پرمنگنات پتاسیم چیست و چه کاربردهایی دارد؟
موارد مصرف پرمنگنات پتاسیم
پرمنگنات پتاسیم مادهای به صورت بلورهای سوزنی ریز ارغوانی رنگ میباشد. این ماده بی بو و محلول در آب میباشد و جزء مواد شیمیایی پر مصرف در صنایع شیمیایی میباشد و به عنوان عامل آندی کردن و اکسنده قوی به کار میرود.
پرمنگنات پتاسیم ترکیبی معدنی است با فرمول شیمیایی KMnO۴. نمک آن از یونهای K+ و MnO۴- تشکیل شده است. سابقاً به آن پرمنگنات و پتاس هم میگفتند. پرمنگنات یک ماده اکسید کننده بسیار قوی است. در آب نیز محلول است و محلولی به رنگ ارغوانی تولید میکند که از تبخیر آن بلورهای منشوری و درخشان به رنگ ارغوانی بسیار تیره (مایل به سیاه) بر جای میماند. در این ترکیب منگنز با عدد اکسایش ۷+ حضور دارد.
کاربردهای پرمنگنات پتاسیم
بسیاری از کاربردهای پرمنگنات پتاسیم به خاطر خواص اکسیدکنندگی آن است و اینکه در این فرایندها محصول فرعی سمی تولید نمیکند. از کاربردهای پرمنگنات پتاسیم میتوان به جذب اتیلن اشاره نمود که پس از برداشت محصولات کشاورزی جهت افزایش عمر انبار مانی میتوان اشاره نمود.
1. کاربرد پرمنگنات پتاسیم در تصفیه آب و ضدعفونی
پرمنگنات پتاسیم به عنوان ضد عفونی کننده و برای رفع بوهای نامطبوع هم کاربرد دارد. پرمنگنات پتاسیم برای رفع نوعی بیماری انگلی در ماهیها استفاده میشود. در مرغداریها از ترکیب پرمنگنات پتاسیم و فرمالین جهت ضد عفونی سالنها استفاده میشود. همچنین در تصفیه آبهای آشامیدنی بعنوان عامل حذف کننده فسفر مورد استفاده قرار میگیرد.
2. کاربرد پرمنگنات پتاسیم در صنایع سینمایی و تلویزیونی
در صنایع سینمایی و تلویزیونی، پتاسیم پرمنگنات یکی از مواد شیمیایی اصلی برای کهنه کردن مجموعه لباسها و غیره میباشد. خاصیت اکسیدکنندگی پرمنگنات باعث میشود که پارچهها، طنابها، چوبها و شیشهها بیش از ۱۰۰ سال قدیمیتر از آنچه هستند به نظر بیایند.
3. کاربردهای پرمنگنات پتاسیم در زیست پزشکی
همان طور که از KMnO۴ برای ضد عفونی کردن آب استفاده میشود، این نمک به طور تخصصی به عنوان ضد عفونی کننده برای درمان برخی بیماریهای انسان و حیوان نیز استفاده میشود. در بافتشناسی از آن برای سفید کردن ملانین استفاده میشود تا جزئیات بافت تیره رنگ ملانین آشکار شود. از پتاسیم پر منگنات میتوان برای متفاوت کردن آمیلوئید AA از دیگر آمیلوئیدها هم استفاده کرد. (آمیلوئیدها نوعی از پروتئینها هستند که در صورت تجمع بی جا باعث بیماری آمیلوئیدوز میشوند) پتاسیم پرمنگنات باعث میشود که آمیلوئید AA به وسیله رنگ سرخ کنگو (congo red) رنگ آمیزی نشود، این در حالی است که دیگر آمیلوئیدها به وسیله سرخ کنگو رنگ میشوند. در یک بازه زمانی از پتاسیم پرمنگنات برای درمان سوزاک استفاده شد. همچنین از آن هنوز در درمان برفک استفاده میشود.
4. سنتزهای شیمی آلی با پرمنگنات پتاسیم
مهمترین و بزرگترین کاربردهای پتاسیم پرمنگنات، استفاده از آن به عنوان واکنشگر در سنتز برخی مواد آلی به روش اکسایش است.
5. تصفیه پسابهای صنعتی با پرمنگنات پتاسیم
به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی قوی پتاسیم پرمنگنات و قیمت ارزان آن، در تصفیه پسابهای صنعتی کاربرد دارد.
6. عیار سنجی در شیمی با پرمنگنات پتاسیم
یکی از روشهای مرسوم در تعیین غلظت مواد در صنعت عیارسنجی یا تیتراسیون است. عیارسنجیها خود بر چند قسم چون پیچیده سنجی و اکسایش – کاهش هستند. در عیارسنجیهای اکسایش – کاهش یکی از معرفهای پرکاربرد پرمنگنات است که به دلیل رنگ بنفش خود، نیاز به شناساگر هم ندارد. از این ترکیب برای عیارسنجی ترکیباتی آب اکسیژنه و آهن (II) استفاده میشود.
کاربرد پرمنگنات پتاسیم به عنوان دارو
در پزشکی پرمنگنات پتاسیم برای تمیز کردن زخمها ، جراحات پوستی یا ابسه ها ، پانسمان مرطوب در وضعیت های اگزماتو و درماتوزهای حاد به ویژه در همراهی با عفونت ثانویه بکار میرود.
نحوه مصرف پرمنگنات پتاسیم
اغلب مصرف به صورت محلول هایی با غلظت 1/0% در آب و رقیق کردن به نسبت 1 به 10 قبل از مصرف تاغلظت 01/0%.
عوارض جانبی پرمنگنات پتاسیم
- محلول غلیظ پرمنگنات پتاسیم و کریستال های آن سوزانده است
- محلول رقیق پرمنگنات پتاسیم محرک بافت ها است
- ایجاد سوختگی شدید در مصرف مداوم محلول رقیق
موارد منع مصرف پرمنگنات پتاسیم
دارای خاصیت انفجاری در تماس با مواد آلی یا سایر ترکیبات اکسید شونده .
نکات مهمی که باید در رابطه با پرمنگنات پتاسیم بدانید
- پرمنگنات پتاسیم بر دست یا لباس ایجاد لکه میکند. بنابراین در استفاده از آن باید احتیاط کرد. لکه روی لباس حاصل از این ماده را میتوان بوسیله اسید استیک یا اسید کلریدریک پاک کرده و با شستشو با آب رفع کرد. لکه ایجاد شده روی پوست پس از 48 ساعت از بین میرود. به علت خاصیت خورندگی در پوست ایجاد سوزش میکند و در صورت خورده شدن میتواند باعث التهاب و آسیب به معده شود.
- با استفاده از محلول رقیق اسید سولفوریک و اسید اگزالیک و شستشو می توان اثرات پرمنگنات پتاسیم را از بین برد.
- پرمنگنات پتاسیم با مدرها و مواد احیا کننده و بیشتر مواد آلی ناسازگاری دارد.
شرایط نگهداری پرمنگنات پتاسیم
پرمنگنات پتاسیم در ظرف کاملاً در بسته و دور از تماس با مواد آلی نگهداری شود.
بیشتر بخوانید:
مضرات استفاده از مواد شوینده برای پوست و سلامت بدن
عوارض مواد سفید کننده و درمان مسمومیت آنها
همه آنچه که باید بدانید در مورد شیمی سبز
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم