عوارض فریتین خون بالا در بدن + راههای درمان
درمان فریتین خون بالا
فریتین خون یا همان آهن یکی از عناصر ضروری در بدن انسان است. اکثر پزشکان بر این باورند که ازدیاد آهن به ندرت اتفاق می افتد و اگر هم باشد بیشتر جنبه ارثی و ژنتیکی دارد.
فریتین مانند آهن در بدن نیست. فریتین پروتئینی است که آهن ذخیره می کند و هنگام نیاز بدن ، آهن را آزاد می کند. فریتین معمولا در سلول های بدن شما زندگی می کند و در واقع در خون جریان دارد.
در ادامه ی مقاله فریتین در آزمایش خون میخوانید :
تفسیر آزمایش فریتین خون در بدن
چگونه فریتین خون بالا را درمان کنیم ؟
میزان طبیعی فریتین در آزمایش خون
در واقعیت، امروزه ازدیاد آهن بسیار شایع و خطرناک تر از آنچه است که مردم تصور می کنند.اضافه بار آهن یکی از شرایط جدی و مزمنی است که باید به درستی تشخیص و درمان شود.
اگر درست تشخیص داده نشود، منجر به بیماری هموکروماتوزیس می شود و زندگی فرد را تهدید می کند
بدن انسان متناسب با جنسیت به میزان مشخصی آهن در روز نیاز دارد. اما میزان نیاز آهن روزانه مقدار زیادی نیست و برای یک فرد بالغ نرمال بین 10 تا 15 میلی گرم تخمین زده شده است.
این مشکل همان ازدیاد آهن بدن است که می تواند منجر به آسیب های جدی به قلب و کبد شود.
هدف از آزمایش فریتین
این که بفهمید سطح فریتین موجود در خون کافی است یا خیر ، می تواند سرنخ های مهمی را به پزشک شما بدهد . هرچقدر که فریتین موجود در خون شما بیشتر باشد ، میزان ذخیره شده آن در بدن نیز بیشتر خواهد بود.
علائم سطح پایین فریتین
ممکن است پزشک در صورت مشاهده علائم زیر تشخیص دهد که شما به کمبود فریتین دچار هستید :
- خستگی غیر منتظره
- سرگیجه
- سردرد مزمن
- ضعف غیر منتظره
- زنگ زدن گوش
- کلافگی
- پا درد
- تنگی نفس
علائم سطح بالای فریتین
سطح بالای فریتین نیز آسیب زا است که با علائم زیر همراه می باشد :
- دل درد
- درد در قفسه سینه یا قلب درد
- ضعف غیر منتظره
- درد مفصلی
- خستگی غیر منتظره
سطح فریتین در بدن همچنین می تواند بر اثر آسیب دیدگی ارگان هایی از جمله کبد باشد .
این تست برای نشان دادن سلامت کلی بدن مخصوصا وضعیت های مربوط به آهن به کار می رود که کمی یا زیادی بیش از حد آهن در خون را نشان می دهد .
انواع آهن موجود در خون
بدن ما از دو نوع آهن استفاده می کند که عبارت است .
- آهن هِم: از منابع حیوانی تأمین می شود.
- آهن غیر هِم: از منابع غیرحیوانی و گیاهی تأمین می شود.
زمانی که ذخیره آهن بدن کم باشد جذب آهن غیرهم افزایش می یابد. باید بدانید که مصرف سبزیجات سرشار از آهن با گوشت یا یک منبع خوب ویتامین C باعث تحریک جذب میزان آهن غیرهم می شود. حتماً می دانید که ترکیباتی مانند چای باعث کاهش میزان جذب این ماده معدنی می شود
خطر آهن بالا برای سلامتی
متأسفانه ازدیاد آهن در بدن زمینه را برای بروز بیماری قلبی فراهم می کند. نتایج برخی پژوهش ها نشان می دهد افرادی که ذخیره آهن بالایی دارند در مقایسه با افرادی که ذخیره آهن کمتری دارند بیشتر در معرض بیماری کرونری قرار می گیرند
ازدیاد آهن می تواند باعث آسیب به رگ های خونی شده و زمینه تشکیل ضایعات چربی را فراهم کند. این مسئله نیز از قدرت آهن در تسریع روند اکسیداسیون ناشی می شود.
نتایج بررسی ها نشان می دهد که صرفاً آهن هِم می تواند باعث بروز مشکلات و بیماری های قلبی شود.
