همه چیز در مورد عفونت کلیه

عفونت کلیه و روشهای پیشگیری از آن

عفونت کلیه نوعی عفونت دستگاه ادراری است که معمولا از میزراه یا مثانه آغاز می‌شود و سپس به یک یا هر دو کلیه‌ سرایت می‌کند. عفونت کلیه به اقدامات پزشکی فوری نیاز دارد. در صورت درمان‌نشدن، عفونت می‌تواند به کلیه‌ آسیب بزند و با انتقال باکتری ازطریق گردش خون موجب بروز عفونت‌های خطرناک و کشنده‌ در بدن شود. درمان عفونت کلیه معمولا به‌کمک آنتی بیوتیک ها انجام می‌گیرد. همچنین گاهی برای درمان، بیمار باید در بیمارستان بستری شود.

کلیه‌ها، اندام‌های حیاتی در بدن می‌باشند که عمل دفع را انجام می‌دهند، بدین معنی که آن‌ها مواد زاید را از بدن خارج می‌کنند. با این حال پیروی از عادات غذایی ناسالم یا دیگر عفونت‌های بدن، می‌تواند منجر به مختل شدن عملکرد کلیه گردیده و عفونت و درد در کلیه‌ها را به همراه آورد. شایان ذکر است که زنان نسبت به مردان بیشتر از عفونت کلیه رنج می‌برند. اگر در بدن خود درد کمر دارید، ممکن است دارای عفونت و درد کلیه باشید.

قطعا، تمامی کمر دردها به علت عفونت کلیه نمی‌باشند؛ با این حال برخی اوقات اگر علت درد کمر اندام‌های داخلی باشد، قطعا به دلیل مشکلات کلیوی از قبیل عفونت کلیه، سنگ کلیه یا دیگر بیماری‌های کلیوی است. دقیقا، عفونت کلیه درد پهلو نامیده می‌شود که در یک طرف رخ می‌دهد و منجر به درد شدید در حال توسعه، بین باسن و پائین‌ترین دنده می‌گردد. درد همچنین به باسن و کشاله ران کشیده می‌شود.

شایع‌ترین علت ایجاد عفونت حاد کلیه، نوعی باکتری است که از بخش‌های پایینی دستگاه ادراری به بالا صعود می‌کند و سبب درگیری کلیه می‌شود. وجود ریفلاکس ادراری یا برگشت ادرار به کلیه نیز موجب افزایش خطر پیلونفریت حاد می‌شود.

البته به دنبال عفونت‌های خونی با عامل میکروبی نیز ممکن است آبسه و عفونت کلیه رخ دهد. خانم‌ها به علت کوتاه بودن مجرای ادراری و ساختار بدن و نزدیکی سوراخ ادراری به سوراخ واژن و مقعد که هر دو منشا آلودگی محسوب می‌شود، بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه قرار دارند.البته به جز خانم‌ها، کودکانی که مبتلا به برگشت ادراری هستند نیز در خطر عفونت ادراری قرار دارند.

در این دسته از کودکان به علت برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها، ادرار عفونی می‌شود و باکتری را به کلیه‌ها رسانده و باعث عفونت کلیه و آسیب به آن می‌شود. در واقع، امروزه شایع‌ترین علت از کارافتادن کلیه و آسیب کلیه‌های اطفال ناشی از برگشت ادرار از مثانه به کلیه و عفونت کلیه ناشی از این برگشت ادراری است.

در افرادی که مبتلا به عفونت‌های مقاربتی از قبیل سوزاک، سیفلیس و ایدز هستند نیز به علت آلوده‌شدن مجرای تناسلی، باکتری به‌تدریج به طرف کلیه‌ها حرکت کرده و کلیه‌ها را با عفونت‌ درگیر و تخریب می‌کند.

نشانه‌ها و علائم عفونت کلیه

علائم و نشانه‌های احتمالی عفونت کلیه عبارت‌اند از:

• تب و لرز؛
• دردهای پشت، پهلو یا بالای کشاله‌ی ران؛
• دردهای شکمی؛
• تکرر ادرار؛
• نیاز فوری به دفع ادرار؛
• احساس سوزش در زمان دفع ادرار؛
• حالت تهوع و استفراغ؛
• وجود چرک و خون در ادرار (خون‌ادراری)؛
• ادرار کدر یا بدبو

علل ابتلا عفونت کلیه

باکتری‌های واردشده به دستگاه ادراری می‌توانند در داخل لوله‌ای که ادرار را به خارج از بدن دفع می‌کند (میزراه)، تکثیر و به کلیه‌ منتقل شوند؛ این شایع‌ترین علت بروز عفونت کلیه است.

