همه چیز در مورد درد پا در بارداری و ایده های ساده برای درمان آن
از علت درد پا در بارداری بیشتر بدانید
درد پا در بارداری علاوه بر تهوع صبحگاهی ، خستگی و کمردرد از ناراحتی هایی است که اغلب خانم ها از آن شکایت دارند. گر در شب‌هنگام به‌طور ناگهانی به علت کرخت شدن و اسپاسم های دردناک در اطراف ساق پا، از خواب بیدار شدید، احتمالاً شما در حال تجربه کردن عارضه گرفتگی عضلات پا در بارداری هستید. وقتی که به میزان کافی آب وارد بدنتان نشود، بروز این حالت امری عادی است اما اگر در طول دوره بارداری این حالت را احساس می‌کنید باید بیشتر مراقب باشید و همیشه بایستی به دنبال یافتن علت زمینه‌ای بروز آن باشید.
پا درد و گرفتگی پا در بارداری بسیار شایع می‌باشند. این حالات معمولاً در سه‌ماهه دوم بارداری آغاز می‌شوند و هر چه بیشتر از زمان بارداری می‌گذرد به نظر می‌رسد که این مشکلات شدیدتر می‌گردند. در حالی که هیچ‌کس پاسخ مناسب و خاصی برای علت بروز آن ندارد اما ممکن است این عارضه به علت یکی از دلایل و یا ترکیبی از دلایل احتمالی مختلف روی دهد.
این را به یاد داشته باشید که هرچه از دوران بارداری می‌گذرد بر وزن مادر نیز افزوده می‌شود. این یک رابطه ساده و منطقی میان افزایش وزن و فشار وارد بر مفاصل پا است. تقریبا بسیاری از زنان باردار در سه ماه پایانی این دوره و همزمان با افزایش قابل توجه وزن از احساس درد در پا شکایت می‌کند. با این حال خبر خوشحال‌کننده این است که چنین دردهایی پس از زایمان از بین می‌روند. اما اگر شدت درد به حدی باشد که آرامش مورد نیاز زن بادار را برهم زند، می‌توان اقداماتی انجام داد تا این دردها کاهش قابل توجهی پیدا کند. به طور کلی به زنان باردار توصیه می‌شود که در هفته‌های نخست بارداری بدن خود را به انجام حرکات ورزشی و استراحت کافی عادت دهند. این دو فاکتور نه تنها به تقویت جریان خون در پاها کمک زیادی می‌کند بلکه مقاومت ماهیچه‌ها در برابر وزن افزایش یافته بدن را نیز بهبود می‌بخشد. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد زنانی که پیش از بارداری ورزش روزمره انجام می‌دهند کمتر احتمال دارد که دچار دردهای مرتبط با مفاصل و ماهیچه‌های پا شوند.
علائم درد پا در بارداری
گرفتگی عضلات معمولا به صورت خود بخودی از بین می رود؛ به خصوص گرفتگی های ایجاد شده در عضلات پاها و ساق پا. احتمالا درد ناگهانی را زیر پوست احساس می کنید. گرفتگی عضلات موضوع مهمی نیست و خود بخود از بین می رود. اما در صورتی که شرایط زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
- اگر قرمزی یا ورم مشاهده کردید.
- اگر گرفتگی به دلیل ضعف عضلات اتفاق می افتد.
- اگر درد زیاد اتفاق می افتد و خودبخود از بین نمی رود.
- اگر درد به دلیل ورزش شدید ایجاد نشده است به پزشک اطلاع دهید.
فاکتورهای خطرناک درد پا در بارداری
فاکتورهای زیادی وجود دارند که احتمال پادرد را افزایش می دهند. این فاکتورها شامل:
- افرادی که سن بیشتری دارند پادرد بیشتری می گیرند. بنابراین اگر پس از سی سالگی باردار شده اید، احتمال پادرد و گرفتگی عضلات در شما بیشتر است.
- افرادی که در اثر ورزش در محیط های گرم خسته می شوند و بدنشان کم آب می شود دچار گرفتگی عضلات می شوند.
دلایل درد پا در بارداری
درد پا در دوران بارداری مشکلی رایج است. این مشکل در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود و بدتر می شود. پادرد به یکی از دلایل زیر اتفاق می افتد:
- خستگی ناشی از حمل وزن اضافی در بارداری یکی از دلایل پادرد است. مصرف سیصد کالری روزانه به خاطر حضور جنین می باشد. بنابراین باید موادغذایی بیشتری مصرف کرد.
- رحم به رگ هایی که از پاها به قلب می روند فشار وارد می کند. این مسئله باعث انسداد جریان خون و پادرد می شود. این مسئله برای افراد غیرباردار نیز اتفاق می افتد. گاهی بد نشستن باعث انسداد جریان خون می شود و بعد از تغییر حالت نشستن، جریان خون به حالت قبل برمی گردد.
