پیلوکارپین چیست و چرا تجویز می شود؟

موارد مصرف و عوارض قطره چشمی پیلوکارپین

پیلوکارپین (Pilocarpine) با نام تجاری گلوپین برای درمان گلوکوم با زاویه باز، گلوکوم با زاویه بسته قبل از جراحی و القا تنگ شدن مردمک چشم پس از جراحی یا افتالموسکوپی به کار می رود.

قطره چشم پیلوکارپین برای گلوکوم زاویه بسته حاد (AACG) نیز استفاده می‌شود. این اتفاق می افتد زمانی که فشار داخل چشم شما به سرعت بالا می‌رود باید بلافاصله درمان شود.این نوع گلوکوم ناشی از انسداد ناگهانی در چشم است که مانع از خروج مایع از چشم شما می‌شود. زمانی که مایع بیشتری در چشم شما تولید شود، فشار داخل چشم نیز شروع به افزایش سریع می‌کند، این باعث درد و قرمزی چشم می‌شود.

پیلوکارپین باعث می شود که مردمک چشم شما منقبض و کوچک شود و در نتیجه با باز شدن کانال‌های چشم به خروج مایع از آن کمک کرده و فشار چشم کاهش می‌یابد.

مکانیسم اثر پیلوکارپین

پیلوکارپین یک مقلد پاراسمپاتیک است که به طور مستقیم گیرنده های کولینرژیک را تحریک می کند. پیلوکارپین سبب انقباض عضله اسفنکتر عنبیه و در نتیجه کوچک شدن مردمک چشم می شود. انقباض عضله مژگانی سبب افزایش تطابق و کاهش فشار داخل کره چشم می شود.

فارماکوکینتیک پیلوکارپین

زمان شروع اثر تنگ کنندگی مردمک 30-10 دقیقه پس از مصرف و زمان رسیدن به حداکثر اثر (کاهش فشار داخل چشم) 75 دقیقه می باشد. طول مدت اثر دارو 8-4 ساعت در مورد تنگ شدن مردمک و 14-4 ساعت در مورد کاهش فشار داخل چشم می باشد.

روش مصرف قطره چشم پیلوکارپین

• قبل از شروع درمان با قطره چشم پیلوکارپین ، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
• برای میزان مصرف این قطره چشم پیلوکارپین به تجویز پزشک خود توجه نمایید.
• قبل از استفاده از قطره، دست‌های خود را خوب بشویید.
• درب بطری را باز کنید.
• کمی سر خود را به عقب بچرخانید و پلک پایین چشم خود را به سمت پایین بکشید، قطره چشم را نزدیک چشمتان بیاورید و با فشار دادن بطری یک قطره از دارو را در چشمتان بچکانید.
• چشم خود را برای یک یا دو دقیقه بسته و چشم‌هایتان را به آرامی بچرخانید.
• اگر به شما گفته شده است که قطره را برای در هر دو چشم استفاده کنید، فرآیند را برای چشم دیگر نیز تکرار کنید.
• درب قطره چشم را ببندید.

موارد و مقدار مصرف پیلوکارپین

الف)‌ درمان گلوکوم مزمن با زاویه باز؛ ‌قبل از جراحی، یا به جای جراحی اضطراری در گلوکوم حاد با زاویه باریک.

بزرگسالان وکودکان: 2-1 قطره از محلول 4-1 درصد هر 12-4 ساعت در چشم چکانده می‌ شود.

ب) درمان اضطراری گلوکوم با زاویه باریک.

بزرگسالان و کودکان: 1 تا 2 قطره از محلول %2، هر 5 تا 10 دقیقه، 3 تا 6 بار در چشم چکانده می‌ شود. سپس 1 قطره هر 1 تا 3 ساعت تا کنترل فشار داخل چشم به کار می‌ رود.

پ)‌ دفع اثر میدریاتیک داروهای مقلد سمپاتیک.

بزرگسالان: 1 قطره از محلول %1 در چشم چکانده می‌ شود.

مصرف پیلوکارپین در دوران حاملگی و شیردهی

C – مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه در حیوانات نشان داده است که این دارو اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی برای انسان در دسترس نیست. با اینحال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد. یا اینکه هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان وجود ندارد

پیلوکارپیندر دوران بارداری و شیردهی با احتیاط مصرف شود.

