اگر گلوکز خون همیشه بالا باشد، سلول ها در معرض انسولین بیش از حد قرار خواهند شد. به مرور زمان آن ها نسبت به انسولین کمتر پاسخگو هستند یا واکنشی در این حالت از خود نشان نمی دهند.
- بروز علائم ممکن است چندین سال طول بکشد و افراد اغلب می توانند در مراحل اولیه این بیماری با استفاده از دارو، رژیم غذایی و ورزش، موجب کند شدن روند بیماری شوند.
- افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در مراحل اولیه بیماری نیاز به انسولین مکمل ندارند. اما با پیشرفت بیماری، ممکن است کنترل قند خون برای زنده ماندن ضروری باشد.
- دیابت نوع ۲ اغلب ناشی از چاقی، شیوه غلط سبک زندگی، عوامل تغذیه ای، و همچنین مصرف برخی از داروها و مشکلات دیگر باشد.
تفاوت دیابت نوع یک و دو در عوامل خطر
- هر دو نوع دیابت ممکن است شامل عوامل ژنتیکی باشند.
- در نوع ۱ این بیماری، دانشمندان ژن هایی را کشف کرده اند که با بیماری مرتبط است.
- در دیابت نوع ۲ سابقه خانوادگی نقش مهمی دارد.
- نوع ۱ این بیماری می تواند پس از عفونت ویروسی مانند اوریون یا سیتومگالوویروس ظاهر شود.
- اما به نظر می رسد که دیابت نوع ۲ مربوط به پیری، بی تحرکی، رژیم غذایی، نفوذ ژنتیکی و چاقی باشد.
- هر دو نو دیابت در افراد مبتلا به کمبود ویتامین D بیشتر دیده می شود. این ویتامین از نور خورشید سنتز می شود.
ویتامین D از عملکرد سیستم ایمنی و حساسیت به انسولین پشتیبانی می کند.
بنابراین احتمال ابتلا به دیابت در افرادی که در نیمکره شمالی زمین زندگی می کنند، بیشتر است.
ویتامین D اضافی در بدن ممکن است خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
تفاوت دیابت نوع یک و دو در رژیم غذایی
رژیم غذایی با دیابت نوع ۲ مرتبط است.
اما این عامل ممکن است تنها در مراحل اولیه دیابت نوع ۱ تأثیر گذار باشد.
دیابت نوع ۱ در کسانی که زودتر از شیر مادر گرفته شده اند و از شیر گاو برای تغذیه استفاده کرده اند شایع تر است.
این نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر به مدت طولانی ممکن است خطر این نوع دیابت را کاهش دهد.
دیابت نوع ۲ در خانواده هایی شایع است که چاقی نیز یک ویژگی خانوادگی است.
ممکن است در این رابطه یک ارتباط ژنتیکی وجود داشته باشد یا این پیوند ممکن است به این دلیل باشد که خانواده های چاق عادات غذایی و ورزشی مشابهی دارند.
رژیم های غذایی حاوی قند ساده و کم فیبر و بدون مواد مغذی حیاتی با دیابت ارتباط دارد.
تفاوت دیابت نوع یک و دو در علائم و نشانه ها
عواقب ناشی از بالا رفتن سطح گلوکز خون می تواند بین دیابت نوع ۱ و ۲ متفاوت باشد.
اما برخی نشانه ها و علائم هشدار دهنده برای هر دو نوع رایج است.
جدی ترین عوارض این بیماری عبارتند از:
- نارسایی کلیه
- مشکلات چشم و بینایی
- آسیب های عصبی
- افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، از جمله حمله قلبی و سکته مغزی
جدول زیر علائم و عوارض احتمالی را در هر دو نوع دیابت نشان می دهد:
| دیابت نوع یک | دیابت نوع دو | |
|
ویژگی های فیزیکی شایع |
BMIعمدتا در محدوده طبیعی یا کم است. |
BMIدر محدوده اضافه وزن یا چاق قرار دارد. |
|
شروع |
سریع شروع می شود و اغلب به شکل حاد با کتواسیدوز خود را نشان می دهد. |
به آهستگی شروع می شود. گاهی سالها طول می کشد که علائم اولیه خود را بروز دهد. |
|
علائم هشدار دهنده |
تشنگی و گرسنگی شدید تکرر ادرار کاهش سریع وزن ضعف شدید و خستگی تهوع و استفراغ تحریک پذیری |
تشنگی و گرسنگی شدید تکرر ادرار کاهش سریع وزن ضعف شدید و خستگی تهوع و استفراغ تحریک پذیری تاری دید عفونت پوست زخم هایی که به آرامی بهبود می یابند خشکی و خارش پوست سوزن سوزن یا بی حسی در پا |
|
عوارض |
کمای دیابتیک یا کتواسیدوز فشار خون بالا هیپوگلیسمی یا قند خون پایین نفروپاتی، یا بیماری کلیوی نابینایی حمله قلبی سکته مغزی نوروپاتی قطع عضو زخم |
کمای دیابتیک یا کتواسیدوز، به دلیل افزایش قند خون فشار خون بالا هیپوگلیسمی یا قند خون پایین نفروپاتی نابینایی حمله قلبی سکته مغزی نوروپاتی قطع عضو زخم |
تفاوت دیابت نوع یک و دو در تست ها و روش های تشخیص
شروع دیابت نوع یک به صورت ناگهانی است.