- رژیم غذایی حاوی فسفر زیاد اما کلسیم یا منیزیم کم باعث کاهش موادمغذی و نمک موجود در خون می شود. همچنین این کاهش موادمغذی در خون بخاطر این می باشد که جنین از مادر تغذیه می کند.
- هورمون پروژسترون بر عضلات پا تاثیرگذار می باشند. این هورمون دلیل پادرد در بارداری است. پادرد در بارداری به دلیل خستگی و کم آبی بدن می باشد. این مشکل باعث خراب کردن خواب شبانه می شود.
- گاهی اوقات باریک شدن شریان ها باعث گرفتگی های عضلانی و درد می شود. حالت شدید تصلب شریان باعث پادرد می شود. گاهی اوقات این درد با ورزش کردن ایجاد می شود. بنابراین با استراحت کردن برطرف می شود.
- فشرده شدن اعصاب در ستون فقرات نیز باعث پادرد می شود. این درد در اثر پیاده روی زیاد به حد بحرانی می رسد. بنابراین اگر درد دارید سعی کنید استراحت کنید. البته در هنگام بارداری فعالیت کم لازم است. بنابراین سعی کنید در حالتی که فشاری به بدن وارد نشود پیاده روی کنید. با پزشک خود درباره راه های کاهش درد صحبت کنید.
- مصرف قرص فشار خون و ادرارآور باعث کاهش مواد معدنی می شود. مقدار کم کلسیم، پتاسیم و منیزیم باعث پادرد می شود.
- برخی بیماری ها مانند دیابت، اختلالات غده تیروئید، مشکلات کلیه و کبد و مشکلات اعصاب باعث گرفتگی عضلات می شوند.
ایده‌هایی برای تسکین درد پا در بارداری
- سعی کنید بایستید؛ ترجیحا روی سطحی سرد.
- پاها را صاف نگه دارید سپس انگشتان پا و زانو را چند بار خم و راست کنید. بر روی قسمت هایی که درد می کند پارچه ای گرم قرار دهید. این کار باعث کاهش درد می شود.
- در برخی موارد درد به خاطر لخته شدن خون می باشد و اگر راه های بالا اثر نداشت، استفاده از ماساژ و گرمای موضعی ایده ای مناسب نیست. این کارهای باعث افزایش درد و گسترش آن به قسمت های دیگر بدن می شود.
- هنگامی که بهتر شدید، کمی راه بروید تا خون به راحتی جریان داشته باشد. خوابیدن احتمال پادرد را بیشتر می کند.
- تا آنجا که می‌توانید پای خود را در طول روز بالا بیاورید. توصیه می‌شود در این تمرین پاها را 20 تا 40 سانتی متر و به مدت 15 تا 20 دقیقه بالاتر از قلب نگهدارید. این تمرین مفید به جریان یافتن خون به سمت اندام‌هایی نظیر قلب و شش‌ها کمک زیادی می‌کند.
- به پهلو بخوابید و نه پشت. پیشنهاد می‌کنیم با خوابیدن به پهلو از فشاری که در عروق اصلی بدن وارد می‌شود بکاهید. در واقع با این تکنیک، فشار را از روی بزرگترین رگی که به قلب منتهی می‌شود کم می‌کنید.
- مایعات زیادی بنوشید: بخاطر داشته باشید که کمبود آب در بدن زن باردار معمولا به ایجاد ورم در قسمت‌های مختلف بدن از جمله پاها منجر می‌شود.
- وزن خود را مرتبا کنترل کنید. به طور معمول یک زن باردار در طول این دوره بین 13 تا 18 کیلو افزایش وزن پیدا می‌کند و اگر این افزایش وزن از حد طبیعی فراتر رود آنگاه احتمال ایجاد ورم و سایر عوارض مرتبط با افزایش وزن بیش از حد دور از ذهن نخواهد بود.
- انجام تمرینات چرخشی در مفصل زانو: در حالیکه بر روی صندلی نشسته‌اید یک پای خود را بالا آورده و 10 دور از سمت راست بچرخانید و در ادامه همین کار را به سمت چپ انجام دهید. سپس این تمرین را با پای دیگر نیز انجام دهید. تکرار این تمرین به ازای 10 بار در هر نوبت به تسکین مفصل زانو کمک بسیاری می‌کند.
- قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانوها: زمانی که پاها را به سمت بالا نگاهداشته‌اید کیسه حاوی یخ را برای 15 تا 20 دقیقه به ازای هر نیم یا یک ساعت در قسمت داخلی زانو قرار دهید.
- بر روی کشش پا و ساق پا تمرکز کنید. پیش از خواب حرکات کششی انجام دهید و پیش و پس از ورزش، بدن را گرم کنید.