عوارض جانبی پیلوکارپین

• قلبی ـ ‌عروقی: زیادی فشار خون، تاکیکاردی.
• چشم:‌ سردرد زیر کره چشم (suborbital)، نزدیک بینی، سوزش، خارش، اسپاسم مژگانی، تاری دید، تحریک ملتحمه، اشک ریزش، تغییرات میدان بینایی، درد ابرو، کراتیت، درد اطراف کره چشم.
• دستگاه گوارش :‌ تهوع ، استفراغ، اسهال، ترشح بیش از حد بزاق.
• تنفسی :‌ اسپاسم نایژه‌ای، ادم ریوی.
• پوست: تعریق.
• سایر عوارض: واکنشهای ازدیاد حساسیت.

مسمومیت با پیلوکارپین و درمان آن

تظاهرات بالینی: برافروختگی، استفراغ، برادیکاردی، اسپاسم نایژه، افزایش ترشح نایژه‌ای، ‌تعریق، ‌اشک ریزش، بی اختیاری ادراری، افت فشار خون و لرزش.

درمان: با بلع تصادفی دارو استفراغ معمولاً به طور خود به خود بروز می‌ کند. در غیر این صورت، با واداشتن بیمار به استفراغ محتویات معده را تخلیه کرده و به دنبال آن ذغال فعال با یک مسهل تجویز می‌ کنند. در صورت تماس دارو با پوست، موضع را دو بار با آب می‌ شویند. برای درمان پاسخهای قلبی ـ‌ عروقی از اپی نفرین استفاده می‌شود. پادزهر انتخابی این دارو سولفات آتروپین است. برای درمان موضعی، چشم را با آب یا محلول نمکی شستشو می‌ دهند. به طور کلی، ‌مقادیر تا 20 میلی گرم دارو غیر سمی شناخته شده است.

تداخل دارویی پیلوکارپین

• در صورت مصرف همزمان با مشتقات اپی نفرین و تیمولول، ممکن است کاهش فشار داخل چشمی افزایش یابد.
• اکوتیوفات اثرات فارماکولوژیک پیلوکارپین را کاهش می‌ دهد.

موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف قطره چشم پیلوکارپین

بعضی دارو‌ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو‌ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف دارو، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• اگر باردار یا شیرده هستید. شما باید در صورت تجویز پزشک، از این قطره استفاده کنید.
• اگر مشکل قلبی و عروقی دارید.
• در صورتی که مشکل پر کاری تیروئید دارید.
• اگر به بیماری پارکینسون مبتلا هستید.
• در صورتی که مشکل گوارشی مانند زخم یا گرفتگی دارید.
• اگر سابقه واکنش آلرژیک به قطره چشمی دیگری دارید.
• اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.

ملاحظات اختصاصی پیلوکارپین

پیلوکارپین را می‌ توان به تنهایی یا همراه با مانیتول، گلیسرول یا استازولامید مصرف کرد. این دارو را می‌ توان برای خنثی کردن اثرات داروهای سیکلوپلژیک و گشاد کننده مردمک چشم، بعد از جراحی یا معاینات چشمی، به کار برد. همچنین، برای جلوگیری از چسبندگی، می‌ توان آن را با آتروپین (به‌صورت متناوب) مصرف کرد.

نکات قابل توصیه به بیمار در دوره مصرف پیلوکارپین

تاری موقت دید، کاهش میدان بینایی، درد موقت ابرو و نزدیک بینی در شروع درمان شایع است. این اثرات 14-10 روز بعد از شروع درمان از بین می‌ روند.

در شب و در نور کم با احتیاط رانندگی کنید و فعالیتهای دیگر را هم با احتیاط انجام دهید، زیرا مردمک تنگ موجب کاهش دید جانبی و روشنایی می‌ شود.

شرایط نگهداری قطره چشم پیلوکارپین

• دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.
• از یخ زدگی آن باید جلوگیری شود.
• قطره چشم فقط چهار هفته بعد از اولین باری که در بطری آن را باز کرده‌اید، قابل نگهداری می‌باشد. اگر بطری قطره چشم بیش از این مدت باز بوده است، حتی اگر محلول آن نیز باقی‌ مانده است، از آن استفاده نکنید.

بیشتر بخوانید:

قطره چشمی Hye : موارد مصرف و فواید قطره استریل چشمی های

فواید مصرف قطره استریل چشمی نفازولین و عوارض جانبی ناپریوین

قطره چشمی کتوتیفن : موارد مصرف و عوارض جانبی Ketotifen