نوزادان نارس چه تفاوتی با دیگر نوزادان دارند؟

علائم و مشکلات کودکان نارس

سیستم عصبی بدن نوزاد که وظیفه پشتیبانی از قدرت شنوایی را بر عهده دارد معمولاً تا ۱۵ هفته قبل از تولد تشکیل می‌شود . این سبب می‌شود که جنین در رحم مادر به صدا‌ها حساس باشد. حتی پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند، جنین زبان مادری خود را با گوش دادن به صدا‌های اطراف می‌آموزد.

مشکلات نوزادان نارس چیست؟

• تاخیر در صحبت کردن و یادگیری در نوزادانی که قبل از هفته ۳۹ بارداری به دنیا آمده اند بیشتر از سایر نوزادان است.
• پژوهشگران این یافته‌ها را با اسکن مغز ۹۰ نوزاد نارس که دربخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان سنت لوئیس درسال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ بستری بوده به دست آورده اند.
• افزون بر مشکل یادگیری، تکلم و قدرت تشخیص آوا، نوزادان نارس بیشتر دچار بیش فعالی، اضطراب، مشکل روده و اختلال در دستگاه گوارش، ضعف قدرت بینایی، عفونت‌های مکرر، اختلال‌های عصبی و اوتیسم می‌شوند.
• یافته‌ها در زمینه ارتباط تولد نوزاد نارس با مشکل در تکلم و شنیداری درمجله‌ ای نِرو (eNeuro) به چاپ رسیده است.

علائم یک نوزاد نارس

نوزاد نارس ممکن است علائم خفیف و یا شدیدی داشته باشد. برخی از این علائم عبارتند از:

• اندازه‌های کوچک بدن با یک سر بزرگ.
• لاغری و چربی کم در بدن.
• موهایی که سراسر بدن را پوشش می‌دهند.
• دمای پایین بدن، به خصوص بلافاصله بعد از تولد که به دلیل چربی کم بدن نوزاد است.
• تنفس سخت
• نداشتن رفلاکس برای مکیدن شیر و بلعیدن آن، که مشکلات تغذیه‌ای ایجاد می‌کند.

علل تولد نوزاد نارس

تولد نوزاد نارس ممکن است ناشی از وجود مشکلاتی در جنین، مادر یا هر دوی آنها باشد. اغلب علت زایمان زودرس پیدا نمی‌شود. شایع‌ترین علت تولد نارس اینها هستند: مشکلات جفت، بارداری دوقلو یا بیشتر، عفونت در مادر، مشکلات رحم یا گردن رحم و مصرف الکل یا داروهای غیرمجاز حین بارداری.

مشکلات بلند مدت یک نوزاد نارس:

1. مشکلات مغزی و فلج مغزی

مشکلات مغزی ممکن است به دلیل عفونت و یا گردش ناکافی جریان خون در بدن و آسیب به مغز در نوزادان نارس و در حال رشد ایجاد شود.

2. اختلالات یادگیری

• نوزادان نارس تفاوت بیشتری از نظر میزان یادگیری و مهارت های ذهنی دارند.
• آنها در سنین مدرسه دچار معلولیت های ذهنی می شوند.

3. مشکلات بینایی

• در نوزادان نارس ممکن است رگ‌های خونی در شبکیه چشم دچار ورم شوند.
• مشکلاتی در شبکیه چشم نوزاد ایجاد کنند.
• در نتیجه بینایی نوزاد کاهش می‌یابد و یا گاهی باعث نابینایی نوزاد می‌شود.

4. مشکلات شنوایی

• نوزادان نارس در خطر ابتلا به ناشنوایی بیشتری هستند.
• همه نوزادان باید در بیمارستان قبل از رفتن به خانه، از لحاظ شنوایی، بررسی شوند.

5. مشکلات دندانی

• نوزادان نارس در معرض مشکلات دندانی بیشتری هستند.
• مانند دیر دندان درآوردن نوزاد، خرابی و تغییر رنگ دندان‌ها و … .

6. مشکلات رفتاری و روانی

نوزادان نارس ، بیشتر از نوزادان دیگر، دچار اختلالات رفتاری و روحی، روانی می‌شوند.

تولد نوزاد نارس به چه معناست؟

بارداری به‌طور طبیعی حدود 40 هفته طول می‌کشد. نوزادی که حداقل 3 هفته زودتر از این زمان متولد شود، نارس به حساب می‌آید. نوزادانی که نزدیک به زمان 40 هفته به دنیا بیایند، مشکلات کمتری خواهند داشت. نوزادانی که زودتر و نزدیک به 32 هفتگی (اندکی بیش از 7 ماهگی) متولد می‌شوند،‌ نمی‌توانند آسان شیر بخورند، تنفس کنند و گرمای بدنشان را حفظ کنند.