- می توانید کشش پا را به صورت نشسته انجام دهید. برای این کار نیاز به یک روسری و دو صندلی دارید. بر روی یک صندلی بنشینید و پا را بر روی صندلی دوم قرار دهید. روسری را به قوزک پا ببندید و به طرف خود بکشید. باید کششی عضلات ساق پا را حس کنید. 30 ثانیه در همین حالت بمانید سپس پا را عوض کنید.
- می توانید کشش پا را به روش ایستاده نیز انجام دهید. برای این ورزش باید کفش بپوشید و روی یک سطح صاف بایستید. حدود دو سوم فوت از دیوار فاصله بگیرید. دست ها را دراز کنید و به دیوار بچسبانید. به آرامی به جلو خم شوید و عضلات خود را بکشید. برای تکمیل کشش، دست را بالا ببرید و صاف بایستید.
- اگر در آب و هوای گرم ورزش می کنید، برای جلوگیری از خستگی و گرم شدن آب بنوشید.
- می توانید از یوگا در بارداری نیز بهره مند شوید و بین تمرینات استراحت کنید. تمرینات سبک مانند پیاده روی و ورزش های آبی نیز می توانند به بهبود گردش خون کمک کنند و باعث کاهش احتمال پادرد می شوند.
- حالت خود را عوض کنید. برای مدت زمان طولانی از نشستن و ایستادن خودداری کنید. اگر کار شما پشت میز است، هر چند دقیقه بلند شوید و بدن را بکشید. اگر در طول روز باید بایستید، هر چند دقیقه بنشینید و پاها را بالا ببرید.
- ماساژ پیش از زایمان به بهبود گردش خون و کاهش تورم کمک می کند.
- جوراب واریس به کاهش التهاب و افزایش گردش خون در پاها و مچ پا کمک می کند و باعث کاهش پادرد می شود.
- پا را تا پاشنه راست نگه دارید و انگشتان پا را تکان دهید. این کار به کاهش درد کمک می کند.
در هنگام پا درد در بارداری از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
- پاها را در هم گره نکنید. گره کردن پاها باعث محدودیت گردش خون می شود بنابراین احتمال پادرد افزایش می یابد.
- اگر پادرد شما شدید و مکرر است، درباره گرفتگی عضلات پا با پزشک خود صحبت کنید.
- از حرفه ای بودن ماساژور اطمینان حاصل کنید. از آن جایی که فشار دادن برخی نقاط در مچ پا و دست باعث تحریک رحم می شود و برخی روغن های ماساژ برای خانم باردار مضر است باید ماساژور تخصص کافی را داشته باشد. بنابراین سعی کنید برای ماساژ از پزشک کمک بگیرید.
- اگر احساس سرگیجه یا ضعف دارید تمرینات خود را متوقف کنید و به پزشک اطلاع دهید.
- از کشش هایی که باید بر روی پشت بخوابید اجتناب کنید.
روش های جلوگیری از درد پا در بارداری
- مچ پا را بکشید اما فشار به آن وارد نکنید. سعی کنید از حرکات چرخشی استفاده کنید.
- همیشه پاها را در حالت حرکت قرار دهید.
- افزایش مصرف مایعات شامل آب یا آبمیوه.
- پوشیدن کفش مناسب باعث راحتی و اذیت نشدن پا می شود.
- افزودن میوه به رژیم غذایی باعث افزایش مقدار پتاسیم بدن می شود.
درمان طبیعی برای مقابله با درد پا در بارداری
بهترین راه یافتن راه های طبیعی برای مقابله با پادرد است. پا درد به دلیل خستگی بدن، کمبود مواد مغذی مانند منیزیم و ویتامین B6 اتفاق می افتد. همچنین فعالیت بدنی، افزایش وزن نیز می تواند باعث پادرد شود. درد شدید در طول شب خواب را از شما می گیرد و باعث عصبی شدن شما می شود. برای درمان این مشکل راهکارهای زیر می تواند کمک کننده باشد:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. رژیم غذایی شامل خرما، سیب، سبزیجات سبز، انجیر، لوبیا، محصولات لبنی، تخمه آفتابگردان و ماهی مناسب می باشد. رژیم غذایی متعادل باعث کاهش گرفتگی عضلات پا می شد. رژیم گیاهخواری نیز حاوی میوه ها و سبزیجات و آبمیوه از پادرد جلوگیری می کند.
- برای جلوگیری از گرفتگی عضلات پا می توانید از آروماتراپی استفاده کنید. درباره روغن های بی ضرر در طول بارداری از پزشک بپرسید. می توانید از اسطوخودوس و بابونه استفاده کنید. روغن اسطوخودوس و بابونه را با روغن دانه انگور مخلوط کنید و بر روی قسمت آسیب دیده ماساژ دهید. استفاده از روغن اسطوخودوس در سه ماه اول بارداری باعث انقباض رحم می شود.
