معرفی جاذبه های گردشگری منطقه ۱۱ تهران

مناطق دیدنی منطقه 11 تهران

منطقه 11 تهران در مرکز شهر واقع شده است و در طول یک قرن گذشته زندگی در آن رونق گرفته است. در دهه‌ی 40 این منطقه، منطقه اعیانی نشین تهران به شمار می‌رفته است و به این دلیل به خاطر داشتن خانه‌های قدیمی تاریخی مورد توجه و اهمیت است. در عصر حاضر به علت وجود مکان‌های حکومتی خاص و سفارت خانه ها به اهمیت آن افزوده شده است. منطقه 11 از لحاظ موقعیت جغرافیایی از شمال با منطقه 6 یعنی خیابان آزادی و میدان انقلاب همسایه است، از جنوب در مجاورت میدان شوش و میدان راه آهن در منطقه 17 و 16 قرار دارد. از آن سو در شرق به منطقه 12 خیابان‌های وحدت اسلامی و حق شناس و از غرب به خیابان نواب و شهید عباسی در منطقه 10 منتهی می‌شود.

علاوه بر وجود مکان‌های تاریخی و مراکز حساس حکومتی، منطقه 11 به دلیل وجود اصناف و کارگاه های مختلف تولیدی و خدماتی نیز حائز اهمیت است.

زیر ساخت‌های شهری منطقه 11 تهران

منطقه 11 با مساحتی در حدود 6/12 کیلومتر مربع و جمعیت تقریبی 280 هزار نفر از 4 ناحیه تشکیل شده است .آذربایجان، آگاهی، اسکندری، امیریه، انبار نفت، جمالزاده، حشمت الدوله، جمهوری، خرمشهر، راه آهن، شیخ هادی، عباسی، فروزش، امیر بهادر، فلسطین – انقلاب، قلمستان – برادران جوادیان، مخصوص، منیریه، میدان حر، هلال احمر محله‌های شاخص منطقه 11 به شمار می‌روند. قیمت هر متر مربع زمین در منطقه 11 بین 2 الی 7 میلیون تومان است.

ایستگاه‌های مترو تئاترشهر، جوادیه، حسن آباد، دانشگاه امام علی، راه آهن، منیریه و میدان حر در منطقه 11 به جا به جایی مسافران در سطح شهر کمک می‌کنند.

منطقه 11 تهران از نگاه گردشگری

این منطقه که دارای سابقه‌ی تاریخی بسیار زیادی است، دارای محله‌های متعددی است که گشت و گذار در تهران را لذت بخش کرده اند. از جمله مکان‌های دیدنی تهران که در منطقه 11 واقع شده اند می‌توان به میدان حسن آباد اشاره کرد که با معماری خاص خود در این منطقه می‌درخشد. این میدان که در محله‌ی منیره قرار دارد دارای معماری سنتی – قاجاری است و امروزه بورس کاموا در آن برقرار است.

از جمله خانه‌های تاریخی که در این منطقه قرار دارند می‌توان به عمارت تیمورتاش، خانه‌ی مینایی، خانه امیر بهادر و خانه انیس الدوله اشاره کرد که همگی دارای معماری خاص دوره‌ی قاجاریه هستند و عمدتا در محله‌ی منیره واقع در منطقه 11 محلی برای آشنایی بیش‌تر با زندگی مردمان آن عصر به شمار می‌روند.

از جمله موزه‌های فعال منطقه 11 می‌توان به موزه‌ی قرآن کریم اشاره کرد که در آن نسخه‌های نفیس قرآنی نگه داری می‌شود. خانه‌ی استاد بهزاد از هنرمندان برجسته‌ی مینیاتوریست ایرانی نیز که در سالهای اخیر تبدیل به موزه‌ی هنرهای سنتی شده است نیز از جاذبه‌های گردشگری منطقه 11 به شمار می‌رود.