اما پس از اینکه به این نوزادان زمان داده شد تا رشد کنند اغلب آنها می‌توانند بیمارستان را ترک کنند. نوزادانی که در کمتر از 26 هفتگی (اندکی زیر 6 ماه)‌ متولد می‌شوند با احتمال بیشتری ممکن است دچار مشکلات جدی شوند. اگر نوزاد شما با وزن بسیار کم متولد شده یا بیمار باشد،‌ ممکن است با مشکلات بسیار جدی و مرگباری مواجه شود.

درمان‌هایی که نوزاد نارس نیاز دارد

نوزادان نارسی که به واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) منتقل می‌شوند به دقت از لحاظ عفونت و تغییرات در تنفس و ضربان قلب تحت مراقبت قرار می‌گیرند. تا زمانی که این نوزادان نتوانند درجه حرارت بدن‌شان را حفظ کنند، ‌با استفاده از تخت‌‌های مخصوصی آنها را گرم نگه می‌دارند.

این نوزادان معمولا از راه لوله بینی یا تزریق داخل وریدی تغذیه می‌شوند. تغذیه از راه لوله تا زمانی که نوزاد آنقدر بالغ شود که بتواند نفس بکشد، بمکد و ببلعد و از راه پستان یا بطری تغذیه شود، ادامه پیدا می‌کند. نوزادان بسیار نارس و بیمار بسته به مشکلات پزشکی‌شان نیاز به درمان اختصاصی دارند. نوزادانی که نیاز به کمک برای تنفس دارند را زیر لوله اکسیژن یا ماشین تنفس (ونتیلاتور) – که به ورود و خروج هوا به ریه‌ها کمک می‌کند- قرار می‌دهند.

درمان‌های دارویی و جراحی بسته به وضعیت نوزاد ممکن است لازم باشد.شیر مادر باعث حفاظت بیشتر نوزاد در برابر عفونت می‌شود. بنابراین پزشکان ممکن است از شما بخواهند شیر خود را بدوشید و دست کم در چند هفته اول پس از زایمان آن را برای نوزاد به بیمارستان بیاورید.

پزشکان و پرستاران واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان متخصص مراقبت از نوزادان نارس هستند. اگر نوزاد شما در واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری است، می‌توانید در مورد چگونگی مراقبت از نوزادتان چیزهای زیادی از آنها یاد بگیرید.

وقتی نوزاد نارس را به خانه می‌برید

هنگامی که نوزاد نارس را به خانه می‌برید،‌ از اینکه نوزادتان در دوره‌های کوتاه‌تر از انتظار شما می‌خوابد، شگفت‌زده نشوید. نوزادان نارس نسبت به نوزادان رسیده اغلب جز دو‌ره‌های کوتاهی بیدار نیستند، اما تعدد بیدار شدن‌شان از نوزادان دیگر بیشتر است.

از آنجایی که نوزاد شما تنها برای دوره‌های کوتاهی بیدار است،‌ ممکن است به‌نظر برسد که مدت درازی طول می‌کشد تا به شما پاسخ دهد. نوزادان نارس بسیار ساده‌تر از نوزادان رسیده بیمار می‌شوند. ترتیبی دهید که نوزادتان مورد معاینات دوره‌ای و واکسیناسیون منظم برای پیشگیری از بیماری‌های جدی قرار گیرد.

همچنین توجه داشته باشید که نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) میان نوزادن نارس شایع‌تر است. بنابراین مراقب باشید که نوزاد روی شکمش نخوابد. این کار احتمال بروز این نشانگان را کاهش می‌دهد.

نوزاد نارس هم شیر مادر می‌خواهد

هدف از تغذیه، فراهم کردن کالری، مایع و موادغذایی کافی جهت رشد مناسب نوزاد است. در مورد نوزادان نارس، هدف آن است که رشد نوزاد با همان روند داخل رحمی ادامه یابد. میزان رشد جنین در داخل رحم در طول دوران بارداری به تدریج زیاد می‌شود و از هفته 37 بارداری، وزن‌گیری روزانه به حداکثر خود یعنی حدود 35 گرم در روز می‌رسد.

در این دوران، همچنین توانایی‌های تکاملی برای مکیدن، بلعیدن، هضم و جذب موادغذایی به تدریج به وجود می‌آید. در نوزادان نارس، رفلکس مکیدن از ابتدای محدوده قابلیت زنده ماندن (23 هفته) و حتی قبل از آن وجود دارد اما هماهنگی بین مکیدن و بلعیدن تقریبا در 34 هفتگی برقرار می‌شود.

