نقش مواد معدنی و مواد غذایی در بهبود زخم چه میزان میباشد ؟
تغذیه و بهبود زخم
علم تغذیه مبحثی جالب برای تمامی اقشار است.
در نگاه اول تغذیه یعنی مصرف غذای کافی جهت زنده ماندن، ولی از نقطه نظر تأثیر بر سلامتی یعنی مبارزه علیه چاقی، دیابت، فشار خون و بیماری های قلبی – عروقی، با دقیق شدن در مبحث تغذیه اهمیت مواد مغذی در بدن روز به روز مشخص تر می گردد.
ثابت شده که برای تمامی فرآیندهای منجر به سلامتی در بدن و حفظ سلامت بدن، تغذیه نقش مستقیم و مثبت دارد.
سیستم پیچیده بهبود زخم یکی از این مکانیسم ها می باشد که در جهت حفظ سلامتی، علی رغم جراحت وارده و هجوم میکروارگانیسم ها عمل می کند.
به طور کلی روند بهبود زخم به پنج مرحله تقسیم می گردد که شامل هموستازی، التهاب، تکثیر، انقباض و تغییر شکل می باشد.
به محض ایجاد بریدگی، انقباض عروقی جهت جلوگیری از خون ریزی زیاد، رخ می دهد. در عین حال لخته به وجود می آید و از خون ریزی بیشتر جلوگیری می کند.
در مرحله التهاب، فیبرین تشکیل می شود و پلاکت ها تجمع می یابند و لوکوسیت ها به درون زخم راه می یابند.
در این مرحله انبساط عروقی ایجاد می شود و لخته ی ایجاد شده از خون ریزی جلوگیری می کند. سپس انبساط عروقی در نتیجه ی رها شدن واسطه های التهابی مانند پروستاگلاندین ها و نیتریک اکسید رخ می دهد.
در مرحله تکثیر کلاژناز و الستاز جهت کمک به جریان تکثیر سلولی و تغییر شکل به داخل زخم ترشح می شود. در این مرحله تکثیر ماکروفاژها جهت جلوگیری از عفونی شدن زخم بیشتر می شود.
تغذیه و التیام زخم
ویتامین A (رتینول)
یک ویتامین محلول در چربی است که به حفظ کامل بافت و پوست سالم کمک می کند.
این ویتامین مهم برای دستورسازی بافت گرانوله، سنتز کلاژن، عملکرد بافت پوششی و ماکروفاژ مورد نیاز است.
تحقیقات نشان می دهد که ویتامین A ممکن است سبب بهبود زخمی که توسط دیابت، استرس و اشعه ایجاد شده شود این ویتامین ممکن است به خصوص برای بیمارانی که باید استروئید بخورند مهم باشد که می تواند روی انقباض زخم و سنتز کلاژن اثر بگذارد.
ویتامین E
یکی دیگر از ویتامین محلول در چربی است. یک آنتی اکسیدان قوی است ویتامین E کمک می کند تا از آسیب در سطح سلولی ناشی از رادیکال های آزاد جلوگیری شود. ویتامین E همچنین فاز التهابی بهبود زخم را کاهش می دهد و علاوه بر کاهش چسبندگی پلاکت ها، باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود.
ویتامین B کمپلکس
یک گروه از 8 ویتامین محلول در آب است. ویتامین B برای سوخت و ساز انرژی و عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن لازم است. به طور خاص، آنها به عملکرد سلول های سفید خون، مقاومت به عفونت و تشکیل آنتی بادی کمک کند. آنها همچنین به بهبود مقاومت کششی زخم کمک کند.
ویتامین K،
یک ویتامین محلول در چربی است و برای لخته شدن طبیعی خون ضروری است. کمبود ویتامین K ممکن است یک فاز التهابی طولانی و منجر به زخم های خونریزی دهنده می شود.