خانه و موزه استاد مقدم نیز یکی دیگر از جاذبه‌های چشمگیر این منطقه است که بازدید از آن به همگان توصیه می‌شود. کلیسای شرق آشوری و کلیسای مریم مقدس نیز در منطقه 11 واقع شده اند.

اما در چهارراه ولی‌عصر تئاتر شهر با معماری خاص خود یکی دیگر از نمادهای تهران به شمار می‌رود که آن هم در منطقه 11 واقع شده است و از آن به عنوان قطب هنرهای نمایشی در ایران یاد می‌شود.

جاذبه های گردشگری منطق 11 تهران

موزه قرآن کریم

موزه ملی قرآن کریم با زیربنایی به وسعت 10 هزار متر مربع در تقاطع خیابان امام خمینی)(ره) و خیابان ولی عصر )عج(برای نگهداری آثار برجسته و تداوم بخشی به فعالیت های قرآنی احداث و راه اندازی شده است.

مسجد سجاد(ع)

مسجد سجاد یکی از مساجد قدیمی منطقه 11 است که قدمت آن به دوره پهلوی اول باز می گردد. مساحت کل این مسجد 620 متر مربع است. طراح این مسجد استاد حسین لرزاده است و کار ساخت آن در خرداد 1323 آغاز و در سال 1326 به پایان رسد.از نکات جالب توجه این مسجد استفاده استاد لرزاده از نقش هفت گنبد آسمان در سقف این مسجد است.هفت گنبد آسمان به عنوان یکی از ویژگی های معماری استاد لرزاده در کلیه آثار معماری این هنرمند برجسته نقش بسته است.بنا بر آنچه در کتیبه این مسجد آمده است 1016 نفر در دهه 20 شمسی در احداث این مسجد کمک کرده اند که اسامی آنها در دفترچه ای نگهداری می شود.در میان این اسامی نام دکتر مصدق نیز به چشم می خورد.گفتنی است مسجد سجاد در خیابان جمهوری تقاطع خیابان فخر رازی واقع است.

خانه و موزه مقدم

موزه مقدم دانشگاه تهران و درحقیقت خانه مقدم از جمله خانه های مجلل دوران قاجار متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمد تقی خان احتساب الملک بوده است. از ویژگی های بارز این موزه همگون بودن نسبی فضای معماری با آثار تاریخی موجود در آن است، فضایی که با مساحتی برابر با 2117 مترمربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است.

خانه تاریخی تیمور تاش

این خانه تاریخی که از آثار دوره پهلوی اول است؛ تنها موزه جنگ کشور است که در آن ابزار و ادوات جنگی از جمله توپ اهدایی روسیه در عهد نامه ننگین ترکمان چای به نمایش در آمده و در معرض دید عموم قرار گرفته است.

“عبدالحسین تیمور تاش” وزیر دربار پهلوی اول بوده و حدود سال 1310 این خانه را در دو طبقه ساخته است که هم اکنون به عنوان موزه جنگ بهره برداری می شود . علاقمندان می توانند علاوه بر تماشای معماری زیبای بنا، آئینه کاری های نفیس که در سقف تالار اصلی کار شده است، گچبری های ظریف و استادانه در سر ستون ها و درها و پنجره های چوبی با فرم ها و اشکال زیبا؛ از ادوات جنگی و سلاح های قدیمی نیز بازدید کنند.

خانه تاریخی فاموری

این بنا از خانه های زیبای اواخر دوره قاجار است که این روزها حال و هوای بهاری دارد . خانه فاموری از بناهای تاریخی دوره قاجاراست که در خیابان جمهوری قرار گرفته و با حوضچه سنگی، نمای آجری و سبک معماری دوره قاجار، همراه با طراحی خلاقانه نمای حیاط ایرانی از زیبا ترین بناهای دیدنی شهر تهران است.

خانه فاموری در خیابان جمهوری، بین خیابان ولی عصر(عج) و حافظ، بعد از خیابان روم، کوچه ی گشتاسب، درب انتهای کوچه قرار دارد.