تکامل این هماهنگی تا حد زیادی به سن داخل رحمی بستگی دارد. البته در برخی از نوزادان این هماهنگی در سن پایین‌تر از 32 هفتگی کامل می‌شود. نیازهای تغذیه‌ای نوزادان نارس نیز با نوزادان ترم (رسیده) تفاوت دارد. نیاز به انرژی، برای تامین نیازهای متابولیک پایه و نیز فراهم کردن سرعت رشد مناسب در نوزاد نارس بیشتر است. نیاز به پروتئین نیز در نوزادان نارس بیش از نوزادان ترم است.

در مورد چربی‌ها، هضم و جذب چربی در نوزادان نارس کامل نیست. نیاز به سدیم، کلسیم، فسفر، آهن و برخی ویتامین‌ها در نوزادان نارس بیشتر است. ترکیب شیرمادری که نوزاد نارس به دنیا آورده است با شیرمادر نوزاد رسیده تفاوت دارد به طوری که شیرمادر نوزاد نارس تا حدود زیادی نیازهای تغذیه‌ای این نوزادان را تأمین می‌کند.

در شیرمادر نوزاد نارس مقدار نیتروژن، پروتئین، اسیدهای چرب، اسیدهای چرب غیراشباع‌شده با زنجیره بلند، سدیم، کلر، منیزیم و آهن بیشتر است. بهترین تغذیه برای نوزاد نارس، شیرمادر خودش است.

عوامل رشد و اجزای سلولی سیستم ایمنی موجود در شیر مادر، دفاع سیستم ایمنی شیرخواران نارس را بهبود می‌بخشند. مقادیر عوامل ایمنی در شیرمادر نوزاد نارس از شیرمادر نوزاد رسیده بیشتر است. سیستم ایمنی (روده‌ای- پستانی) مکانیسمی است که از طریق آن، شیرخواری که شیرمادر می‌خورد قسمتی از قدرت دفاعی مادر را کسب می‌کند.

تماس پوست با پوست مادر و شیرخوار غلظت پادتن‌های شیرمادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تکامل سیستم عصبی در شیرمادرخواران بیشتر بوده و افزایش ضریب هوشی در آنها دیده می‌شود.

تغذیه با شیرمادر ارتباط عاطفی مادر و شیرخوار را که در نوزادان کم‌وزن در معرض خطر است، بهبود می‌بخشد. شیرمادر دمای مناسب دارد و همیشه در دسترس است.

به رغم فواید فراوان بالقوه‌ای که در تغذیه نوزاد نارس با شیرمادر وجود دارد در نوزادان نارس و به‌خصوص در نوزادان باوزن تولد کمتر از 1500 گرم ممکن است شیرمادر تمام نیازهای غذایی نوزاد را فراهم نکند بنابراین لازم است از مغذی‌کننده‌های شیرمادر در تغذیه نوزادان استفاده کرد.

همچنین بخوانید:

کودکان نارس همراه با دانستنی های آنها

چطور از نوزاد نارس مراقبت کنیم؟

رتینوپاتی دیابتی و رتینوپاتی نوزادان نارس چیست ؟

بعد از تولد نوزاد نارس چه باید کرد؟

حدود 8 تا 10 درصد نوزادان متولدشده، نارس هستند (قبل از هفته 37 بارداری متولد شده‌اند). با توجه به اینکه بسیاری از این نوزادان قبل از اینکه آمادگی کامل برای زندگی خارج رحمی پیدا کنند متولد می‌شوند، دچار مشکلاتی خواهند شد و به همین علت احتیاج به توجه خاص پزشکی و کمک فوری بعد از زایمان دارند.

براساس میزان نارسی نوزاد، ممکن است متخصص کودکان از متخصص نوزادان نیز کمک بگیرد. این شخص تخصص خاصی در مراقبت از نوازدان نارس دارد و در تصمیم‌گیری برای اقدامات لازم و درمان‌های مربوطه نیز کمک خواهد کرد.

در صورتی که نوزاد شما نارس متولد شده، ممکن است نه تنها ظاهری متفاوت، بلکه رفتاری متفاوت نیز با نوزاد رسیده داشته باشد. در حالی که وزن متوسط نوزاد طبیعی هنگام تولد 5/2 تا 5/3 کیلوگرم است،‌ نوزاد نارس کمتر از 5/2 کیلوگرم وزن دارد و هرچه زودتر متولد شده باشد جثه کوچک‌تری دارد و اندازه سر او نسبت به بقیه بدن بزرگ‌تر است و چربی کمتری در بدن خود دارد. پوست او به علت داشتن چربی کمتر شفاف‌تر به نظر می‌رسد و شما می‌توانید حتی عروق خونی او را در زیر پوست ببینید.

