آشنایی با نیازها و روش نگهداری درختچه زینتی آیلکس

نحوه پرورش و نگهداری درختچه ی آیلکس

این درخت با شاخ و برگ انبوهش در باغ و باغچه، چه کنار هم کاشته شوند و چه به صورت پرچینی متراکم هرس و کوتاه شوند و چه تک‌درخت خوش نمای باغچه باشد، چه مهمان گلخانه شود فرقی ندارد؛ همه جا خاص و چشم گیر است؛ حتی با میوه‌های سرخش پرنده‌ها را به باغچه دعوت می‌کند. در آفتاب کامل به خوبی رشد می‌کند.

در مکان‌های نیم سایه یا کاملاً سایه هم میتواند رشد کند. در مناطق با آب و هوای گرم بهتر است بعد از ظهرها در سایه قرار گیرد. به آبیاری در حد متوسط نیاز دارد. در اقلیم‌های خنک و مرطوب بهترین رشد را دارد.

• نام انگلیسی: English holly, European holly
• نام علمی: Ilex Serrata Aquifolium
• خانواده: خاسیان Aquifoliaceae

درختچه ی آیلکس (نگهداری + پرورش)

گل ایلکس، سفید ریز و معطر است ولی اهمیت زینتی ندارد و گل های نر بر درخت های نر و گل های ماده بر درخت های ماده در اردیبهشت و خرداد می رویند. درختان نر و ماده را نمی توان از یکدیگر باز شناخت مگر تا سن 12-4 سالگی درخت که در این سنین به گل می نشیند..

شکل گل:
در درخت نر گل ها زرد رنگ هستند و پای دمبرگ ها بر شاخه می رویند. در درخت ماده گل ها تکی یا سه تایی، کوچک و به رنگ سفید یا صورتی ملایمی هستند که از 4 گلبرگ و 4 کاسبرگ تشکیل شده اند.

میوه:
میوه های شفت مانند به رنگ قرمز دارد که ظاهری زیبا به گیاه داده است و میوه آن با دوام است. میوه ها حبه های قرمز درخشانی هستند به قطر 6 الی 10 میلیمتری که بر شاخه های سال قبل می رویند. ندرتا رنگ آنها نارنجی و زرد هم می تواند باشد. اندازه حداکثر: 9 تا 15 متر (اما اغلب به عنوان پرچین به صورت کوتاه هرس می شود.)

فصل گلدهی:
زمان گل دادن این گیاه در پاییز و زمستان می باشد.

برگ:
برگ ایلکس 2.5 تا 7 سانتیمتر و پهنای 2تا 4 سانتیمتر، سبز تیره و براق است، پیچ و تاب دار و متناوب است و دندانه های درشت نوک تیز دارد و در برخی گونه ها ابلق است.

خاستگاه و موطن گیاه:
ایلکس بومی اروپا و غرب آسیا و شمال آفریقاست.

نیاز های گیاه و شرایط نگهداری ایلکس

ایلکس درختان نر و ماده مجزا دارد و برای بارور شدن آن گرده افشانی ضروری است و در نقاطی که وسعت کافی برای کاشت درختان نر و ماده وجود ندارد، بهتر است چند شاخه نر به پایه ماده پیوند شود. ایلکس که رشد کندی دارد، می تواند درخت بلندی باشد ولی اغلب با تاجی مخروطی تا 9-15متر قد می کشد و یا مثل پرچین یا درختچه کوتاهی هرس می شود. ریشه ایلکس بسیار عمیق است.

درخت انبوه ایلکس با آن برگ های دندانه دار براق و میوه های سرخ زیبا واقعاً درخت خاصی است؛ خصوصاً زمستان بی برگ و بار با حضور سبز و قرمزش پر شور و حرارت می شود. این درخت با شاخ و برگ انبوهش در باغ و باغچه، چه کنار هم کاشته شوند و چه به صورت پرچینی متراکم هرس و کوتاه شوند و چه تکدرخت خوش نمای باغچه باشد، چه مهمان گلخانه شود فرقی ندارد؛ همه جا خاص و چشم گیر است؛ حتی با میوه های سرخش پرنده ها را به باغچه دعوت می کند.

این گل ابلق است و آبیاری زیاد باعث سبز شدن برگها میشه ! سعی کنید در تابستون هر وقت خاکش خشک میشه آب بدید تا ابلقی از بین نره و ریشه دچار پوسیدگی نشه ! سعی کنید بعد از کاشت یه تشتک دورش در بیارید و روی تشتک رو با مالچ یا خورده چوب های ریز پر کنید تا آفتاب به خاکش نخوره و اینطوری هم توی تابستون کمبود آهن نمیگیره و هم خاکش دیر به دیر خشک میشه !

از آبیاری روزانه پرهیز کنید چون آب زیاد باعث پوسیدگی ریشه و قارچ میشه ، این گل به آب زیاد خیلی حساسه !