- حمام آب گرم باعث آرامش و کاهش درد در ساق پا می شود.
- ورزش به جریان خون منظم کمک می کند.
- مصرف ویتامین های دوران بارداری به صورت منظم.
- کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از احتباس مایعات در بدن مناسب است. این کار از تورم جلوگیری می کند. همچنین مصرف فسفر را با کاهش گوشت قرمز، موادغذایی فراوری شده و نوشابه کم کنید.
- خم کردن انگشتان پا باعث افزایش پادرد می شود. سعی کنید مچ پا را در یک جهت به آرامی بچرخانید. در طول روز چند بار ساق پا را بکشید. ماساژ انگشتان پا و پایین تر پیش از خواب تمرینی مناسب است.
- می توانید با استفاده از کمپرس سرد یا یخ درد پا را کاهش دهید.
- مکمل های ویتامین ب برای کاهش پادرد مناسب هستند.
اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از درد پا در بارداری چیست؟
تمرینات کششی باعث جلوگیری از پادرد می شوند. تمرینات کششی که می توانید در هنگام خواب انجام دهید:
- دو پا را مقابل دیوار قرار دهید.
- کف دست ها را بر روی دیوار بگذارید.
- پاشنه پا را خم کرده و به جلو خم شوید و ده ثانیه در این حالت بمانید.
- سپس به حالت اول برگردید و 5 ثانیه استراحت کنید.
- این کار را سه بار انجام دهید.
- برای مدت طولانی نایستید و پاها را در هم گره نکنید.
- هنگامی که نشسته اید مچ پا را بچرخانید.
- اگر پزشک به شما اجازه ورزش می دهد، روزی سی دقیقه پیاده روی کنید.
- خیلی خود را خسته نکنید. به بغل دراز بکشید تا جریان خون افزایش یابد. اگر ساق پا درد می کند، به پهلو خوابیدن باعث کاهش درد می شود.
- سعی کنید کل مدت نوشیدنی به مقدار کافی بخورید. روزی 8 تا 10 لیوان آب بنوشید. نوشیدنی های کافئین دار در رژیم غذایی خود قرار ندهید. اگر ادرار شما زرد تیره است، مقدار کافی آب دریافت نکرده اید.
- اگر نگران دستشویی رفتن در طول شب هستید، سعی کنید دو ساعت پیش از خواب نوشیدنی نخورید.
- حمام گرم پیش از خواب باعث شل شدن عضلات بدن می شود.
- دنبال یک رژیم غذایی متعادل حاوی میوه ها، سبزیجات و کلسیم و منیزیم کافی باشید.
- می توانید با کشش ساق پا درد را کاهش دهید. حرکات ورزشی پیش از خواب از پادرد در طول شب جلوگیری می کند. با فاصله از دیوار بایستید و دست خود را بر روی دیوار قرار دهید و پای راست را پشت پای چپ ببرید. به آرامی پای چپ را خم کنید ولی زانو خم نشود. زانوی راست صاف باشد و پاشنه راست بر روی زمین باشد. پاها را 30 ثانیه بکشید. پشت صاف باشد. پا را عوض کنید و تمرین را برای پای بعدی انجام دهید. پاها را نچرخانید.
- فعال بودن در طول بارداری نیز بسیار مهم است. اما پیش از ورزش از پزشک اجازه بگیرید.
- پوشیدن کفش مناسب نیز باعث کاهش درد می شود.
- مکمل های منیزیم به کاهش گرفتگی عضلات پا کمک می کند. غذاهای حاوی منیزیم شامل غلات سبوس دار، آجیل، دانه ها و میوه های خشک هستند.
- اگر احساس گرفتگی در ساق پا دارید، سعی کنید راه بروید. دو بالشت را زیر پاها قرار دهید و استراحت کنید. حمام یا ماساژ نیز به کاهش گرفتگی عضلات پا کمک می کند.
برای درد مزمن پا در بارداری چه کاری باید کرد؟
کوچکترین مشکل در طول بارداری می تواند به مشکلی بزرگ تبدیل شود. اگر پادرد و گرفتگی عضلات کوتاه مدت و کم باشد مشکل خاصی نست. اما اگر طولانی مدت و شدید هستند با پزشک تماس بگیرید. همچنین اگر ورم، قرمز و سوزش در پا احساس کردید به پزشک مراجعه کنید. اگر هنگامی که دست می زنید، احساس گرما دارید نشانه لخته شدن خون است بنابراین به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
فواید مصرف مکمل ویتامین ث در بارداری
مکمل های ضروری که باید در دوران بارداری مصرف کنید!
۷ تا از بهترین تست های تشخیص بارداری خانگی!
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