باکتری‌های حاصل از عفونت در نقاط دیگر بدن می‌توانند از طریق گردش خون به کلیه‌ منتقل شوند و باعث بروز عفونت کلیه شوند. بااینکه این امر معمول نیست، ولی احتمال وقوع آن وجود دارد. به‌عنوان مثال ممکن است مفصل یا دریچه‌ی قلب مصنوعی‌ عفونت کند و در نهایت موجب بروز عفونت کلیه شود. همچنین عفونت کلیه می‌تواند پس از جراحی کلیه بروز کند، ولی احتمال آن کم است.

عواملی که خطر ابتلا به عفونت کلیه را زیاد می کنند

۱. جنسیت زن

میزراه در زنان کوتاه‌تر از مردان است. این امر موجب انتقال راحت‌تر باکتری‌ها از خارج از بدن به مثانه می‌شود. علاوه‌براین نزدیکی میزراه به واژن و مقعد فرصت بهتری برای باکتری‌ها فراهم می‌کند تا وارد مثانه شوند. عفونت مثانه می‌تواند موجب سرایت عفونت به کلیه شود. همچنین زنان باردار بیشتر از دیگران درمعرض عفونت کلیه قرار دارند.

۲. انسداد در دستگاه ادراری

این امر ناشی از عواملی است که با کاهش جریان ادرار توانایی مثانه‌ را در دفع آن کاهش می‌دهند. وجود سنگ کلیه، چیزهای غیرطبیعی در ساختمان دستگاه ادراری و یا بزرگ‌شدن غده‌ی پروستات در مردان از علل بروز این پدیده هستند.

۳. تضعیف دستگاه ایمنی

عفونت کلیه می‌تواند در اثر تضعیف دستگاه ایمنی بروز کند. بیماری‌هایی مانند دیابت و ایدز دستگاه ایمنی را تضعیف می‌کنند. همچنین برخی داروهایی که برای جلوگیری از پس‌زدن عضو پیوندی مصرف می‌شوند نیز دستگاه ایمنی را تضعیف می‌کنند.

۴. آسیب به اعصاب نزدیک مثانه

آسیب عصبی یا نخاعی می‌تواند موجب شود عفونت‌های مثانه را احساس نکنید و سپس عفونت به کلیه‌تان گسترش یابد.

۵. استفاده از سوند ادراری

سوندهای ادراری لوله‌هایی هستند که ادرار را از مثانه‌ تخلیه می‌کنند. ممکن است در طول برخی عمل‌های جراحی یا پس از آن یا حتی برای تشخیص برخی مشکلات از سوند ادراری استفاده شود. همچنین افرادی که مجبورند استراحت مطلق داشته باشند، باید برای مدت نسبتا طولانی از سوند ادراری استفاده کنند.

۶. بیماری‌هایی که موجب جهت نادرست در دفع ادرار می‌شوند

در بیماری ریفلاکس ادراری مقدار اندکی ادرار از مثانه به سمت میزنای (لوله‌ی باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برد) و کلیه‌ها می‌رود. مبتلایان به این بیماری بیش از دیگران درمعرض ابتلا به عفونت کلیه در کودکی و بزرگسالی قرار دارند.

تشخیص عفونت کلیه

• در آزمایش خون افزایش گلبولهای سفید وجود دارد.
• در آزمایش ادرار ، گلبولهای سفید و باکتری و گلبولهای قرمز و کست گلبولهای سفید و نوتروفیلهای درشت دیده می‌شود (زیر میکروسکوپ)
• کشت ادرار همواره مثبت است و معمولا رشد قابل توجه عامل بیماری را (در محیط کشت) نشان می‌دهد.
• کشت خون در 3/1 بیماران مثبت است.
• در موارد مشکوک یا عارضه دار از سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی استفاده می‌شود. در این بیماران بیشترین توجه به تشخیص انسداد سیستم ادراری بوسیله سنگ و … است و سونوگرافی برای این منظور مفید است.

