علت بالا و پایین بودن Synovial Fluid آزمایش مایع مفصلی

تفسیر آزمایش Synovial Fluid

Synovial Fluid یا مایع مفصلی را می توان برای ارزیابی وضعیت های گوناگون از جمله عفونت مورد ارزیابی قرار داد. در حالت عادی مقدار گلوکز مایع مفصل (سینوویال) معمولاً به اندازه ۱۰ mg/dl با مقدار گلوکز سرم فاصله دارد. برای تفسیر بهتر نتایج نمونه گلوکز مایع مفصل و گلوکز سرم را باید به طور همزمان پس از ۶ ساعت ناشتایی اندازه گیری نمود. با افزایش یافتن شدت التهاب از سطح گلوکز مایع مفصل کاسته می شود.

کمترین مقدار آن در آرتریت سپتیک می باشد ( مقدار گلوکز مایع سینوویال ممکن است به کمتر از ۵۰% مقدار گلوکز سرم برسد)، با این حال سطح پایین گلوکز سینوویال ممکن است در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نیز مشاهده گردد. همچنین مایع مفصل را می توان از نظر سطح پروتئینی، اسید اوریک و لاکتات نیز بررسی نمود. افزایش سطح اسید اوریک نشانه نقرس است و افزایش سطح پروتئین و لاکتات نشان دهنده ی عفونت باکتریایی می باشد.

در موارد مشکوک به عفونت معمولاً کشت باکتری یا قارچ درخواست و انجام می شود. مصرف آنتی بیوتیک قبل از آرتروسنتز می تواند رشد باکتری را در کشت مایع سینوویال کاهش دهد و نتیجه را مبهم سازد. همچنین گستره های رنگ آمیزی اسید فست از نظر باسیل سل برای مایع سینوویال نیز تهیه می شود. مایع سینوویال را زیر نور پلاریزه جهت تشخیص وجود کریستال بررسی می نمایند تا بیماری نقرس و نقرس کاذب را از یکدیگر افتراق دهند.

شمارش سلولی نیز برای مایع سینوویال انجام می شود. معمولاً مایع مفصلی طبیعی حاوی کمتر از ۲۰۰ گلبول سفید در میلیمتر مکعب و ۲۰۰۰ گلبول قرمز در میلی لیتر است. افزایش شمارش WBC به همراه درصد بالای نوتروفیل ها (بیشتر از ۷۵%) تشخیص آرتریت عفونی باکتریال حاد را تایید می نماید. در سایر وضعیت ها نیز مثل آرتریت نقرسی حاد و آرتریت روماتوئید، لکوسیتوز ممکن است پدید آید. با این حال در بیماری های اخیر شمارش افتراقی گلبول های سفید نشانگر منوسیتوز و لنفوسیتوز می باشند.

هنگامی که شمارش گلبول سفید در مایع مفصلی بیشتر از ۱۰۰۰۰۰/ mL باشد و عمدتاً هم نوتروفیل، آنگاه کشت خون تا ۵۰% موارد مثبت خواهد شد.
وجود بیشتر از ۲% ائوزینوفیل در مایع مفصلی ممکن است سرنخی برای وجود بیماری Lyme باشد. آرتریت یکی از نماهای مشخصه بیماری ویپل (Whipple) است که در آن مایع سینوویال حاوی نوتروفیل فراوان و DNA باکتری Tropheryma whippelii می ‏باشد. در آرتریت پسوریاتیک ممکن است اندازه‏گیری IL-1β و IL-6 در مایع مفصلی کمک‏ کننده باشد.

مقادیر طبیعی:

• وضع ظاهری: مایع سینوویال شفاف و به رنگ زرد رنگ پریده (Pale yellow)، دارای تشکیل لخته خوب موسینی و بدون کریستال است. مایع سینوویال طبیعی خود به خود منعقد نمی‏گردد چرا که فاقد فیبرینوژن است. تشکیل لخته فیبرینی دلالتی بر خونریزی داخل مفصلی ( در اثر ضربه یا آسیب) است.
• WBC: مایع مفصلی طبیعی کمتر از ۲۰۰ گلبول سفید در هر میلیمتر مکعب و شامل حداکثر ۲۵% گلبول سفید چند هسته ای (PMN) می باشد.
• RBC: ندارد
• پروتئین: پروتئین آن کمتر از ۳ g/dl
• آلبومین: ۵۵-۷۰% آلفا ۱ – گلوبولین: ۶-۸% آلفا ۲- گلوبولین: ۵-۷% بتا گلوبولین: ۸-۱۰% گاما گلوبولین: ۱۰-۱۴%
• اسید اوریک: اسید اوریک آن کمتر از ۸ mg/dl می‏باشد.
• لاکتات دهیدروژناز: مقدار LDH مایع مفصل باید مشابه LDH سرم یا کمی کمتر از آن می باشد.
• گلوکز: میزان گلوکز تقریباً مشابه مقادیر خونی (۷۰- ۱۱۰ mg/dl) می باشد. گلوکز کمتر از ۴۰mg/dl در افرادی که ناشتا نیستند غیرطبیعی محسوب می‏شود.
• اسید هیالورونیک: حداکثر ۰٫۴ g/dL

سایر نام ها: آنالیز مایع مفصل، آتروسنتز ، Joint Fluid, Brusa and Tendon sheath Analysis, Arthrocentesis,

نوع نمونه قابل اندازه گیری: مایع مفصل، خون، چرک، سروز یا تجمع مایع چرکی

کاربردهای بالینی آزمایش Synovial Fluid

آنالیز مایع مفصل، برای اثبات تشخیص عفونت مفصلی، آرتریت تروماتیک، آرتریت های مبتنی بر ایمنی و القاء شده توسط کریستال ( نقرس و نقرس کاذب)، سینوویت یا نئوپلاسم مبتلا کننده مفصل انجام می شود.

در مواردی که تظاهر بالینی متناسب وجود دارد، آنالیز مایع سینوویال با استفاده از نورپلاریزه برای تأیید وجود آرتروپاتی القاء شده توسط کریستال می‏ بایست انجام گیرد.

همچنین از این روش جهت شناخت علت التهاب مفصلی یا افیوژن، پایش بیماریهای مزمن مفصلی و تزریق داروهای ضد التهاب (معمولاً کورتیکواستروئیدها) به داخل فضای مفصلی نیز استفاده می شود.

شرایط و ملاحظات نمونه گیری آزمایش Synovial Fluid

• از بیمار بخواهید تا قبل از آزمایش ادرار نماید یا مثانه اش را تخلیه کند تا مثانه طی آسپیراسیون مفصل سر ران، سهواً سوراخ نشود.
• برای انجام آزمایش رضایتنامه گرفته شود.
• می بایست نمونه برداری توسط یک پزشک مجرب با استفاده از تکنیک استریل، آرتروسنتز(arthrocentesis) انجام گردد.. نمونه برداری از شانه، انگشتان، مفصل های آرنج، مچ، ران و زانو و بورسای ساب آکرومیال صورت می گیرد.
• در صورت لزوم محیط‏های کشت جهت N.gonorrhoeae، M.tuberculosis یا سایر ارگانیسم‏ها باید در دسترس باشد.
• سرنگ درب پوش‏دار یا سه لوله استریل، یکی با ضد انعقاد هپارین سدیم یا EDTA مایع و دو لوله درب قرمز برای مایع مفصل و یک تا دو لوله درب قرمز برای خون وریدی.
• از ضد انعقادهای EDTA کریستالی، هپارین اگزالات یا هپارین لیتیم استفاده نکنید.
• در صورت شک به عفونت گنوکوکی بهترین راه، تلقیح مایع مفصلی به محیط تایر– مارتین آگار در بالای سر مریض است.
• جهت نمونه گیری از بیمار، او را به پشت بخوابانید، جهت به حداقل رساندن درد، پوست بیمار به طور موضعی بی حس می گردد.
• ناحیه به طریقه آسپتیک تمیز شده و سوزن از پوست به داخل فضای مفصلی وارد می شود. سپس مایع جهت آنالیز پانکسیون می شود
• چنانچه کورتیکواستروئید یا سایر داروها ( مانند آنتی بیوتیک ها) تجویز شده باشد، سرنگی حاوی ترکیب استروئیدی را به سوزن متصل و دارو را تزریق می نمایند.
• سوزن را خارج کرده و محل را با پانسمان فشارنده می پوشانند.
• پس از نمونه گیری مفصل را از نظر وجود درد، تورم یا تب که می تواند نشانه عفونت باشد بررسی نمایید.
• جهت کاهش درد و تورم از یخ استفاده نمایید. پاتسمان فشاری روی مفصل ببندید تا از تجمع مجدد مایع مفصل، یا ایجاد هماتوم جلوگیری شود.
• به بیمار گوشزد نمایید که به مدت چند روز از مفصل مورد نظر زیاد استفاده نکند.
• نمونه‏ ها باید بلافاصله به آزمایشگاه رسانده شوند و در دسترس تکنیسین آزمایشگاه قرار گیرند.
• پزشک معالج باید تشخیص بالینی و آزمایشاتی را که فکر می‏کند ضروری است مکتوب نماید.
• در صورتی که احتمال وجود کریستالهای منوسدیم اورات می‏رود می‏بایست از فیکساتیوها و رنگ‏های حاوی الکل استفاده گردد، چرا که کریستال های منوسدیم اورات در آب محلول هستند.

