روش هایی برای استحمام روانی یا خانه تکانی ذهن
تولدی دوباره | خانه تکانی ذهنی
دلگرم : خانه تکانی ذهن از آن کارهایی است که اگر هر از چند گاهی آن را انجام دهیم احساس سرزندگی و شادابی بسیاری خواهیم کرد. ذهن در واقع ترکیبی از مجموعه اندیشه، ادراک، حافظه، احساسات، امیال، تخیل و کلیه فرآیند شناخت ناخودآگاه است برای اینکه ذهن بهتری داشته باشیم کافی است موراد زیر را تک به تک مد نظر داشته باشیم:
استحمام روانی چیست؟
حمام روانی یعنی تخلیه بار منفی هیجانی ناشی از بحران‌های گذشته و خاطرات تلخ، و دور ریختن و پاک کردن ذهن از افکار سمی، ناکارآمد، منفی، مخرب و اشتباه که مانع از حرکت ما می‌شوند. این افکار منفی همانند غل و زنجیر به پای ذهن ما هستند که نمی‌گذارند به حرکت خود ادامه دهیم.
اما قبل از دور ریختن افکار منفی و تغییر ریشه‌ای در ذهنمان، ابتدا باید آنها را خوب بشناسیم.
شیوه ی شناخت درمانی برای رسیدن به آرامش
یکی از شیوه‌های پیشگیری از استرس و اضطراب و افسردگی و رسیدن به آرامش و موفقیت، شیوه رایج شناخت درمانی است که از این روش در درمان افسردگی نیز به همراه دارو درمانی استفاده می‌شود. شناخت‌درمانی یعنی شناخت خطاهای فکری از قبیل افکار، عقاید و باورهای غیرمنطقی و غیرمعقولی که انسان را مضطرب و افسرده می‌کنند و اولین گام در تغییر این افکار، شناخت آنهاست.
متاسفانه افراد زیادی هستند که در طی روز با رفتارهایی هیجانی و احساسی مرتکب بسیاری از این خطاهای فکری می‌شوند؛ اما اغلب از این افکار اشتباه بی‌اطلاع هستند.
چگونه می‌توان این افکار را شناخت؟
روان‌شناسان خطاهای فکری را که منجر به هیجان‌هایی از قبیل خشم و استرس و افسردگی می‌شود، به سه دسته تقسیم کرده‌اند.
- خطاهای شناختی
- افکار اتوماتیک منفی
- باورهای غلط و غیر منطقی
هم‌اکنون چه چیزهایی در زندگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی شما وجود دارد که باعث ناراحتی و آزارتان شده است؟
همان‌طور که هنگام نظافت و خانه‌تکانی منزل خود، همه چیز را وسط اتاق ریخته و اسباب و اثاثیه کهنه را دور می‌ریزید، باید افکاری را که باعث ناراحتی‌تان شده را هم دور بریزید. این افکار ممکن است حاصل تحمیل فرهنگ پدرسالار و موروثی غلط در خانواده و جامعه باشد، آنها را روی یک صفحه کاغذ بریزید و دور بیندازید.
هر چقدر افکار منفی بیشتری را دور بریزید از جایی که زندگی شما جزیی از یک میدان عظیم انرژی است، برای جذب باورهای تازه و نو جای بیشتری باز می‌شود.
سه شاه‌کلید بنیادی و ریشه‌ای برای سلامت روان و حل مشکلات در زندگی
بعد از پیدا کردن افکار و باورهای غیرمنطقی، باورهای منطقی و عاقلانه را جایگزین آنها کرده و همچنین به جای افکار منفی و ناامیدکننده، ذهن خود را از افکار و کلمات مثبت، امیدبخش، انرژی‌زا و قدرتمند پر کنید. فراموش نکنید که پشت هر رنج یک اشتباه وجود دارد، در صورتی که واقعا خواهان پیدا کردن این اشتباهات هستیم، باید به سه شاه کلید حل مشکلات توجه کنیم:
- اولین و مهم‌ترین شاه‌کلید، آموختن عقلانیت یا روش‌های درست و عاقلانه فکر کردن با مدیریت و کنترل هیجانات و احساسات است که آموختن آن با مطالعه فراوان، کسب مهارت‌های زندگی و همچنین مشورت با یک روان‌شناس، امکان‌پذیراست.
- دومین شاه‌کلید، شناخت و ایمان به توانمندی و قدرت‌های بیکرانی است که در وجود همه انسان‌ها وجود دارد.
- آخرین شاه‌کلید، پشتکار در جهت حل مشکلات با روحیه‌ای مثبت و پر از امید و ایمان است.
مراجعه به روان‌شناس نشانه بلوغ فکری است
گاهی شناخت افکاری که در ما ایجاد مشکل می‌کند، به دلیل حقارت‌ها، عقده‌ها، اتفاقات دوران کودکی و کم و کاستی‌ها و کمبودهای آن زمان، و به طور کلی مشکلات مراحل رشد، بسیار مشکل است، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در صورت عدم شناخت آنها، به یک روان‌شناس متعهد مراجعه کنید.
