علائم و نشانه های مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چیست؟

منوکسیدکربن را قاتل بی‌صدا می گویند

زیرا شما نه می‌توانید متوجه حضور آن در بدن خود شوید و نه می‌توانید آنرا استشمام کنید چون گاز منوکسیدکربن، یک گاز بی‌رنگ و بدون بو است.اما شما با دانستن علایم آن می‌توانید از مسمومیت با این گاز پیشگیری کرده و جان خود و خانواده خود را نجات دهید.

این گاز از سوختن ناقص مواد حاوی کربن و ترکیب شدن آنها با اکسیژن ایجاد می‌شود. منوکسیدکربن در منازل بیشتر از سوختن مواد نفتی ایجاد می‌شود مانند گاز شهری، نفت، بنزین.در بدن انسان هموگلوبین که یک ترکیب شیمیایی موجود در گلبولهای قرمز است، وظیفه انتقال دادن اکسیژن را از ریه به بافتهای بدن بر عهده دارد. مشکل از آنجا آغاز می‌شود که مولکول اکسیژن باید برای نقل و انتقال به بافتها با مولکول هموگلوبین ترکیب شود اما منوکسیدکربن توانایی بسیار بالاتری از اکسیژن برای پیوند با هموگلوبین دارد. یک مولکول منوکسیدکربن 250 برابر میل بیشتری نسبت به مولکول اکسیژن برای ترکیب شدن با هموگلوبین دارد.

گاز منوکسیدکربن با هموگلوبین ترکیب شده و این مولکول را از بین می‌برد، بنابراین، هموگلوبین دیگر نمی‌تواند با اکسیژن ترکیب شود و بافتها و اعضای بدن دچار کمبود اکسیژن می‌شوند. دستگاههایی که در منزل می‌توانند گاز منوکسید کربن را تولید کنند شامل دستگاههای حرارت مرکزی، بخاری، آب گرمکن، اجاق‌ها، گاز آشپزخانه و خودروها هستند.

نداشتن تهویه مناسب یا بسته شدن دودکش‌ها در این وسایل باعث سوختن ناقص مواد نفتی شده و انسان را در معرض خطر مسمومیت با منوکسیدکربن قرار می‌دهد. به طور مثال اگر شما خودرو خود را در یک پارکینگ با فضای بسته و در بسته روشن می‌کنید، باید منتظر مسمومیت با منوکسیدکربن باشید. در مثال فوق در حدود ده دقیقه طول می‌کشد تا گاز منوکسیدکربن در جریان خون شما ظاهر شود.

سردرد مبهم

شایع‌ترین نشانه هشداردهنده اولیه مسمومیت خفیف با مونوکسید کربن یک نوع سردرد تنشی است. افرادی که مسمومیت با مونوکسید کربن را تجربه کرده اند، آن را به عنوان سردردی مداوم که در قسمت جلو سر احساس می شود و دردی مبهم را ایجاد می کند، توصیف می کنند.

سردردها به راحتی نادیده گرفته می شوند، از این رو هنگام مواجهه مداوم با آنها در یک محیط ثابت مانند خانه، محل کار، یا خودرو بهتر است این شرایط جدی گرفته شود. ممکن است با تغییر مکانی که نشت مونوکسید کربن در آن رخ داده است، احساس سردرد نیز به سرعت از بین برود.

ضعف عضلانی و سرگیجه

با جایگزینی مونوکسید کربن به جای اکسیژن در خون، که مرگ سلول ها را به همراه دارد، ضعف عضلانی می تواند شکل بگیرد. این شرایط ممکن است انجام فعالیت های روزانه مانند پیاده روی را چالش برانگیزتر نماید.سرگیجه یکی دیگر از نشانه های هشدار دهنده اولیه مسمویت با مونوکسید کربن است. در موارد شدید، اگر مونوکسید کربن به میزان کافی تنفس شده باشد ممکن است به از دست دادن هوشیاری، از جمله غش کردن منجر شود.

حالت تهوع و استفراغ

نشانه های اولیه مسمومیت خفیف با گاز مونوکسید کربن اغلب شبیه به علائم مرتبط با آنفلوآنزا، مانند حالت تهوع، استفراغ و خستگی، به نظر می رسند. بر خلاف آنفلوآنزا، مسمومیت با مونوکسید کربن موجب دمای بالای بدن (تب) نمی شود. اگر چند نفر در خانه این نشانه های را تجربه می کنند یا با نشانه های دیگر که در این مطلب به آنها اشاره شده مواجه هستند، این می تواند افزایش نگرانی ها را موجب شود.

تنگی نفس

با تجمع مونوکسید کربن در خون، نشانه هایی ممکن است به طور قابل توجهی تشدید شوند. تنگی نفس یا تنفس سریع یکی از این نشانگرها است. اگر چند نفر با این نشانه مواجه شده اند باید توجه ویژه ای به آن داشته باشید.به همراه تنگی نفس، فردی با مسمومیت مونوکسید کربن ممکن است احساس فشار یا درد در ناحیه سینه را تجربه کند. این درد در ناحیه سینه ممکن است با تندتپشی، تعداد بیش از 100 تپش قلب در دقیقه، همراه باشد.

گیجی و خواب آلودگی

توانایی فرد برای تفکر روشن ممکن است تحت تاثیر تجمع مونوکسید کربن در خون قرار بگیرد، که به سردرگمی، اختلال در قضاوت، مشکلات حافظه و در برخی موارد، توهم منجر می شود.همچنین، مسمومیت با مونوکسید کربن ممکن است موجب احساس خواب آلودگی در فرد شود. افراد اغلب این نشانه را به عنوان عاملی نگران کننده در نظر نمی گیرند، که موجب به خواب رفتن و تداوم تنفس مونوکسید کربن تا زمان تشدید مسمومیت یا مرگ منجر می شود.

تاری دید

مغز تحت تاثیر کمبود اکسیژن قرار می گیرد و تاری دید یکی دیگر از نشانه هایی است که باید در زمینه مسمومیت با گاز مونوکسید کربن مورد توجه قرار داد. این نشانه کمتر شایع است و به طور معمول تنها در موارد شدید با تجمع مونوکسید کربن در خون شکل می گیرد.در صورت تجربه مشکلات بینایی به ویژه همراه با دیگر نشانه هایی که در این فهرست به آنها اشاره شده است، دریافت کمک پزشکی باید در اولویت قرار بگیرد.

تشنج

در موارد شدید، مسمومیت با مونوکسید کربن ممکن است موجب تشنج شود، که به عنوان یک انفجار غیر قابل کنترل فعالیت های الکتریکی در مغز که اسپاسم های عضلانی را به همراه دارد، تعریف شده است.از آنجایی که تشنج ها به طور معمول در شرایط نزدیک به مرگ رخ می دهند، کمک پزشکی باید به سرعت در اختیار فرد قرار بگیرد، اما متاسفانه ممکن است مسمومیت از مرز نقطه احیا عبور کرده باشد.