محدودیت ها در مورد آزمایش Synovial Fluid

1. عفونت پوست یا زخم در ناحیة سوزن پونکسیون( needle puncture ) منع کاربرد آرتروسنتز است، چرا که خطر سپسیس ( sepsis ) وجود دارد. ضدانعقادهای حاوی اگزالات ممکن است در شناسایی کریستالها اشکال ایجاد کنند. ضدانعقادهای EDTA، اگزالات آمونیوم و لیتیم هپارین می‏ توانند در مایع مفصلی کریستال تشکیل دهند.
2. بطور کلی آنالیز مایع سینوویال حساسیت و ویژگی محدودی دارد.
3. مصرف آنتی بیوتیک قبل از آرتروسنتز می تواند رشد باکتری را در کشت مایع سینوویال کاهش دهد و نتیجه را مبهم سازد.

عوارض بالقوه آزمایش Synovial Fluid

توضیحات در مورد آزمایش Synovial Fluid

• بیمار را از نیمه شب روز آزمایش در وضعیت NPO نگاه دارید، یعنی از راه دهان چیزی نخورد. این کار برای جلوگیری از بروز تغییر در اندازه گیری های شیمیایی (مانند گلوکز) می باشد. که ممکن است به همراه این آزمون انجام گیرد. با این حال این بررسی را می توان با راحتی بیشتری در مطب پزشک و بدون ناشتایی نیز انجام داد.
• از روش های دیگر ارزیابی مفاصل، آرتروسکوپی است. این روش یک آندوسکوپی خاص جهت مشاهده مستقیم فضای مفصلی و دسترسی به مفصل آسیب دیده به منظور درمان بیماری و جراحی است.

اهمیت آزمایش Synovial Fluid در بیماریهای مفصلی

بیماری های مرتبط با مایع سینوویال عبارتند اژ:

• عفونت و آرتریت سپتیک (عفونی) می توانند به علت ترومای نافذ در مفصل، یا عفونت های خونی ناشی از باکتریمی باشند. بدین ترتیب مفصلی دردناک، متورم، گرم و قرمز مشاهده می گردد. انتظار می رود که در مایع مفصلی سطح گلوکز کاهش یابد و سطح WBC، پروتئین و لاکتات (لاکتات حاصل از تولید باکتریها) افزایش یابد. در این صورت رنگ آمیزی گرم و کشت انجام خواهد شد.
• در آرتریت دژنراتیو (استئوآرتریت) تغییرات استحاله ای در فضای مفصلی در اثر وجود مقدار زیادی کریستال های غیر نقرسی در درون فضای مفصلی و غضروف پدید می آید. معمولاً سیر آن مزمن و بدون آغاز شرایط حاد و ناگهانی است. مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی اغلب مفید می باشد.
• سینوویت حاصل التهاب یا عفونت غشای سینوویال (بافتی است که فضای مفصلی را احاطه کرده است)است.
• تومورهای سینوویال، غضروفی و استخوانی ( خوش خیم و بدخیم) ممکن است از مفصل آغاز شوند. انتظار می رود که سطح پروتئین افزایش یابد. در آزمایش میکروسکوپی، سلول های بدخیم ممکن است مشاهده گردند.
• افیوژن مفصل (وجود مایع در مفصل) موجب تورم مفصل می گردد. جهت تعیین منشآ افیوژن، مایع را می کشند.
• در لوپوس اریتماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید، بیماریهای کلاژن عروقی یا خودایمن می توانند با آرتریت ایمیونوژنیک همراه باشد. در آن صورت انتظار می رود که سطح کمپلمان کاهش و سطح WBC و پروتئین افزایش یابد.
• آرتریت ناشی از کریستال هنگامی پدید می آید که اورات (نقرس) یا پیروفسفات کلسیم (نقرس کاذب) درون ساختمان های دور مفصل و غضروف سطح مفصل رسوب نماید. در پی آن التهاب و آرتریت پدید می آید و سپس مفصل تخریب می گردد.
• در اثر ضربه (تروما) و به دنبال آسیب یک مفصل، ممکن است افیوژن مفصلی پدید آید. این افیوژن معمولاً یک ترانسودا است. اما چنانچه یک لیگامان یا غضروف پاره شود، ممکن است درون مفصل خونریزی به وجود آید.

بیشتر بخوانید:

غذاهای ضد آرتروز : برای درمان آرتروز چه بخوریم ؟

۷ روش موثر برای درمان آرتروز شما

نکاتی در رابطه با آرتروز مختص افرادی که اطلاع ندارند!!

درمان آرتروز لگن و ران کاملترین مقاله به همراه فیلم