معنای واقعی توکل بر خدا چیست و چه آثاری دارد ؟

توکل بر خدا یعنی چه ؟

برای اینکه درباره معنی واقعی توکل بر خدا بحث کنیم، باید ابتدا معنی کلمه توکل را بدانیم. راغب اصفهانی در مورد معنی توکل می فرماید: اگر کلمه توکل با «لام» همراه باشد به معنی عهده دار شدن سرپرستی است.مثلا «توکلت لفلان» یعنی من عهده دار سرپرستی فلانی شدم و اگر با علی بیاید به معنی اعتماد کردن می باشد مثل توکلت علی فلان یعنی اعتماد کردم بر فلانی.
در روایتی آمده که روزی پیامبر اکرم (ص) از جبرئیل می پرسد: توکل بر خدای عزوجل چیست ؟ جبرئیل عرض کرد: علم داشتن به این که مخلوق نه زیانی می رساند و نه سودی می بخشد و نه می دهد و نه باز می دارد و به کار گرفتن یأس از خلق یعنی آن یأس باطنی و ناامیدی را که نسبت به مردم دارد در عمل و خارج نشان می دهد،

پس هر گاه بنده چنان باشد برای احدی غیر از خدا کار نمی کند و جز به خدا امید ندارد و از غیر او ترسی ندارد و در احدی غیر از خدا طمع ندارد این همان توکل است در تمام این نمونه ها توکل به معنای لازم آن گرفته شده است،
مثلا وقتی انسان علم دارد که مخلوق نه ضرری می رساند و نه سودی می بخشد پس فقط بر خدای تعالی اعتماد داشته و کارش را به او واگذار می کند.

توکل بر خدا چگونه است ؟

روایت بالا نشان می دهد که معنای واقعی توکل بر خدا این است که فرد به خداوند متعال اعتماد داشته باشد و تمام کارهایش را به او واگذار کند. همچنین باید تسلیم اراده و مشیت خدا باشد و به هیچکس جز خدا اعتماد نکند.البته این که همه چیز را به خدا واگذار کنیم به این معنا نیست که انسان به دنبال کار و تلاش نرود چون همه چیز را به خدا سپرده است، بلکه به این معناست که فرد باید بداند تمام اسباب غیر الهی از خود استقلالی نداشته و تنها بر خداوند متعال تکیه دارند.کسی که به خداوند ایمان دارد، همواره بر او توکل می کند. همانگونه که قرآن کریم بارها توکل بر خدا را از ویژگی های افراد با ایمان ذکر کرده است و می فرماید: “وعلی الله فتوکلوا ان کنتم مومنین” برخدا توکل کنید اگر ایمان دارید (سوره مائده ، 23).

معجزات توکل بر خدا

آثار توکل بر خدا در زندگی انسان

1. اراده قوی نتیجه توکل بر خدا

استاد علامه طباطبایی در تفسیر المیزان توکل را اینگونه تعریف کرده است: نفوذ اراده و رسیدن به مقصود در عالم ماده نیازمند یک سلسله اسباب و عوامل طبیعی و یک سلسله عوامل روحی و نفسانی است. هنگامی که انسان وارد میدان عمل می شود و کلیه عوامل طبیعی مورد نیاز را آماده می کند تنها چیزی که میان او و هدفش فاصله می اندازد همانا تعدادی از عوامل روحی از قبیل سستی اراده و تصمیم و ترس و … است.
پس می توان گفت که یکی از آثار توکل بر خدا این است که انسان صاحب اراده ای قوی می شود و تمامی موانع و مزاحمات روحی را خنثی می کند. دلیل این امر آن است که انسان با خداوند پیوند می خورد و هیچ نگرانی و تشویشی در زندگی او جایی ندارد.

2. آثار توکل بر خدا: امدادهای غیبی

یکی دیگر از آثار توکل بر خدا در وجود انسان این است که خداوند با امدادهای غیبی به او کمک می رساند. یعنی در جایی که فکرش را نمی کند، کمکی از عالم مافوق طبیعت به او می رسد. همانطور که در آیه شریفه آمده: “و من یتوکل علی الله فهو حسبه” (هر کس بر خدا توکل کند خدا او را کفایت کند)
همچنین امیرالمومنین (ع) درباره توکل می فرماید: “من توکل علی الله ذلت له الصحاب و تسهلت علیه الاسباب و تبوء الخفض و الکرامه” هر کس بر خدا توکل کند سختی ها برای او نرم و آسان و اسباب و وسیله ها برایش فراهم شود و در راحت و وسعت و کرامت جای گیرد.