پیشگیری از عفونت کلیه

برخی اقدامات با کاهش خطر عفونت‌ دستگاه ادراری، خطر عفونت کلیه را نیز کاهش می‌دهند. این اقدامات در زنان اهمیت بیشتری دارد. اقداماتی که خطر عفونت‌ دستگاه ادراری را کاهش می‌دهند، عبارت‌اند از:

• نوشیدن مایعات، مخصوصا آب؛ مایعات با افزایش ادرار به دفع باکتری‌ها از بدن کمک می‌کنند.
• به‌محض نیاز به دفع ادرار، این کار را انجام دهید. زمانی‌که احساس می‌کنید باید ادرار کنید، آن را به‌تأخیر نیندازید.
• بعد از مقاربت، مثانه را خالی کنید. دفع ادرار بلافاصله پس از مقاربت کمک می‌کند تا باکتری‌ها را از میزراه بزدایید و درنتیجه خطر بروز عفونت کلیه را کاهش دهید.
• تمیزکردن دقیق پس از ادرار و مدفوع. تمیز کردن دقیق خودتان پس از ادرار و مدفوع کمک می‌کند تا از انتقال باکتری‌ها به میزراه جلوگیری کنید.
• از برخی وسایل زنانه در ناحیه‌ی تناسلی استفاده نکنید. استفاده از محصولاتی مانند اسپری ضدعرق یا دوش واژینال می‌تواند خطر بروز عفونت کلیه را افزایش دهد.

درمان عفونت کلیه

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها اولین خط مبارزه با عفونت‌ کلیه هستند. نوع و مدت زمان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به وضعیت سلامت و باکتری‌های یافت‌شده در نمونه‌‌ی ادرارتان بستگی دارد. ممکن است مجبور شوید برای یک هفته یا بیشتر از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کنید. باید آنتی‌بیوتیک را طبق دستورالعمل پزشک و تا پایان دوره مصرف کنید؛ حتی اگر پس از مدتی احساس کردید حال‌تان بهتر است.

ممکن است پزشک چندین بار از شما آزمایش ادرار بگیرد تا از درمان عفونت اطمینان حاصل کند. اگر پس از دوره‌ی درمان باز هم نشانه‌ای از عفونت وجود داشت، شما به یک دوره‌ی درمان دیگر با آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز خواهید داشت.

بستری‌شدن برای عفونت‌های شدید کلیه

اگر عفونت کلیه‌تان شدید باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد تا در بیمارستان بستری و درمان شوید. روند درمان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و مایعات بوده که به روش داخل‌وریدی به رگی در بازو تزریق می‌شود. مدت زمان بستری‌شدن در بیمارستان به شدت عفونت‌ بستگی دارد.

درمان عفونت‌ کلیه‌ عودکننده

برخی مواقع ممکن است در اثر برخی مشکلات مانند اختلال در ساختمان دستگاه ادراری عفونت کلیه‌تان دوباره عود کند. در این مواقع باید به نفرولوژیست (فوق‌تخصص کلیه و مجاری ادراری) یا اورولوژیست (جراح کلیه و مجاری ادراری) برای ارزیابی مراجعه کنید. شاید در این مواقع برای ترمیم مشکلات ساختمانی کلیه مجبور به انجام عمل جراحی شوید.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی عفونت کلیه

برای کاهش ناراحتی در زمان بهبود عفونت کلیه ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشید:

• استفاده از گرما: می‌توانید برای کاهش درد بر روی شکم، پهلو یا پشت‌تان پد حرارتی قرار دهید.
• استفاده از داروهای مُسکن: برای درمان تب و احساس ناخوشی می‌توانید از مُسکن‌ها (به‌غیر از آسپرین) استفاده کنید. در این مواقع استامینوفن و ایبوبروفن گزینه‌های خوبی محسوب می‌شوند.
• تأمین آب بدن: مصرف کافی مایعات به دفع باکتری‌ها از دستگاه ادراری کمک می‌کند. تا زمانی‌که عفونت‌تان بهبود پیدا نکرده، از مصرف قهوه و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید. این نوشیدنی‌ها می‌توانند نیاز به ادرار کردن را در فرد تشدید کنند.
• افزایش مصرف مایعات ساده ترین راه برای مقابله با عفونت کلیه

زمانی که از عفونت کلیه رنج می برید،افزایش مصرف مایعات به کاهش علائم و بهبود سریع کمک کرده و به پاک شدن و از بین رفتن باکتریها،مواد زاید و محصولات سمی از کلیه کمک می کند و آنها را سالم نگه میدارد. روزانه حداقل 8 تا 10 لیوان آب بنوشید.همچنین می توانید از 1 تا 2 لیوان آب نارگیل یا آب لیمو نیز استفاده کنید.همچنین آب میوه و آب سبزیجات بنوشید، تا تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را برای مقابله با عفونت کلیه بدست آورید.

بیشتر بخوانید:

عفونت معده و توصیه های غذایی مفید برای درمان آن

عفونت قارچی واژن و راههای پیشگیری از آن

درمان فوق العاده عالی عفونت لثه درخانه

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم