آشنایی با موارد مصرف و عوارض داروی متاپروترنول
متاپروترنول چیست و چرا تجویز می شود؟
متاپروترنول (Metaproterenol Sulfate) در درمان‌علامتی آسم نایژه‌ای، اسپاسم نایژه‌ای برگشت‌پذیر که همراه با التهاب نایژه‌ها می‌باشد. این دارو همچنین برای درمان آمفیزم ریوی، برونشیت و سایر بیماری‌های ریوی انسدادی مصرف می‌شود.
متاپروترنول اتساع دهنده برونش می باشد که با ریلکس کردن ماهیچه ها در مجاری هوایی به تقویت تنفس کمک می کند. در صورتی که به اختلال در ریتم قلب مبتلا هستید نباید از متاپروترنول استفاده کنید.
نام تجاری: Alupent
اشکال دارویی:
- قرص: 20 میلی گرم
- تزریقی: 5 میلی گرم
مکانیسم اثر متاپروترنول
این دارو از طریق تحریک گیرنده های بتا دو آدرنرژیک در ریه ها،موجب شل شدن عضله صاف نایژه و در نتیجه کاهش اسپاسم نایژه ،افزایش ظرفیت حیاتی ،کاهش حجم ذخیره تنفسی و کاهش مقاومت راههای تنفسی می شود. متاپروترنول همچنین آزاد شدن هیستامین ناشی از تحریک آنتی ژن را مهار می کند.
فارماکوکینتیک متاپروترنول
بعد از تجویز خوراکی این دارو از طریق سیستم گوارشی جذب می گردد و تحت اولین مسیر متابولیسم در کبد قرار می گیرد و گزارش شده است که حدود 40% از دوز مصرفی خوراکی به صورت تغییر نکرده به سیستم گردش خون راه می یابد و متابولیت های دفعی آن از طریق ادرار دفع می شوند.
مقدار و موارد مصرف متاپروترنول
برونکواسپاسم، آسم برونشیال
- بالغین و کودکان با وزن بالای 27 کیلوگرم: 20 میلی گرم متاپروترنول خوراکی روزانه 3 تا 4 بار و یا 0.5 میلی گرم متاپروترنول عضلانی که در صورت نیاز نیم ساعت بعد دوباره همین دوز تکرار می شود.
- کودکانی با وزن کمتر از 27 کیلوگرم: 10 میلی گرم متاپروترنول خوراکی روزانه 3 تا 4 بار
فرم تزریقی متاپروترنول
- بزرگسالان و کودکان بالای سن 6 سال: ابتدا 0/5 میلی‌گرم به‌صورت داخل‌عضلانی تزریق می‌شود و در صورت نیاز،پس از نیم ساعت، این مقدار تکرار می‌شود.
- کودکان: در کودکان باسن کمتر از 6 سال 0/25 میلی‌گرم به‌صورت داخل عضلانی تزریق می‌گردد.
نکات با اهمیت در رابطه با متاپروترنول
- در صورت ابتلا به بیماری های قلبی، فشار خون بالا، صرع، افت مقدار پتاسیم و تیروئید پر کار پیش از مصرف متاپروترنول با پزشک مشورت کنید.
- تجویز متاپروترنول در کودکان زیر 6 سال ممنوع می باشد.
- برای اطمینان از این که مصرف متاپروترنول تاثیرات مخربی بر ریه ها به همراه ندارد انجام عکسبرداری از ریه ها و یا برخی تست ها ضروری می باشد.
- شایع ترین عوارض متاپروترنول عبارت است از بی قراری، سردرد، گیجی، تهوع، اسهال، خشکی دهان، احساس خستگی یا بی خوابی.
