لحظه تحویل سال چه اعمالی انجام دهیم ؟
آداب لحظات تحویل سال
اعمال سال تحویل موضوع مورد بحث ماست. نوروز روز نو، روز تازه و روز جدیدى است اول فروردین، روز نو سال جدید آغاز مى گردد و کهنگى سال قبل که با سرما، خستگى و تکرار کارها و روزها همراه بوده، با نوروز به روز نو و سال جدید که طراوت طبیعت آن را تر و تازه ساخته تبدیل مى گردد.
این روز براى بسیارى از ملت ها روز عید محسوب مى شود. عید به معنى بازگشت است که از ریشه «عود» گرفته شده است. به گفته راغب اصفهانى عید به معناى بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهاى سرور و شادى نیز گفته مى شود.
عید یکى از بزرگ ترین و مهیج ترین مظاهر حیات اجتماعى یک ملت است. عید نه جامه رنگارنگ پوشیدن است که این عید کودکان است. نه شربت و شیرینى و غذاهاى متنوع خوردن است که این عید شکمبارگان است.
نه به سیاحت و تفرج بى محتوى پرداختن است که این عید ولگردان است. نه بى بند و بارى و هرزگى و عیاشى کردن است که این عید بوالهوسان است. نه قاه قاه خندیدن و همدیگر را به مسخره گرفتن است که این عید غافلان است و نه سبزه رویاندن و سفره هفت سین چیدن و آتش بازى کردن است که این عید خرافه پرستان است.
هیچ کدام از این ها مفهوم عید از دیدگاه اسلام نیست که عید اسلامى براى موفقیت در راه انجام وظیفه و تطهیر نفس و تصفیه جان از ناپاکی ها و تمرین صبر و استقامت و شکستن غرور و خودخواهى است.
اعمال و آداب قبل از تحویل سال نو
1. اعمال قبل از تحویل سال: غسل عید
از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: در نوروز غسل کن و تمیزترین لباس هاى خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر.
و به استناد این دستور بسیارى از فقها همچون: مرحوم نائینى، صاحب جواهر، آیت الله حکیم و امام خمینى (ره) غسل روز عید نوروز را به عنوان یک تکلیف مستحبى و یک دستور اخلاقى و بهداشتى مورد توصیه قرار داده اند.
2. نماز عید اعمال عید نوروز
شیخ طوسى (ره) فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندى چهار رکعت نماز با دو سلام (دو رکعت دو رکعت) مى خوانى رکعت اول پس از حمد ده بار سوره «قدر» رکعت دوم پس از حمد ده بار سوره «کافرون» رکعت سوم پس از حمد ده بار سوره «توحید» رکعت چهارم پس از حمد ده بار سوره «ناس» و «فلق» (معوذتین).
در پایان نماز سجده شکر بجا آور و در آن دعا کن تا خداوند گناهان ۵۰ ساله ات را ببخشد.
3. آداب قبل از سال تحویل: نظافت و لباس تمیز
نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوى خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقى و اجتماعى نوروز است. از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: «و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک». تمیزترین لباست را بپوش و با بهترین عطرت خود را خوشبوى ساز.
4. آداب قبل از تحویل سال: بررسی اعمال گذشته
بررسی کنیم که یک سال را چگونه سپری کردیم و محاسبه ای انجام دهیم که چه قدر گناه کرده ایم، آبروی چند نفر را بردیم و چقدر کار خیر انجام داده ایم ؟
اگر اوصاف زشتی در ما هست، در رفع آن ها بکوشیم و اگر کارهای خیری انجام داده ایم، کوشش کنیم که در آینده مداومت داشته باشد.
5. آداب قبل از سال تحویل: کینه‌ها را از دل برکنیم
با آمدن بهار، باغ دلمان را پر شکوفه کنیم و همراه با باران بهاری زنگار کینه های گذشته را از دل برکنیم و با کسانی که کدورت داریم آشتی کنیم.
مؤمن باید سعی کند جلوی کدورت ها را بگیرد و این ایام فرصت خوبی برای زدودن کدورت هاست، لذا آشتی با آن ها خدا را خشنود و پشت شیطان را به خاک مالیده و بنده خدا را خوشحال می کند.
دعاهای قبل از تحویل سال عبارتند از:
- ۱۰۰۰ مرتبه (یا اول و یا آخر)
- ۳ مرتبه دعای فرج (الهی عظم البلاء)
- ۳۶۵ مرتبه (یا مقلب القلوب و البصار)
اعمال و آداب لحظه تحویل سال نو
1. اعمال لحظه تحویل سال: توجه به قرآن
حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعى نوروز به گونه اى که قرآن این کتاب آسمانى مسلمانان، امروز جزو یکى از ارکان سفره عید است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال از جمله آداب سال تحویل است.