ویتامین C (اسید اسکوربیک)
برای ساختن بافت مورد نیاز است و همچنین آنها را حفظ می کند. ویتامین C در بدن برای جذب آهن لازم است. آن برای سنتز کلاژن نیز ضروری است. کمبود این ویتامین مهم ممکن است سبب تاخیر در بهبود زخم، کاهش مقاومت کششی زخم و افزایش خطر باز شدن زخم شود.
نقش مواد معدنی در بهبود زخم
- کلسیم به دلیل نقش آن در سنتز فیبرین برای لخته شدن خون لازم است اگر چه ما اغلب نقش کلسیم را در رابطه با تشکیل استخوان و انقباض عضلات می شناسیم.
- منیزیم برای کنترل فشار خون و انقباض رگ های خونی لازم است. کمبود منیزیم با کم شدن آب بدن، دیابت و اعتیاد به الکل ارتباط دارد شرایطی که بطور زیانباری روی بهبود زخم اثر دارد.
- روی از آنتی اکسیدان ها است و اعتقاد بر این است با کاهش رادیکال های آزاد سبب افزایش بهبود زخم می شود. آن برای پروتئین و سنتز کلاژن، بافت پوششی، عملکرد سیستم ایمنی و تکثیر سلولی حیاتی است. تحقیقات در رابطه با ضرورت آن برای ترمیم زخم بی نتیجه است اما مطالعات حیوانی نشان می دهد که مصرف مکمل روی، بهبود زخم در حیوانات دارای کمبود روی را افزایش می دهد.
- مس به افزایش ارتباط قدرت عرضی کلاژن کمک می کند بنابراین آن در بالا بردن استحکام کششی زخم مهم است. مس برای عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن، سنتز هموگلوبین و جذب آهن و انتقالات نیز ضروری است.
- آهن برای حمل و نقل اکسیژن، تولید آنتی بادی و عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن مورد نیاز است. این کوفاکتور مهم در بسیاری از سیستم های آنزیمی است و برای DNA و سنتز کلاژن ضروری است. کمبود آهن ممکن است سبب کمبود اکسیژن در بافت، کاهش تکثیر سلول ها، کاهش استحکام کششی زخم و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود.
- فسفر کوفاکتور مهم در بسیاری از سیستم های آنزیمی است و برای متابولیسم طبیعی لازم است.
همانطور که دیده می شود، عناصر کم مصرف نقش مهمی در بهبود زخم همانند درشت مغذی ها (چربی ها، کربوهیدرات ها و پروتئین ها) بازی می کند. نقص در هر یک از آن ها ممکن است اثر منفی بر بهبود زخم داشته باشد.
نقش تغذیه در بهبود زخم
ارزیابی تغذیه بیماران دارای زخم
اسکرینیگ تغذیه باید شامل ویژگی های فردی بیمار باشد که بیمار ممکن است در طول التیام زخم، تاریخچه تغذیه، ویژگی های زخم بیمار و وضعیت سلامت اساسی بیمار (بیماری های همراه) دارای مشکلات باشد.
ویژگی های بیمار که سوء تغذیه را نشان می دهد عبارتند از:
- لاغری یا کاشکسی
- رنگ پریدگی یا پوست رنگ پریده
- موهای نازک و یا کسل کننده
- قرمزی و تورم از دهان یا زبان
- زخم ضعیف دندان یا دهان
- رنگ پریدگی ملتحمه
- ورم
- پوست خشک
- افت فشار خون وضعیتی
وزن بیمار، به ویژه BMI، در بیماران که کمبود وزن یا اضافه وزن دارند هر دو می تواند مستعد به عوارض ترمیم زخم باشند شاخص توده بدن یا BMI (کیلوگرم / متر مربع) با به دست آوردن قد و وزن بیمار و تقسیم وزن بر قد محاسبه می شود BMI از 18.5 تا 24.9 “عادی” در نظر گرفته شده است به خاطر داشته باشید که بیماران با اسکلت بسیار کوچک یا بسیار بزرگ ممکن است در تناسب اندام نباشند.
همچنین مهم است بدانید بیمارانی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند در معرض خطر بهبود ضعیف زخم هستند و این فقط مربوط بیماران با کمبود وزن نیست.