موارد منع مصرف متاپروترنول
- سابقه حساسیت شدید به متاپروترنول
- دیس ریتمی های قلبی
- هیپوکسی و هیپرکاپنه
- ترومبوز عروق محیطی
موارد احتیاط در رابطه با متاپروترنول
- دیابت
- هیپرتیروئیدی
- اختلال شدید کبدی و کلیوی
- فشار خون بالا
- بیماری شرائین قلبی
تداخلات دارویی متاپروترنول
تداخلات دارویی متاپروترنول عبارت است از:
- متاپروترنول اثرات بتابلاکرها را آنتاگونیزه می کند.
- مصرف همزمان متاپروترنول با مهارکننده های مونوآمینواکسیداز احتمال بروز بحران فشار خون را تشدید می کند.
- سمپاتومیمتیک ها اثرات متاپروترنول را افزایش می دهد.
- متاپروترنول همراه با داروهای محرک ممکن است به تحریک سیستم عصبی مرکزی منجر شود.
عوارض جانبی متاپروترنول
هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید. عوارض جانبی متاپروترنول عبارت است:
- CNS: ضعف، سردرد، سرگیجه، لرزش، خواب آلودگی، تحریک پذیری
- GI: تهوع و استفراغ، سوزش معده، خشکی دهان، طعم نامطلوب در دهان
- CV: تاکیکاردی، افت فشار خون، ایست قلبی
- Respiratory: سرفه، خشکی گلو، برونکواسپاسم
- Other: واکنش های حساسیتی، راش، بثورات جلدی
مصرف متاپروترنول در بارداری و شیردهی
- مصرف متاپروترنول در بارداری: داده های کنترل شده ای در مورد مصرف متاپروترنول در بارداری انسان در دست نیست. مطالعات حیوانی تاثیرات تراتوژنیک را در دوزهایی 30 برابر دوز نرمال انسانی نشان داده است.
- مصرف متاپروترنول در شیردهی: داده ای مبنی بر ترشح متاپروترنول در شیر انسان در دست نمی باشد. مصرف متاپروترنول در شیردهی باید با احتیاط باشد.
توجهات پزشکی – پرستاری در حین مصرف متاپروترنول
- برای پیشگیری از مشکلات گوارشی متاپروترنول را با غذا تجویز کنید.
- برای جلوگیری از اختلال در خواب دارو باید حداقل دو ساعت قبل از خواب تجویز شود.
- در درمان های طولانی مدت ممکن است تحمل نسبت به متاپروترنول ایجاد شود.
- وضعیت تنفسی بیمار را در طول مصرف متاپروترنول بررسی کنید.
توجهات بیمار – خانواده در حین مصرف متاپروترنول
- از مصرف الکل و داروهای غیرنسخه ای همزمان با متاپروترنول اجتناب کنید.
- مصرف مایعات را به 2 تا 3 لیتر در روز برسانید.
- استعمال دخانیات را قطع کنید.
- برای رفع خشکی دهان ناشی از مصرف متاپروترنول می توانید از آدامس یا آبنبات استفاده کنید.
هشدار ها در رابطه با متاپروترنول
- این دارو در افراد مبتلا به آریتمی قلبی و یا با تاکیکاردی ،نارسایی احتقانی قلب ،بیماری عروق کرونر، زیادی فشار خون ،اختلالات تشنجی ،دیابت ،پرکاری تیرویید و فیوکروموسیتوم نباید مصرف شود.
- در صورت بروز اشکال در تنفس و تداوم یا بدتر شدن آن ،فورا به پزشک مراجعه شود.
- در صورت نیاز به استفاده همزمان از آیروسل های کورتیکوستروییدی و یا ایپراتروپیوم بهتر است متاپروترنول مدتی قبل از داروی دیگر استفاده شود.
- دارو باعث ایجاد طعم ناخوشایندی در دهان می شود.
شرایط نگهداری متاپروترنول
متاپروترنول باید در دمای اطاق نگاهداری شود.
بیشتر بخوانید:
اسپری سیمبیکورت چیست و چه عوارضی دارد ؟
همه چیز در مورد شربت آسماویت (Asmavit)
درمان آسم کودکان با داروهای گیاهی