توکل بر خدا چه آثاری دارد ؟

3. قدرت تصمیم گیری در نتیجه توکل بر خدا

علاوه بر مواردی که ذکر شد، توکل بر خدا بر تمامی ابعاد فردی و اجتماعی انسان اثر می گذارد. یکی از این موارد، قدرت تصمیم گیری انسان است. یعنی کسی که به خداوند متعال توکل می کند، می تواند با عزمی قوی تصمیم بگیرد و به راهش ادامه دهد.
انسان هرگاه می خواهد در زندگی تصمیم بگیرد، حتی اگر آن تصمیم مهم نباشد و مربوط به مسئله کوچک و پیش پا افتاده ای باشد، باید بر خداوند متعال توکل نماید. آنگاه خواهد دید که چگونه قدرت تصمیم گیری پیدا می کند و از عواقب آن نمی هراسد.

4. شجاعت معجزه توکل بر خدا

همچنین کسی که بر خدا توکل می کند، شجاعت در او ریشه کرده و با توکل بر خدا، از هیچکس و هیچ چیزی در دنیا نمی هراسد. در روایات و داستان زندگی ائمه بزرگوار اسلام، بارها درمورد شجاعت های آن ها شنیده ایم.
به راستی چه عاملی توانسته آن ها را تا این اندازه شجاع نماید که از هیچ چیزی هراسی نداشته اند ؟ با کمی تأمل می توان به پاسخ درست این سوال رسید و آن هم توکل بر خدا است. آن ها با توکل بر خدا و اعتماد به او این شجاعت والا را به دست آورده اند و توانسته اند با سختی های زندگی مبارزه کنند.

حتماً بخوانید:

نتیجه توکل و اعتماد به خدا در قرآن

توکل و اعتماد بر خدا چاره ساز تمام نیازها و مشکلات انسان است، زیرا تنها خداوند است که می تواند انسان را از امواج و طوفان های سخت زندگی نجات دهد و فقط…

5. ترک گناه از آثار توکل بر خدا

مگر می شود کسی تمام کارهایش را به خدا واگذار کند و باز هم اسیر وسوسه های شیطانی شود ؟ به طور قطع پاسخ این سوال منفی است. توکل بر خدا موجب ترک گناه می شود.
کسی که به خدا توکل می کند، در تمامی کارها فقط گوش به فرمان خداوند است و دیگر وسوسه های شیطانی در او اثری ندارد.
قرآن کریم در این باره می فرماید: “فقالوا علی الله توکلنا ربنا لاتجعلنا فتنه للقوم الظالمین “(سوره یونس / 85) گفتند: تنها بر خدا توکل داریم. پروردگارا ! ما را تحت تاثیر گروه ستمگر قرار مده.

معنای حقیقی توکل بر خدا چیست ؟

6. آثار توکل بر خدا: همت و لزوم کار و فعالیت

از دیگر آثار توکل بر خدا، شکل گیری همت عالی در انسان است. کسی که بر خدا توکل می کند از کار و فعالیت دست برنداشته و با همت به تلاش و فعالیت می پردازد.روزی پیامبر اکرم (ص) گروهی را دید که به دنبال کشت و کار نمی روند. فرمودند: چه می کنید ؟ گفتند: ما متوکلین هستیم و برخدا توکل می کنیم فرمود: شما متوکل نیستید بلکه متکل یعنی سربار مردمید.

همانگونه که ذکر شد، توکل به خدا به این معنا نیست که تمام کارها را به خدا بسپاریم و هیچ کاری نکنیم بلکه انسان متوکل، به کار و تلاش می پردازد و در کارهایش خداوند را پشتیبان خود می داند.طبق دعای حضرت سجاد (ع) انسان مومن و خودساخته کارهای خود را به خدا وا می گذارد و در جمیع مراحل زندگی او را پشتیبان خود می داند به طوری که ایشان می فرمایند:
پروردگارا ! تنها به سوی تو استغاثه می کنم و تو را مایه امید می شمارم و تو را می خوانم و به تو پناه می برم و به تو اطمینان دارم و تو را پشتیبان خود می دانم و به تو ایمان می آورم و به تنها به تو توکل می کنم.