بالا و پایین بودن تست ESR در آزمایش خون نشانه چیست ؟
ESR در آزمایش خون چیست ؟
آزمایش esr مقدار رسوبات گلبول های قرمز را اندازه گیری می کند. بدین معنا که گلبول های قرمز با چه سرعتی در ته یک ظرف نمونه خون ته نشین می شوند.
پزشکان نمیتوانند با استفاده از نتایج این آزمایش بیماری خاصی را تشخیص دهند زیرا شرایط مختلفی هستند که باعث بالا رفتن یا پایین آمدن میزان ای اس آر می شوند.
آزمایش اندازه گیری میزان سدیمانتاسیون (ESR) خون میزان سرعت رسوب گلبول های قرمز را در لوله آزمایش به مدت یک ساعت اندازه گیری می کند.
اگر بیشتر گلبول های قرمز در طول یک ساعت به پایین لوله رسوب کنند به این معنی است که میزان سدیمانتاسیون گلبول های قرمز زیاد است.
وقتی که التهاب در بدن وجود دارد، پروتئین های خاصی باعث چسبیدن گلبول های قرمز به هم می شود و باعث رسوب گلبول های قرمز بیشتر از حالت طبیعی می شوند.
این پروتئین ها توسط کبد و سیستم ایمنی در شرایط غیر طبیعی مثل عفونت، بیماری خود ایمنی و یا سرطان ساخته می شوند.
در ادامه میخوانید :
بالا بودن esr در آزمایش خون نشانه چیست ؟
دلایل زیادی برای افزایش میزان سدیمانتاسیون وجود دارد. به همین دلیل، این آزمایش خون به همراه سایر آزمایشات برای تایید تشخیص انجام می شود.
بعد از تشخیص بیماری، میزان سدیمانتاسیون به بررسی بیماری و روند درمان آن کمک می کند.
سدیمانتاسیون که به آن سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) یا به زبان ساده تر Sed Rate می گویند، یک نوع آزمایش خون است که میزان فعالیت التهابی را در خون نشان می دهد.
تست Sed Rate تنها ابزار تشخیصی پایه نیست، اما ممکن است در فرآیند تشخیص یا نظارت بر پیشرفت یک بیماری التهابی به پزشک کمک کند.
بیشتر بخوانید : LDL در آزمایش خون : تفسیر کامل کلسترول بد (LDL) در آزمایش چیست ؟
محدوده خطر esr
- یافتن عفونت و یا التهاب در بدن
- بررسی روند بیماری
- بررسی روند درمان بیماری
بیشتر بخوانید : عوامل موثر در بالا و پایین شدن tibc در آزمایش خون چیست ؟
اگر شما هر یک از علایم زیر را داشته باشید ، پزشک توصیه می کند که آزمایش esr را حتما انجام دهید
- سردرد
- سفت شدن مفاصل
- درد در ناحیه گردن ، شانه یا لگن
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناگهانی (بدون ورزش یا رژیم)
چندین علت برای بالا بودن نتیجه تست ESR وجود دارد.
بعضی از بیماریهای شایعی که با بالا بودن نتیجه همراه هستند عبارتند از:
- سن بالا
- بارداری
- کم خونی
- کلسترول بالا
- بیماری کلیه
- بیماری تیروئید
- انواع خاصی از سرطان از جمله لنفوم و میلوم چند گانه
- ESR بالا نشان دهنده حضور تومورهای سرطانی است بخصوص اگر هیچ التهابی وجود نداشته باشد.