نوزاد نارس معمولا هنگام تولد فاقد ماده پنیری محافظ پوست (ورنیکس) است، چون این ماده در اواخر بارداری ترشح و ساخته می‌شود.
چون نوزاد نارس هیچ‌گونه چربی محافظی ندارد، ممکن است در درجه حرارت اتاق سردش شود و بنابراین بلافاصله بعد از تولد باید روی یک دستگاه گرم‌کننده به نام «وارمر» یا در یک محفظه به نام «انکوباتور» قرار داده شود که درجه حرارت آن سبب گرم نگه داشتن وی می‌شود.

بعد از معاینه سریع در اتاق زایمان، نوزاد در همین محفظه به اتاق مراقبت مخصوص منتقل می‌شود.ممکن است متوجه شوید که نوزاد نارس شما گریه نمی‌کند یا به آرامی گریه می‌کند و حتی در تنفس مشکل دارد که علت این امر نارس بودن سیستم تنفسی او است.

برای اطمینان از وضعیت تنفس، نوزاد نارس شما تحت نظر و مراقبت پزشک قرار خواهد گرفت و در صورت لزوم و بنا به تشخیص پزشک متخصص کودکان و نوزادان، ممکن است به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان که مجهز به دستگاه‌ها و وسایل مناسب برای نگهداری نوزادان نارس است، ‌منتقل شود.

چون نوزاد نارس ممکن است به مدت طولانی دربخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری شود و تحت مراقبت قرار گیرد، شما ممکن است شانس بغل کردن و شیر دادن به او را بعد از زایمان از دست بدهید.

برای جلوگیری از این امر سعی کنید هرچه سریع‌تر بعد از زایمان او را ببینید و تا جایی که ممکن است در مراقبت از او کمک کنید.با توجه به شرایط نوزاد و خودتان تا حد امکان وقت خود را در اتاق نوزادان و نزد او بگذرانید و حتی در صورتی که نمی‌توانید او را بغل کنید.

او را از پنجره‌های انکوباتور لمس کنید و در صورت امکان از پستان خود و مستقیما به او شیر بدهید و در صورت عدم امکان، شیر خود را بدوشید و در اختیار پرستاران بگذارید تا از طریق لوله معده یا از راه مناسب دیگری به او داده شود.

ضمنا سعی کنید در زمانی که پرستاران به نوزادتان شیر می‌دهند او را تماشا کنید، زیرا این کار به تولید بیشتر شیر در شما کمک می‌کند تا بعدا بتوانید به روند شیردهی ادامه دهید.
هر چقدر بیشتر به جریان بهبود نوزادتان کمک کنید و هرچه بیشتر با او ارتباط داشته باشید، بهتر قادر به درک موقعیت خواهید بود و مراقبت بعدی او بعد از ترخیص از بیمارستان برایتان آسان‌تر خواهد شد.

سن نوزادان 4 نوع تعریف دارد

سن نوزاد هم گویای عمری است که بر او گذشته، هم شاخصی از میزان رشدونمو اوست. یک نوزاد نارس، بر عکس نوزادی که دوران زندگی جنینی را به طور کامل گذرانده، تعریف‌های متفاوتی دارد و به همین دلیل ممکن است والدین دچار سردرگمی شوند. هنگامی که رشدونمو نوزادتان را دنبال می‌کنید، باید تفاوت میان این سنین متفاوت را بدانید.

1. سن بارداری: این تعریف که برای سن جنین به کار می‌رود،‌از اولین روز آخرین دوره قاعدگی مادر اندازه‌گیری می‌شود. این عدد برای تعیین سن نوزاد نارس و میزان رشدونمو هنگام تولد نیز به کار می رود. این عدد در واقع معادل سن بارداری است.

2. سن پس از لقاح: این تعریف که برای سن نوزاد به کار می‌رود، از اولین روز آخرین چرخه قاعدگی مادر شروع می‌شود (همان سن بارداری است اما با نامی متفاوت). این عدد ممکن است در ابتدای زندگی نوزاد نارس شما برای تخمین میزان رشدونمو او به کار رود.

3. سن تقویمی: از روز تولد نوزاد اندازه‌گیری می‌شود.

4. سن تصحیح‌شده: سن تقویمی نوزاد یا کودک منهای هفته‌ها یا ماه‌هایی است که او زودتر از موقع معمول به دنیا آمده است. به‌عنوان نمونه اگر نوزاد شما یکساله است و 3 ماه زودتر از حد معمول به دنیا آمده می‌توانید انتظار داشته باشید که او شبیه یک نوزاد 9 ماهه باشد و مانند او رفتار کند.

(سن تصحیح‌شده). این عدد هنگامی که رشدونمو کودکتان را در 2 سال اول پس از تولد دنبال می‌کنید،‌ می‌تواند برای شما اطمینان‌بخش باشد.