با این حال بررسی های دیگر ارتباطی بین این دو مسئله نیافته اند. برخی محققان به این نتیجه رسیده اند که آهن می تواند باعث ایجاد دردها و آسیب های مفصلی در بین خانم ها بعد از یائسگی شود.
آزمایش فریتین نیازمند مقدار کمی خون برای تشخیص سطح فریتین است. در مورد بعضی نمونه‌ها ممکن است پزشک به شما بگوید از حداقل ۱۲ ساعت قبل چیزی نخورید.
براساس توصیه‌ی انجمن آمریکایی شیمی بالینی (AACC) اگر تست صبح‌ها یعنی زمانی که برای مدتی چیزی نخورده‌ایم دقیق‌تر انجام میشوند. ممکن است فرد گیرنده خون باندی را دور بازوی شما ببندد تا رگ شما مشخص‌تر شود.
بعد از اینکه پوست شما توسط یک پنبه ضد عفونی شد، فرد گیرنده خون سوزنی را جهت نمونه برداری در رگ فرو می‌کند. این نمونه بعدا به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا تحلیل شود. شما قبل از انجام آزمایش خون نباید تحت هیچ گونه اقدام درمانی قرار بگیرید
آزمایش فریتین خون شما ابتدا ارزیابی میشوند تا متوجه شویم که آیا سطح آن در محدوده طبیعی است یا نه. براساس MayoClinic محدوده‌های طبیعی آن به شرح زیر است:
- فریتین خون در مردان ۲۴ تا ۳۳۶ نانوگرم در هر میلی‌لیتر
- فریتین خون در زنان ۱۱ تا ۳۰۷ نانوگرم در هر میلی‌لیتر
به این نکته توجه کنید که همه‌ی آزمایشگاه‌ها در زمان ارائه سطح فریتین خون، نتایج یکسانی ارائه نمی‌کنند. این‌ها محدوده‌های طبیعی‌اند اما آزمایشگاه‌های مختلف مقیاس‌های متفاوتی دارند.
اگر سطح فریتین خونتان طبیعی، کم یا زیاد بود یادتان باشد همیشه از پزشکتان محدوده طبیعی آزمایشگاه به خصوصی که مراجعه کردید را بپرسید.
چگونه می توان از بروز آهن بالا پیشگیری کرد؟
مواد غذایی سرشار از ویتامین C باعث بهبود جذب آهن می شوند. بنابراین افرادی که از مشکل ازدیاد آهن رنج می برند نباید مواد غذایی سرشار از ویتامین C را با مواد غذایی گیاهی حاوی آهن مصرف کنند.
برخی از متخصصان بر این عقیده هستند که:
تمام افرادی که قصد مصرف مکمل ویتامین C دارند باید ابتدا میزان فریتین بدنشان را چک کنند. برای این کار آزمایش خون لازم است.
زیاده روی در خوردن این مواد فریتین خون را بالا میبرد
این مواد فریتین خون را بالا میکشد
- گوشت های قرمز و بخصوص گوشت گاو
- غلات غنی شده از آهن
- حبوبات
- تخم مرغ
- میوه های خشک از قبیل زردآلوی خشک
- کشمش
- پسته
- سبزیجات با برگ سبز تیره
هموکروماتیس یا هموکروماتوزیس چیست؟
وقتی بدن آهن بیش از اندازه ایی از غذا و منابع دیگر مثل ویتامین هایی که حاوی آهن هستند ، جذب کند هموکروماتیس رخ می دهد
علائم اولیه هموکروماتوزیس:
- افسردگی احساس خستگی بیش از اندازه
- ضعف
- کاهش وزن
- درد شکم
- درد مفصل
در مرحله بعدی، علائم زیر نمایان می شود:
- علائم نقصان غده جنسی
- ناراحتی در تنفس و تنگی نفس
دلایل هموکروماتوزیس:
در آمریکا معمولا این بیماری از ناهنجاریهای ژنتیکی به وجود می آید . فردی که ژ‍ن ناقص و معیوب را از والدین به ارث می برد بیشتر احتمال می رود که به آن دچار شود .
نواقص ژنتیکی در بدو تولد بوجود می آید اما نشانه ها و علایم آن به مرور در دوران جوانی و بزرگسالی ظاهر می شود.