2. دعا در هنگام لحظه تحویل سال
براى روز اول سال، دعا و درخواست خیر و برکت، موفقیت و سعادت و بالاخره تقاضاى تعالى و رشد فضایل انسانى از جمله آداب این روز مقرر گردیده است.
علامه مجلسى (ره) خواندن این دعا را در نوروز مناسب دانسته است:
«اللهم هذه سنه جدیده و انت ملک قدیم اسإلک خیرها و خیرمافیها و اعوذبک من شرها و شرما فیها و استلفیک موونتها و شغلها یا ذالجلال و الاکرام.»
بارالها! این سال جدید است و تو خدایى ازلى و قدیم هستى. خیر این سال و خیر آنچه را در این سال پیش می آید، از تو خواستارم و از شر این سال و شر آنچه در این سال پیش خواهد آمد، به تو پناه مى برم…
محدث قمى رضوان الله علیه براى هنگام تحویل و لحظه حلول سال جدید این دعا را از برخى بزرگان نقل کرده است: «یا محول الحول والاحوال حول حالنا الى احسن الحال».
اعمال و آداب بعد از لحظه تحویل سال نو
1. روزه گرفتن در روزهای اول عید نوروز
روزه گرفتن در عید نوروز یکى دیگر از دستورهاى اسلامى مطلوب و مستحب در این روز است. امام صادق (ع) با عبارت «تکون ذلک الیوم صائما» آن را بیان داشته است. امام
خمینى (ره) و سید محمد کاظم یزدى و بسیارى از فقهایى که بر کتاب هاى آنان حاشیه نوشته اند، روزه گرفتن مستحبى نوروز را مورد سفارش و تایید قرار داده اند.
2. زیارت اهل قبور بعد از لحظه تحویل سال
رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهاى سال نو و نیز برگزارى مراسم تحویل سال در کنار قبور شهدا از دیگر آداب دینى نوروز است. تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزارى مراسم تحویل سال نو در آن مکان ها نیز از جمله آداب نوروز مى باشد.
اعمال بعد از تحویل سال نو عبارتند از:
- ۱۱۰ مرتبه (یا دافع یا نافع)
- ۱۱۰ مرتبه (یا علی فک الباب)
- مقداری از دعای مکارم الاخلاق خوانده شود
ختم ۶ روز اول سال جدید:
ابتدا صدقه بدهید.
برای سعادت و خوشبختی همه دعا کنید.
طی این ۶ روز از جمعه تا چهارشنبه این آداب را انجام دهید:
سرساعت خلوتی بدون صحبت با کسی ابتدا ۷ مرتبه سوره حمد و سپس ۱۰۰ مرتبه سوره توحید را بخوانید و سپس:
(۱۰۰ مرتبه یا قاضی الحاجات)
(۱۰۰ مرتبه یا کافی المهمات)
(۱۰۰ مرتبه یا رافع الدراجات)
(۱۰۰ مرتبه یا دافع البلیات)
(۱۰۰ مرتبه یا مفتح الابواب)
(۱۰۰ مرتبه یا شافی الامراض)
(۱۰۰ مرتبه یا حلال المشکلات)
(۱۰۰ مرتبه یا مسبب الاسباب)
(۱۰۰ مرتبه یا مجیب الدعوات)
(۱۰۰ مرتبه یا ارحم الراحمین)
(۱۰۰ مرتبه آمین)
البته در حواشى این عید باستانى خرافاتى وجود دارد که باید زدوده شود. همچون مراسم چهارشنبه سورى و آتش افروزى، ترقه بازى، هفت سین، شب نشینى ها و تشکیل جلسات آلوده اى که بسیارى از مردم به بهانه شب هاى عید در عیش و نوش و بى خبرى به سر مى برند.
جلساتى که در آن پر است از زمینه هاى گناه: اختلاط محرم و نامحرم. آن هم با شرایط مبتذل، پخش موسیقى هاى مبتذل، مسابقه خودنمایى و تفاخر در لباس و زینت، ریخت و پاش و اسرافکارى و بسیارى از ضد ارزش هایى که در این ایام مطرح مى شود.
ذکرهای مستحب لحظه تحویل سال کدامند ؟
دعای لحظه تحویل سال همراه با معنی