چون طلایی هست آفتاب کامل رو دوست داره ولی انواع سبزش توی محیط سایه هم زنده میمونن، البته سایه مثلا زیر درخت ! نه توی اتاق! روی خاکش حتما مالچ ریخته بشه تا نور شدید خاک رو خراب نکنه و سله نبنده !

همه رنجی دما رو تحمل میکنه و محدودیتی نداره! البته منظور مناطق معتدل هست. هوای خنک رو از گرم بیشتر دوست داره !! مثلا مناطق سردسیری براش عالیه ! ولی توی مناطق جنوبی و گرمسیری توصیه نمیکنم. هوای مرطوب رو دوست داره و باعث افزایش سرعت رشدش میشه ولی چون برگهای چرمی داره به خشکی هوا هم مقاومه ! هرچی هوا خشک تر باشه دندونه های حاشیه برگ تیزتر میشه.

اصولا توی مناطق دیگه ، ویلاهای شهرهای مختلف به علت وجود چمن توی فضای سبز ،رطوبت قابل قبولی وجود داره و براش کافیه ! مطمئنا کسی که ویلا نداره و چمن نداره این گیاه رو نمیخره !

خاک نصف زندگی گیاه هست ! هرچی بتونید موقع کاشت عمق بیشتری بکنید (حداقل نیم متر) و اون چاله رو با خاک جنگلی و پیت ماس جنگلی پر کنید رشد گیاه عالی هست و خیلی خوشحال میشه و دیرتر دچار آفت میشه و وقتی مالچ روی خاکش ریخته بشه دیگه غصه ی سله بستن و سفت شدن خاک رو ندارید و ریشه به خوبی کار میکنه رشد گیاه بیشتره.

این گیاه به خاک معمولی باغچه حساسه باید حتما خاک مخصوص براش بریزید ترکیب پیت ماس با پرلیت درشت یا اصلا خاک جنگلی با تفاله چایی باید براش بریزید چون به خاک اسیدی نیاز داره و خاک اگه قلیایی بشه برگها گیاه دیگه رشد ندارن !

دوستان این گیاه ابلق هست یعنی سبزینه کمتری نسبت به بقیه گیاهان داره پس رشدش هم برای همین کمتره! کودهای اوره و ازت بالا باعث کاهش این ابلقی میشن که اصلا خوب نیست و باید دقت کنید.

هر چیزی که رشد رویشی و علفی رو زیاد تر کنه مثه آب زیاد یا همین کودهای شکری، باعث کاهش ابلقی برگ میشن! پس سعی کنید کودهای سه ۱۸ بدید یا کودهای ازت پایین بدید تا ابلقی زیاد بشه و رشد هم یکم داشته باشه!

روش تکثیر درختچه زینتی آیلکس

ایلکس به دو صورت تکثیر میشه جنسی که همون کشت بذر هست که اواسط پاییز بذر و میگیرن و تو بستر مناسب میکارن بستر میتونه کوکوپیت و ورمی کمپوست باشه که عالیه. غیر جنسی هم قلمه میشه هم پیوند .

تکثیر آیلکس ابلغ که تو بازار فراوونه و برگهای پر تیغی هم داره تنها آیلکسی هست که با قلمه زیاد نمیشه یا اگرهم بشه خیلی بد ریشه هست و کند رشد. ولی ایلکس سبز جنگلی و سبز برگ درشت وارداتی به راحتی با قلمه تکثیر میشن.

البته ایلکس برگ سفید و برگ لیمویی هم تو بازار به تازگی اومده که اونها با قلمه هم زیاد میشن. ایلکس ابلق معمولی برگهای تیغ دار داره که به دست آسیب میرسونه ولی مدل لیمویی و سفیدش فقط شکل برگش تیغ دار هست و آسیب نمیرسونه.

بیماری و آفات درختچه زینتی آیلکس

بیشترین آفت شپشک سپردار هست که باید با سم کلروپیرفوس سمپاشی بشه. مینطور به بیماری قارچی فیتوفترا هم خیلی حساسه که در اثر آب زیاد و خاک نامناسب میاد ! از علائمش هم سبز خشک شدن یهویی برگها هست ! زمانیکه برگهای سبز خشک شده رو دیدید اول چک کنید.

ببینید ساقه ها سبزو نرم هستند هنوز یا نه ! اگه سبز بودند باید اقدام کنید برای سمپاشی و درمان ! برای پیشگیری باید آبیاری هفته ای یکبار انجام بشه و در صورت بروز بیماری باید سم بنومیل رو روی خاک بریزید و بعد آب بدید از سم تیوفانات متیل هم میشه استفاده کرد و همزمان سرشاخه ها رو قیچی زد و برگها خشک رو بچینید تا با نور زیاد افتاب دوباره جوونه زنی داشته باشه. اگه دیر به دادش برسید و بیماری به شاخه ها سرایت کنه و اونا رو سیاه کنه دیگه فایده ای نداره !

منبع : ساعد نیوز