چک موردی چیست و قوانین آن چگونه است ؟

چک موردی و نکات مربوط به آن

در سال 1400 قوانین جدید و تحولات زیادی در خصوص انواع چک در سیستم بانکداری تصویب و از ابتدای سال 1400 اجرا شد. با لازم الاجرا شدن این قوانین از ابتدای سال جدید اعتبار چک‎های دریافتی بیشتر شده است، چرا که در قوانین جدید افرادی که حتی 1 چک برگشتی داشته باشند امکان صدور چک جدید را ندارد و به این ترتیب تعداد چک‌های بی‌محل نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی خواهد داشت.

در کنار این قانون برای سخت‌گیری بیشتر، طی بخشنامه ابلاغ شده به بانک‌ها، ارائه خدماتی مثل صدور کارت المثنی و افتتاح حساب برای افراد دارای چک برگشتی ممنوع است. پس از اعمال این تغییرات حال موضوع چک موردی مطرح شده است که در ادامه به تفصیل در خصوص اینکه چک موردی چیست و قوانین مربوط به آن توضیح خواهیم داد.

قبل از اینکه به این بپردازیم که چک موردی چیست ، ابتدا شاید بهتر باشد با انواع چک آشنا شویم تا درست جایگاه چک موردی را متوجه شویم و به معرفی آن بپردازیم.

انواع چک و چک موردی چیست ؟

انواع چک شامل چک عادی، چک تضمین شده و چک مسافرتی است. اما جدیدترین نوع چک که از مرداد ماه امسال وارد معاملات خواهد شد چک موردی است. در ادامه به تعریف تمامی انواع چک خواهیم پرداخت و نهایتا خواهیم دانست که چک موردی چیست ؟

چک عادی: این نوع چک، رایج ترین نوع چک است که اشخاص حقیقی یا حقوق از محل حساب جاری خود نزد بانک‌ها و به درخواست آنان صادر شده و در معاملات از آن استفاده می‌شود. قبل از اصلاح قانون چک این نوع چک، بالاترین ریسک را در نقد شدن داشت. چرا که هیچ کنترلی روی صدور آن وجود نداشت و صرف داشتن حساب جاری و دسته چک، فارغ از بدحساب بودن مشتری و داشتن تعداد متعدد چک بلامحل صادر می‎شد. اما با اصلاح قانون چک و اجرایی شدن آن از ابتدای سال 1400 ریسک این نوع چک‎‌ها به شدت کم شده است و احتمال نقد شدن آن افزایش یافته است.

سازوکار این نوع چک به صورت قابل توجهی تغییر کرده است. از ابتدای سال 1400 و با راه اندازه ایستگاه کاری صیاد سامانه بانک مرکزی، تمام افراد حقیقی و حقوقی دارای دسته چک می‌باست هنگام صدور چک، تمامی اطلاعات فرد گیرنده چک را در این سامانه ثبت نمایند. ماجرا به همین جا ختم نمی‎‌شود. فرد گیرنده نیز در قانون جدید وظایفی دارد. اگر گیرنده چک هستید بدانید که درصورتی که تایید دریافت چک و تایید اطلاعات خود را در سامانه صیاد ثبت ننمایید، ممکن است نتوانید چک را نقد کنید.

حتما گیرنده چک در حضور صاحب چک باید به سامانه مراجعه نماید و ضمن بررسی اطلاعات ثبت شده، با تایید دریافت چک این فرآیند را تکمیل نماید. در قانون جدید ظهرنویسی چک هیچ ارزشی نداردو در صورت واگذاری چک برای وصول آن به فرد دیگر حتما حتما باید مجددا دارنده چک به سامانه مراجعه کرده و اطلاعات فردی که قصد انتقال چک به او را دارد، ثبت نماید و گیرنده جدید چک نیز اطلاعات وارد شده را تایید نماید تا این فرایند تکمیل شود. پس بدیهی است که بدون تایید اطلاعات در سامانه صرف گرفتن یک برگ چک ممکن است هرگز نتوانید آن را نقد نمایید.

چک بین بانکی (تضمین شده): این نوع چک خود به دو صورت تضمینی و رمزدار صادر می‌گردد. امکان دریافت این چک ها برای هر فردی که دارای حساب است وجود دارد. بیشتر برای معاملات خرید مسکن، خودرو و غیره و یا جابجایی پول از بانکی به بانک دیگر از این نوع چک‌‎ها استفاده می‌شود. این نوع چک صد در صد نقد می‌شود و هیچ ریسکی برای نقد شدن ندارد.

چرا که هنگام صدور آن مبلغ از حساب درخواست دهنده کسر و به حساب بانک واریز می‎‌گردد تا دارنده چک مراجعه و آن را دریافت نماید. فرق اصلی این دو نوع چک در زمان و مکان نقد شدن است. چک‎‌های تضمینی با یک روز تاخیر نسبت به چک رمزدار واریز می‎‌گردد. چک رمزدار تنها داخل یک استان و برای شعبه خاصی که درخواست کننده اعلام می‎کند صادر می‎‌شود و تنها در آن شعبه نقد می‎‌گردد. اما چک تضمینی در تمام کشور و در تمام شعب برای فردی که در وجه او صادر شده است، قابل وصول است.

چک مسافرتی: چکی است که توسط بانک صادر و قابل نقد شدن در هر یک از شعب آن بانک توسط است. این نوع چک همانطور که از نام آن پیداست برای کاهش ریسک سرقت پول نقد استفاده می‌‎شود. و اما در آخر چک موردی که جدیدترین نوع چک است تلفیقی از انواع چک‎‌های فوق است. اما چک موردی چیست ؟

چک موردی چیست ؟

چک موردی، چکی است که به صورت موردی به اشخاص حقیقی فاقد حساب جاری و دسته چک ارائه می‌‎شود. با توجه به اجباری شدن چک صیادی و قوانین جدیدی که تصویب شده است، چک موردی نیز از این قوانین مستثنی نیست و باید تمام آن شرایط را دارا باشد.

از ابتدای سال 1400 باید تمامی چکهای حقیقی و حقوقی در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شود، به این ترتیب که اطلاعات کامل شخص گیرنده ثبت شود. این مرحله اول است و هنوز کار تمام نشده است، پس از آن شخص گیرنده باید وارد سامانه صیاد شود و اطلاعات را کنترل نماید، در صورت صحیح بودن آن را تایید کند.

به این ترتیب فرایند صدور چک تکمیل می‎شود. در قوانین جدید امکان ظهرنویسی دستی چک، انتقال چک به دیگری به سهولت گذشته نیست. در قوانین جدید تنها داشتن فیزیک چک کافی نیست، حتما باید اطلاعات شخص دارنده در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شده باشد.

اگر فرد گیرنده چک تصمیم دارد چک را به فرد دیگری دهد باید مجدد وارد سامانه صیاد بانک مرکزی شده و گذشنه انتقال را انتخاب کرده و اطلاعات فرد جدید را وارد کند، مجدد شخص گیرنده چک باید وارد سامانه شده و ضمن کنترل اطلاعات در صورت صحیح بودن تایید را بزند. تنها در این صورت است که می تواند چک را نقد نماید. قوانین چک موردی نیز از قوانین فوق مستثنی نیست و باید در خصوص این نوع چک نیز اطلاعات در سامانه بانک مرکزی ثبت شود.