راههای تشخیص و درمان بزرگی دهلیز چپ
درمان بزرگی دهلیز چپ چیست ؟
دهلیز چپ یکى از چهار حفره‌ی قلب بوده که در بالا سمت چپ واقع شده است، حفره‌های پایینی قلب نیز بطن نام دارند.
سمت راست قلب مسئول خون‌رسانی به شش‌هاست که اکسیژن را طی فرآیند ترکیب با اکسیژن (oxygenation) از ریه می‌گیرد. سمت چپ قلب خون را به بقیه‌ی اندام‌های بدن می‌رساند.
بیماریهای قلبی متعددی موجب تورم دهلیز چپ می‌شوند که به این تورم و بزرگ شدگی enlargement دهلیز چپ گویند که موارد مختلفی چون فیبریلاسیون بطنی و نارسایی قلبی باعث آن می‌شود
تشخیص بزرگی دهلیز چپ
تشخیص بزرگی دهلیز چپ بوسیله توجه کردن به قلب به چند روش انجام می‌شود.
اکوکاردیوگرام برای تشخیص بزرگی دهلیز چپ
این تست از امواج اولتراسوند برای گرفتن تصاویر قلب استفاده می‌کند. این تست به این شکل انجام می‌شود که شخص بیمار روی تخت دراز می‌کشد و تکنسین الکترودهای فلزی را به قفسه سینه شخص متصل می‌کند.
تکنسین سپس یک پروب موج کوتاه کوچک را روی قفسه سینه رد می‌کند. این امواج صوتی قلب به قلب می‌روند و به سمت پروب اکو می‌شوند که تصاویری را تولید می‌کند. این اکوکاردیوگرام یک روش مطمئن است که موجب هیچ گونه درد یا ضرری نمی‌شود و هیچ عارضه جانبی ندارد.
بزرگی دهلیز چپ روی اکوکاردیوگرام به این شکل مشخص می‌شود:
- موج P در هر لید بزرگتر از ۰/۱۱ s
- موج P با یک فاصله بین دو پیک فراتر از ۰/۰۴ s: P میترال
- محور موج P کمتر از ۳۰ درجه است
معیارهای اکوکاردیوگرام برای بزرگ شدن دهلیز چپ
بزرگی دهلیز چپ یک P گسترده و شکاف در لید II (P میترال) تولید می‌کند و قسمت منفی پایانی موج P را در V1 بزرگ می‌کند.
در لید II
- شکاف موج P با > 40 میلی ثانیه بین دو پیک
- فاصله موج P کلی > 110 میلی ثانیه
در V1
- طول موج P دو قطبی با قسمت منفی ترمینال > مدت زمان ۴۰ میلی ثانیه
- موج P دو قطبی با قسمت منفی پایانی > عمق ۱ میلی متر
نمونه‌های از نوار قلب در بزرگی دهلیز
مثال ۱)
مثال ۲)
مثال ۳)
تستهای دیگری که برای تشخیص بزرگی دهلیز چپ استفاده می‌شود عبارتند از MRI و CT اسکن. این تستهای اندازه گیری دهلیز چپ برای تعیین اندازه آن و در صورت بزرگ شدن، مقایسه با اندازه طبیعی آن است.
درمان و کنترل بزرگی دهلیز چپ
هیچ دستورالعمل درمان خاصی برای بزرگی دهلیز چپ وجود ندارد و هیچ درمان پزشکی که برای برگرداندن دهلیز چپ به وضعیت قبلی و نرمال باشد هنوز شناخته نشده است. تمرکز درمان بر تعیین و درمان عوامل ایجاد کننده آن است.
درمان فشار خون بالا
این شایعترین عامل خطر برای بیماریهای قلبی عروقی است . بسیاری از عوامل پایین آورنده فشار خون در دسترس هستند تا به بیماران برای پایین آوردن فشار خون کمک کند. انواع داروهای کنترل کننده فشار خون، تغییر سبک زندگی از جمله کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، رسیدن به وزن سالم، ورزش، مدیریت استرس و ترک سیگار نیز بر کاهش فشار خون و رساندن آن به وضعیت نرمال موثرهستند.
درمان تنگی دریچه میترال
گزینه‌های درمان برای تنگی میترال شامل دیورتیک‌ها برای کاهش مایعات، رقیق کننده‌های خون برای پیشگیری از لخته خون و داروهای ضد آریتمی قلبی برای کنترل بی نظمی ضربان قلب است. علاوه بر این جراحی ترمیم یا تعویض دریچه میترال هم می‌توان انجام داد.