بنابراین اگر علائمی در بدن وجود دارد، فرد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
فرد مبتلا به دیابت نوع دو که در مراحل اولیه است معمولا علائمی ندارد.
اگر آزمایش خون معمولی نشان دهد که سطح قند خون بالا است، برای جلوگیری از دیابت و عوارض آن باید اقدامات مناسب انجام شود.
هر یک از تست های زیر می توانند برای تشخیص دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ مورد استفاده قرار گیرند.
اما استفاده از همه آن ها برای تشخیص هر دو نوع دیابت توصیه نمی شود:
- آزمون A1C، که به نام هموگلوبین A1c، HbA1c یا تست گلیکو هموگلوبین نیز شناخته می شود.
- تست قند خون ناشتا (FPG)
- آزمون تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
آزمایش دیگری که به منظور تشخیص استفاده می شود تست قند خون تصادفی (RPG) است.
اگر RPG نشان دهنده قند خون بالاتر از ۲۰۰ میکروگرم در دسی لیتر باشد و فرد نیز علائمی در بدن داشته باشد، ممکن است بیماری او دیابت تشخیص داده شود.
تفاوت دیابت نوع یک و دو در درمان و پیشگیری
هیچ درمان کاملی برای دیابت وجود ندارد.
اما داروها می توانند این بیماری را مدیریت کنند.
انسولین می تواند قند خون را تنظیم کند، از موارد اضطراری هیپرگلیسمی جلوگیری کند و در برابر عوارض طولانی مدت آن از بدن محافظت کند.
در زیر لیستی از روش های فعلی شناخته شده برای درمان و جلوگیری از دیابت نوع ۱ و نوع ۲ ارائه شده است.
بهبودی کامل در دیابت نوع 1
هیچ روشی برای بهبودی کامل دیابت نوع ۱ وجود ندارد.
اما برخی از محققان در حال حاضر در حال تحقیق بر روی مزایای بالقوه ترکیبی از داروهای سرکوب کننده ایمنی و داروهایی هستند که باعث افزایش تولید گاسترین برای تشویق احیای پانکراس می شوند.
این عوامل ممکن است به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ اجازه دهد بتوانند بدون انسولین به زندگی خود ادامه دهند.
بهبودی کامل در دیابت نوع 2
هیچ روشی برای بهبودی کامل دیابت نوع ۲ وجود ندارد.
اگر چه عمل جراحی بای پس معده، تغییر در شیوه زندگی و درمان دارویی ممکن است باعث بهبودی شود.
فعالیت بدنی، کاهش وزن و کنترل رژیم غذایی برای این افراد توصیه می شود.
پیشگیری از دیابت نوع 1
هیچ راهی برای جلوگیری از حمله اتوایمیون به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس وجود ندارد.
پیشگیری از دیابت نوع 2
این بیماری قابل پیشگیری است و می توان با یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی از آن جلوگیری کرد.
درمان دیابت نوع 1
- تزریق انسولین
- به ندرت استفاده از داروهای خوراکی
- تغییرات غذایی
- فعالیت بدنی
- بررسی منظم قند خون و A1C
- کنترل فشار خون
- درمان کلسترول بالا
درمان دیابت نوع 2
- استفاده از داروهای دیابت
- گاهی اوقات تزریق انسولین
- مصرف غذاهای سالم
- ورزش
- خود مراقبتی از قند خون (SMBG)
- کنترل فشار خون
- درمان کلسترول بالا