- بیماری خود ایمنی
بیشتر بخوانید : D۳ در آزمایش خون نشانه چیست و چگونه آن را تامین کنیم ؟
عوارض بالا بودن esr
نتایج تست ESR بالاتر از حد نرمال با بیماریهای خود ایمنی هم ارتباط دارد. از جمله:
- SLE یا لوپوس
- انواع خاصی از آرتریت از جمله آرتریت روماتوئید
- ماکروگلوبولینومی والدنستروم
- آرتریت موقتی، بیماری که طی آن عروق جمجمه دچار التهاب یا آسیب می‌شوند
- روماتیسم پلی میالژی که موجب درد ماهیچه می‌شود
- هایپرفیبرونوژنمی یا زیاد بودن پروتئین فیبرینوژن در خون
- آلرژی یا واسکولیت نکروتیت
- عفونتها
- بعضی از انواع عفونت که موجب می‌شوند نتایج تست ESR بالاتر از حد نرمال باشد به قرار زیر هستند:
- عفونت استخوان
- عفونت قلبی همچون میوکاردیت (بر عضله قلب اثر می‌گذارد)، پریکاردیت (بر بافت اطراف قلب یا پریکاردیوم اثر می‌گذارد) و اندوکاردیت (بر پوشش داخلی قلب اثر می‌گذارد که می‌تواند شامل دریچه‌های قلب شود)
- تب روماتیسمی
- عفونت پوست
- عفونت سیستمی
- سل
بیشتر بخوانید : tsh در آزمایش خون نشان دهنده تیروئید پر کار است یا کم کار ؟
پایین بودن esr نشانه چیست ؟
میزان سدیمانتاسیون به دلایل زیر کاهش می یابد:
- افزایش میزان قند خون
- پلی سایتمی
- کم خونی سلول های داسی شکل
- بیماری شدید کبدی
پایین بودن نتایج تست ESR ممکن است به علتهای زیر باشد:
- نارسایی احتقانی قلب (CHF)
- سندرم خستگی مزمن (CFS)
- هیپوفیبرینوژنومی یا کم بودن فیبرینوژن در خون
- پایین بودن پروتئین پلاسما
- لوکوستوز یا بالا بودن تعداد گلبولهای سفید خون (WBC)
- پلی ستمی ورا، اختلال مغز استخوان که منجر به تولید بیش از اندازه گلبولهای قرمز می‌شود
- کم خونی سلولهای داسی شکل، بیماری ژنتیکی که بر گلبولهای قرمز اثر می‌گذارد
- لوسمی، سرطان سلولهای خونی
بیشتر بخوانید : T۴ در آزمایش خون / تست T۴ در آزمایش خون نشانه چیست
مقدار esr در سرطان خون
مراحل انجام آزمایش esr
- بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
- تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
- فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
- وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
- باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
- قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
- فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل
میزان طبیعی سدیمانتاسیون در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد.
جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.
- مردان : ۰ تا ۱۵ میلی متر در ساعت یا ۰ تا ۲۰ میلی متر در ساعت برای مردان مسن تر از ۵۰ سال
- زنان : ۰ تا ۲۰ میلی متر در ساعت و یا ۰ تا ۳۰ میلی متر در ساعت برای زنان مسن تر از ۵۰ سال
- اطفال : ۰ تا ۱۰ میلی متر در ساعت
- نوزادان : ۰ تا ۲ میلی متر در ساعت
بیشتر بخوانید : PLT در آزمایش خون : بررسی مقادیر طبیعی PLT (پلاکت) آزمایش خون
بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد ؟
نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.
خطرات آزمایش ESR
- ۱- ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید.
اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد که محل نمونه گیری کبود شود.
- ۲- ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود.
به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
- ۳- خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند.
آسپیرین٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند.
اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.
بالا بودن esr در آزمایش خون
بیشتر بخوانید : سطح MCH در آزمایش خون چه معنایی دارد ؟
بالا بودن Esr 1st Hr
دلیل Esr بالا اغلب بیماری های عفونی و یا بیماری های روماتولوژیست هستند که باید مورد ارزیابی قرار گیرد. بیماری های اتو ایمیون مثل بیماری لوپوس اریتماتوز و یا آرتریت روماتوئید.
- سرطان هایی مثل لنفوم و یا مالتیپل میلوما
- بیماری های مزمن کلیوی
- عفونت ها مثل پنومونی، بیماری عفونت لگن و یا التهاب آپاندیس
- التهاب مفاصل و عروق خونی
- التهاب غده ی تیروئید مثل سندرم گریوز
- عفونت کلیه، استخوان، مفصل، پوست و یا دریچه های قلب
- بارداری و پره کلامپسی
- عفونت ویروسی
چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش سدیمانتاسیون (ESR) اثر می گذارد ؟
عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:
- بارداری
- کم خونی
- عادت ماهانه
- دارو: بسیاری از دارو ها می توانند بر روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارند. باید پزشک را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می کنید ( چه با نسخه چه بی نسخه ) مطلع سازید.