درمان نارسایی دریچه میترال
درمان برای نارسایی میترال شامل داروهای کاهش دهنده خطر لخته‌های خون است. همانند تنگی دریچه میترال، جراحی ترمیم دریچه نیز موثر است.
درمان اختلال بطن چپ و نارسایی قلبی
درمان پزشکی سنگ بنای این عارضه است. درمان اصلی شامل داروهای بتابلوکر از جمله کارودیلول، متوپرولول سوکسینات و بیزوپرولول، مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین و آنتاگونیست‌های گیرنده مینرالکورتیکوئید است. یک کلاس جدید از داروهای مهار کننده آنژیوتانسین ساکوبیتریل یا والزارتان به دلیل اثر مرگ و میر در بیماران با نارسایی قلبی از رده دارویی این وضعیت خارج شدند.
تداخل دارویی در بیماری بزرگی دهلیز چپ
درمان فیبریلاسیون دهلیزی
بعضی از این درمانها برای این وضعیت عبارتند از:
- داروهای کنترل تعداد و ریتم قلبی
- داروهای ضد لخته خون برای کاهش خطر لخته‌های خون
- هنگامی که داروها موثر نباشند، بازسازی الکتریکی قلب برای تنظیم مجدد وضعیت الکتریکی قلب
- در صورت موثر نبودن داروها، روش ابلاسیون ورید ریوی
- گذاشتن باطری قلب برای افراد با تپش قلب پایین
اختلالات ایجاد شده بر اثر بزرگی دهلیز چپ
بزرگی دهلیز چپ با اختلالات زیر ارتباط دارد:
- فیبریلاسیون دهلیزی: این وضعیت با افزایش میزان مرگ و میر ارتباط دارد و هم به عنوان عامل و هم به عنوان عارضه بزرگی دهلیز چپ شناخته شده است. یک تحقیق نشان داد که ۵ میلی متر افزایش در قطر دهلیز چپ خطر فیبریلاسیون دهلیزی را تا ۳۹ درصد افزایش می‌دهد.
- سکته مغزی: در یک تحقیق در افراد مسنتر، افزایش در اندازه بزرگی دهلیز چپ بطور مستقل پیش بینی کننده سکته مغزی ایسکمی است. خطر سکته مغزی در صورتی که شخص فیبریلاسیون دهلیزی داشته باشید، بیشتر می‌شود.
- نارسایی احتقانی قلب: یک تحقیق در مورد افراد مسن نشان داد که اندازه دهلیز چپ پیش بینی کننده نارسایی احتقانی قلب است.
پیشگیری از عارضه بزرگی دهلیز چپ
- کنترل فشار خون بالا و کلسترول
- خوردن غذاهای مناسب قلب
- اجتناب از استفاده از الکل و فراورده‌های دخانی
- داشتن یک سبک زندگی سالم
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- کاهش استرس، چون این عامل با مشکلات ضربان قلب ارتباط دارد
- ارائه اطلاعات به پزشک خود در مورد سابقه بیماریهای قلبی و عروقی در خانواده
نتیجه :
اکثر افراد مبتلا به بزرگی دهلیز چپ هیچ علامتی ندارند. بزرگ بودن دهلیز چپ (LAE) معمولا نشانه یک بیماری قلبی زمینه‌ای است. درمان برای عوارض مربوط به آن بسیار متفاوت است و می‌تواند از تغییر سبک زندگی تا دارو و جراحی باشد. لازم است بخاطر داشته باشید که این عارضه پیش بینی کننده بسیاری از بیماریهای قلبی و عروقی است و گاهی خود عامل و گاهی هم عارضه این بیماریهاست بنابراین درمان بیشتر بر پایه رفع علتهای زمینه‌ای و یا کنترل آنهاست.
در صورتی که یکی از افراد خانواده شما مبتلا به هر یک از بیماریهای قلبی و عروقی از جمله فشار خون باشد و شما فردی در دهه ۳۰ به بعد هستید، توصیه می‌شود حتما به یک پزشک متخصص قلب مراجعه و حداقل یک نوار قلب تهیه کنید تا در صورتی که مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی هستید، سبک زندگی خود را تغییر داده و یا بیماری بی علامت خود را پیش از شدید شدن، مشخص کنید.