- اکثر موارد هموکروماتوزیس، ژنتیکی می باشد
- اختلالات خونی
- هپاتیت مزمن که باعث افزایش مقدار جذب آهن می شود
- مصرف بیش از اندازه آهن (بیشتر به شکل مکمل)
برای کاهش سطح آهن خون بیمار، معمولا از حجامت استفاده می شود. حجامت به سادگی خون را از بدن بیرون می برد
تشخیص اضافه بار آهن
- اگر یکی از خانواده شما دچار هموکروماتوزیس بود، به پزشکتان اطلاع دهید تا برای شما آزمایش ژنتیک را انجام دهد
- بیوپسی کبد نیز یکی از راه های اندازه گیری آهن در کبد می باشد
زیاد بودن فریتین نیز می تواند نشانه هایی را به ما بگوید .
به عنوان مثال هموکروماتوسیز یعنی وقتی که بدن ، آهن بیش از حد زیادی جذب می کند .
سایر وضعیت های موثر بر زیاد بودن فریتین شامل موارد زیر است :
- بیماری های روماتیسمی
- تیروئید پرکار
- دیابت نوع دو
- سرطان
- لیمفوما هودکین
- انتقال خون زیاد
- سمی بودن آهن
- بیماری کبد، مثل هپاتیت سی مزمن
- سندروم پای بیقرار
- فیبروم یا پولیپ
زمانی که بدن شما دچار التهاب می شود ، سطح فریتین آن بالا می رود و به همین دلیل است که سطح فریتین در افراد مبتلا به بیماری های کبدی یا افراد مبتلا به سرطان بالاست .
مثلا سلول های کبد فریتین ذخیره می کنند. زمانی که کبد فرد آسیب می بیند ، فریتین درون سلول ها شروع به نشت کردن می کند و پزشک در این شرایط سطح بالاتری از فریتین نسبت به سطح نرمال انتظار دارد .
رایج ترین دلایل سطوح فریتین ارزیابی شده ، چاقی ، التهاب و مصرف روزانه الکل است . علت های رایج تر نیز به ژنتیک مربوط است .
اگر تست فریتین نشان دهنده افزایش آن در بدن باشد ، پزشک از شما آزمایش های دیگر نیز می گیرد تا سطح آهنتان نیز مشخص شود .
- برای کاهش سطح آهن خون بیمار، معمولا از حجامت استفاده می شود. حجامت به سادگی خون را از بدن بیرون می برد.
- در بیمارانی که تخریب در بافت و یا عضوی از بدن صورت گرفته است، می توانیم با استفاده از حجامت از پیشرفت هموکروماتوزیس و تخریب بیشتر بافت جلوگیری کنیم.
- 1 تا 2 بار در هفته و به مقدار 500 میلی لیتر خون، حجامت می باشد.
- حجامت تا زمانیکه خون اضافی در بدن موجود است، ادامه دارد.
- مقدار آهن موجود در خون را در هر مرحله از درمان اندازه می گیرند.
- طول درمان و مدت درمان بستگی به سن، جنس، دلیل برای تشخیص و شدت علائم دارد.
داروهایی که باعث افزایش سطح آهن (فریتین خون) میشوند
- سولفات آهن (Ferrous sulfate)
- گلوکونات آهنی (Ferrous gluconate)
- فومارات آهنی (Ferrous fumarate)
- کربنیل آهن (Carbonyl iron)
- Iron dextran complex
- فریتین خون مردان: 18–270 (ng/mL) نانوگرم در میلی لیتر یا 18–270 میکرو گرم در لیتر (mcg/L)
- فریتین خون زنان: 18–160 ng/mL یا 18–160 mcg/L
- فریتین خون اطفال: 7–140 ng/mL یا 7–140 mcg/L
- فریتین خون بچه های 1 تا 5 ماه: 50–200 ng/mL یا 50–200 mcg/L
- فریتین خون تازه متولدین: 25–200 ng/mL یا 25–200 mcg/L
اگر با وجود رعایت تمامی موارد بالا بازهم هموکروماتوزیس پیشرفت کند، دارای علائم زیر می باشید:
- آرتریت
- نامنظم بودن عملکرد کبد
- عدم تحمل گلوکز
- تخریب پانکراس و ایجاد دیابت
- خستگی شدید
- کم کاری هیپوفیز
- کم کاری تیروئید
- هایپوگنادیسم
- کاردیومیوپاتی و آریتمی قلب
- سیروز کبدی
- سرطان کبد
- نارسایی قلبی
- پانکراتیت
- رنگدانه های پوست، خاکستری رنگ و یا برنزی
با تشکر از همراهی شما همراهان همیشگی مجله دلگرم امیدوارم از مبحث فریتین خون بالا استفاده کافی را برده باشید . نظرات خود را از طریق کامنت ها با ما در میان بگذارید.