ESR در آزمایش خون
چرا آزمایش ESR انجام می شود ؟
استفاده از تست Sed Rate در گذشته نسبت به حال رواج بیشتری داشت، چرا که امروزه اندازه گیری های اختصاصی تری از فعالیت التهابی وجود دارد. هم اکنون این تست بیشتر در مواقعی انجام می شود که پزشک مشکوک به وجود یکی از بیماری های زیر در شما باشد:
- آرتریت سلول ژآنت
- پلی میالژیا روماتیکا
- آرتریت روماتوئید
تست Sed Rate همچنین در تعیین شدت علایم التهابی و بررسی تاثیر درمان نیز کمک می کند.
از آنجا که تست Sed Rate نمی تواند مشکلی را که باعث بروز التهاب در بدن بیمار شده است را به دقت تعیین کند، معمولا نتیجه آن با دیگر تست های خون از جمله آزمایش پروتئین واکنشی سی یا C-reactive protein همراه می شود.
این تست، با یک آزمایش خون ساده انجام می شود و نیازی نیست قبل از آزمایش خون، چیزی نخورده باشید.
نتایج تست Sed Rate در واحد فاصله ای که سلول های خونی در یک ساعت طی کرده اند تا رسوب شوند به میلی متر بیان می شود: mm/hr
محدوده نرمال 0-22 میلیمتر در ساعت برای مردان و 0-29 میلیمتر در ساعت برای زنان است.
نتایج تست Sed Rate یک قسمت از اطلاعاتی است که به پزشک درد بررسی وضعیت سلامت شما کمک می کند. با پزشک خود درمورد نتیجه آزمایش و تفسیر آن در کنار سایر علایم بیماری که در شما وجود دارد و نتایج آزمایشات دیگر، مشورت کنید.
به طور خلاصه سدیمانتاسیون تستی است با حساسیت زیاد ولی غیر اختصاصی؛ که در شناخت روماتیسم ارزش دارد ولی کافی نیست.
خطر بالا بودن esr
آمادگی های لازم برای تست ESR
تست ESR نیاز به آمادگی کمی دارد. البته هر دارویی که مصرف می‌کنید باید درباره آن با پزشکتان صحبت کنید.
آنها از شما می‌خواهند که موقتا قبل از انجام آزمایش، مصرف آنها را قطع کنید. بسیاری از داروها و مواد مخدر می‌توانند بر نتایج تست ESR اثر بگذارند.
داروها و مواد مخدری که می‌توانند بر نتایج تست اثر بگذارند عبارتند از:
- هورمونها همچون تستوسترون
- استروژن
- قرصهای ضد بارداری
- دکستران که برای درمان کاهش پلاسمای خون مورد استفاده قرار می‌گیرد
- متیل دوپا که برای کاهش فشار خون استفاده می‌شود
- متادون (متادوز، دولوفین) یک درد تسکین دهنده است
- هروئین
داروهایی که می‌توانند موجب پایین بودن غیر طبیعی تست شوند عبارتند از:
- آسپرین (بوفرین) یا سایر سالیسیلاتها، به هنگام مصرف دوزهای بالا
- کورتیزون
- پردنیزون (رایوز، پردنیزون اینتنسول)
- داروهایی که برای درمان تشنج استفاده می‌شود همانند اسید والپروئیک (دپاکن)، دیوالپروئکس سدیم (دپاکوت) و فنی توئین (دیلانتین)
- فنوتیازین که داروهای ضد جنون هستند
انواع متفاوت تست ESR
- روش وسترگرن: در این روش، پزشک مقداری خون را داخل یک لوله وسترگرن می‌ریزد تا زمانی که سطح خون به ۲۰۰میلی متر (mm) برسد. این لوله به صورت عمودی نگه داشته شده و در دمای اتاق به مدت ۱ ساعت گذاشته می‌شود. پزشک فاصله بین نوک مخلوط خون و ته بخش رسوب گذاری گلبولهای قرمز را اندازه می‌گیرد.
- روش وینتروب : روش وینتروب شبیه به روش وسترگرن است به جز اینکه لوله مورد استفاده ۱۰۰ میلی متری و نازکتر است. فواید این روش حساسیت کمتر نسبت به روش وسترگرون است بنابراین خون کمتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