گرفتن شرح حال رژیم غذایی می تواند به پزشک در شناسایی مناطق برای بهبود تغذیه کمک کند به عنوان مثال، بیمارانی که مقادیر کافی از مایعات، کالری یا پروتئین برای حمایت از بهبود زخم دریافت نمی کنند و یا بیماران دیابتیک که بسیاری از قندهای ساده و چربی بیش از حد مصرف می کنند تنظیم رژیم غذایی می تواند تفاوت زیادی در بهبود زخم ایجاد کند.
انواع تست های آزمایشگاهی برای ارزیابی وضعیت تغذیه
علاوه بر انجام آزمایش مواد غذایی، تست های آزمایشگاهی خاص می تواند بیماران در معرض خطر سوء تغذیه را تشخیص دهد هفت تا از شایع ترین آزمایش خون مورد استفاده برای تعیین وضعیت غذایی عبارتند از:
- Albumin – پروتئین پلاسمایی تولید شده توسط کبد است کاهش سطح آلبومین سرم با زخم های فشار (افزایش شدت) و ادم مرتبط است.
- Prealbumin – یک پروتئین حمل و نقل عمده است افت سطح پره آلبومین، با خطر افزایش مرگ و میر همراه است بر خلاف آلبومین سرم، پره آلبومین وضعیت هیدراتاسیون بیمار را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
- گلوکز خون – کنترل ضعیف قند خون با اختلال در بهبود زخم و افزایش خطر ابتلا به زخم مرتبط است.
- Creatinine – وضعیت پروتئین بدن و عملکرد کلیه را اندازه گیری کنید سطح کراتینین در سوء تغذیه کاهش می یابد.
- نیتروژن اوره خون (BUN) – شاخص عملکرد کلیه است اوره یک محصول متابولیسم پروتئین است سطوح بالای BUN با بهبود ضعیف زخم مرتبط است.
- transferrin سرم – شاخص حساس وضعیت پروتئین است با کمبود آهن افزایش می یابد. و با کمبود پروتئین کاهش می یابد.
- تعداد کل لنفوسیتها (TLC) – اندازه گیری غیر مستقیم عملکرد سیستم ایمنی و وضعیت تغذیه است کاهش TLC با به تاخیر افتادن بهبود زخم و افزایش مرگ و میر مرتبط است.
بیماری های همراه بیمار دارای زخم
بیماری های همراه خاص تأثیر زیادی بر بهبود زخم دارد زیرا این واقعیت است که آنها وضعیت تغذیه ای بیمار را تحت تاثیر قرار می دهند.
موارد زیر ممکن است توانایی بیمار برای به دست آوردن کالری به اندازه کافی، پروتئین، مایعات و دیگر اجزای تغذیه ای لازم را تحت تاثیر قرار دهد:
- وضعیت طولانی مدت NPO
- اشکال در بلعیدن غذا
- بی اشتهایی
- چاقی
- سرطان
- ایدز HIV
- اختلال عملکرد دستگاه گوارش (به عنوان مثال سوء جذب)
- دیابت
- تغذیه روده ای یا TPN
- مشخصات زخم
انواع خاصی از زخم هایی که ممکن است توجه ویژه ای به تغذیه به منظور جلوگیری از اختلال در بهبود زخم نیاز باشد عبارتند از:
- زخم مکرر
- زخم فشاری
- سوختگی سطح بزرگ
- زخم نوروپاتیک
- زخم های مزمن
بیشتر بخوانید :
زخم دهان : ۱۵ روش خانگی درمان زخم و یا آفت دهان
فریز کردن زخم دهانه رحم چیست ؟ مراقبتهای بعد از فریز رحم کدامند ؟
۱۰ درمان خانگی فوق العاده برای زخم لثه
نتیجه :
وضعیت تغذیه به طور مستقیم با بهبود زخم مرتبط است. باید اطمینان حاصل شود که وضعیت تغذیه ای بیمار کافی است و می تواند برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به عوارض در بهبود زخم، مثل عفونت و به تعویق افتادن بهبود زخم کمک کند.