متاسفانه اغلب مردم فکر می‌کنند مراجعه کردن به مشاور یا روان‌شناس نشانه بیماری روانی است در صورتی که نشانه بلوغ فکری و رشد شخصیت است. به اعتقاد روان‌شناسان نیز افراد باید هر هفته یک بار برای حمام روانی به یک روان‌شناس مراجعه کنند.
در زمینه نیاز به حمام روانی می‌توان گفت، همان طور که ما با دوش گرفتن جسم خود را تمیز می‌کنیم و سرحال و شاداب می‌شویم، با حمام روانی نیز می‌توانیم تغییر شگرفی در زندگی خود ایجاد کنیم.
البته نمی‌توان برای همه آدم‌ها یک نسخه پیچید، زیرا با تشخیص روان‌شناس مدت زمان مراجعه افراد با توجه به نیاز آنها متفاوت است.
خانه‌تکانی دل از کینه و دشمنی
باور: گروهی از مردم، شرور و بد ذات هستند و باید به شدت سرزنش و تنبیه شوند.
متاسفانه برخی، طبق این باور غلط معتقدند که باید با این دسته از انسان‌ها مثل خودشان رفتار کرد و یا آنها را تحقیر و تنبیه کرد.
از دیدگاه روان‌شناسی، با نبخشیدن دیگران و کینه‌توزی و دشمنی، بدترین آسیب‌های روانی را به خود وارد می‌کنیم. این افکار ممکن است سال‌ها در دل و ذهن ما انباشته شده باشند، ذهن ما را مسموم و زهرآلود کرده و باعث انواع بیماری‌های جسمی و روحی و روانی به ویژه اضطراب و افسردگی در ما شوند.
به قول ارسطو “جایگاه فرمانروایی خداوند در درون ماست” بنابراین درون ما جایگاه کینه و دشمنی نیست، بلکه جایگاه عشق و دوستی و محبت است. پس بهتر است به جای مسموم کردن ذهن و جان و بیمار کردن خود، یکدیگر را بخشیده و به رهایی و بیداری و رستگاری برسیم.
خالی کردن ذهن از خاطرات تلخ
نوعی از افکار منفی، خاطرات تلخ و ناخوشایند گذشته است که مانند اسباب و اثاثیه کهنه باید آنها را دور ریخت و گرنه جلوی دست و پا و حرکت ما را می‌گیرند.
اما نباید آموخته‌ها و تجربیات را دور ریخت، چون در صورت فراموش کردن آنها دوباره همان کودک نوپایی می‌شویم که هیچ چیزی نمی‌دانیم. همچنین نباید بیراهه‌ها و راه‌های اشتباه را دو بار تکرار کنیم.
ما حق داریم اشتباه کنیم و این جزیی از فرآیند رشد انسان است، اما حق نداریم اشتباهات خود را دوباره تکرار کنیم.
چگونه می‌توان بار هیجانی منفی خاطرات تلخ را از بین برد؟
یکی از این روش‌ها، جایگزین کردن افکار مثبت و منطقی به جای افکار منفی و آزاردهنده است. فردی را در نظر بگیرید که در دوران کودکی بسیار مورد تحقیر و سرزنش والدین خود قرار گرفته است، چنین فردی به جای این که مرتب خاطرات تلخ آن زمان را به یاد بیاورد و از آنها کینه به دل بگیرد، بهتر است این واقعیت را بپذیرد که هیچ پدر و مادری جز خوشبختی و موفقیت فرزند خود آرزویی ندارند و رفتار اشتباه آنان نه به دلیل بدخواهی، بلکه به خاطر تربیت غلطی است که تصور می‌کنند درست و عاقلانه است.
بنابراین به جای مقصر دانستن آنها، باید سررشته زندگی خود را به دست بگیریم. اما گاهی از بین بردن بار هیجانی بحران‌های گذشته بسیار مشکل بوده و لازم است به یک روان‌شناس مراجعه کنیم تا با تغییر تصویر ذهنی، آن را از بین برد.
برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای زندگی نو
همان طور که طبیعت با عبور از زمستان، دوباره شروع به سبز شدن می‌کند، ما هم باید با گذر از همه سختی‌ها و با خانه‌تکانی دل و ذهن، و شناخت قدرت‌های خود و نیروی عظیم فکر و ایمان، و با طراحی یک الگو و مدل جدید متکی به باورها و نگرش‌های نو، و پر کردن ذهن با افکار مثبت و انرژی بخش، زندگی نو و باشکوهی را با چارچوب‌هایی نو، محکم و استوار خلق کنیم.
حال نوبت تعیین هدف و برنامه‌ریزی برای آینده است، چون اگر باورهایمان را تغییر ندهیم و برنامه‌ریزی نداشته باشیم، دوباره همان اشتباهات و مشکلات گذشته را تکرار خواهیم کرد.
بنابراین ابتدا همه اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت خود را به صورت بارش فکری روی یک کاغذ بنویسید، سپس بعد از انتخاب و اولویت‌بندی آنها و ذکر تاریخ انجام آن، برنامه خود را در جایی قرار دهید که همواره آن را ببینید و در پایان روز، هفته، ماه و یا در پایان سال آنها را مرور کنید.