مقبره شیخ هادی

آقا شیخ هادی نجم آبادی مجتهد دوره ناصرالدین شاه بود که شاگردانی نظیر سید جمال الدین اسد آبادی، دهخدا و حسن رشدیه داشته است.

مسجد و ساعت مشیرالسلطنه (اولین ساعت شهری تهران )

این مسجد و مدرسه ساخته میرزا احمدخان مشیر السلطنه است و دارای صحن کوچکی با هشت حجره در سه طرف آن است و شبستانی ستون‌دار در جبهه شمالی و در مقابل جبهه قبله قرار دارد. از ویژگی‌های این بنا وجود یک برج ساعت در شرق آن است که از معابر مجاور دیده می‌شود و به همین دلیل به مسجد ساعت نیز شهرت یافته است.

خانه انیس الدوله

خانه تاریخی انیس الدوله از عمارات ارزشمند پایتخت است . جایی که امروز این خانه قرار دارد در دوران سلطنت ناصرالدین شاه شرق دروازه گمرک و اوایل ورودی شهر از سمت غرب بود . خانه تاریخی انیس الدوله با معماری ارزشمند ایرانی – اسلامی قاجاری در دو طبقه و در باغی بنا گردید که این باغ نسبتا وسیع از دو رشته قنات مشروب می شد.

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران (خانه امیر بهادر)

خانه امیربهادر یکی از خانه‌های باارزش دوره قاجاریه است که در خیابان ولی عصر، جنوب میدان منیریه واقع شده است.

این خانه متعلق به مرحوم حسین پاشازاده معروف به امیربهادر جنگ؛ وزیر جنگ مظفرالدین شاه قاجار بوده است و در حال حاضر نیز در تملک انجمن آثار و مفاخر فرهنگی می‌باشد.

عمارت امیر بهادر مانند دیگر عمارت های رجال دوره قاجاریه بسیار مفصل و بزرگ است و به روزگار خود در خور زندگی عریض و طویل وزیر دربار بوده است.این سرا شامل چند دستگاه خانه های بزرگ همچون اندرونی، بیرونی، دیوانخانه، حسینیه، حیاط خلوت، گرمابه، اصطبل و دیگر نیازمندی های زندگانی این گونه افراد است.

میدان حسن آباد

میدان حسن آباد از ابنیه دوره پهلوی اول است و تا قبل از طرح توسعه تهران چهارراهی کوچک بود. سبک معماری این میدان کاملاً غربی است و نسبتی با معماری سنتی ایرانی ندارد. نگرش غرب گرایانه این زمان حکومت در سبک های معماری ایرانی نیز نفوذ یافت یعنی سبک معماری ساختمان های گنبدی. مشابه این معماری در ساختمان بزرگ تخریب شده تلگراف خانه در میدان توپخانه، میدان مخبرالدوله، بانک تجارت( بازرگانی سابق) اصفهان و چند بنای دیگر دیده می‌شود.

میدان حسن آباد به سال 1309 با نام پهلوی در چهارراه حسن آباد سابق به بهره برداری رسید. میدانی دایره شکل به شعاع 45 متر و مساحت حدود 6358 متر.

موزه ثبت احوال( نخستین مرکز ثبت احوال کشور)

ساختمان گنجینه اسناد هویتی مفاخر کشور (موزه ثبت احوال) همزمان با انقراض سلسله قاجار و شروع حکومت پهلوی اول در محله حسن آباد در دو طبقه به مساحت 780 مترمربع مشتمل بر اندرونی و بیرونی و باغ به نام اداره احصاییه و سجل احوال ثبت شده است.

بازارچه چوبی

«چهارسوق چوبی در خیابان فروزش از کوچه شهید رضایی مجد به سمت پایین قراردارد که با چوب به شکل مخروطی شکل مسقف شده است و به همین علت آن را چهارسوق چوبی نامند.چهارسوق در چهارراه قرار دارد.

بازارچه تاریخی چارسوق (بازارچه سعادت) از جمله بناهای باقی مانده از تهران قدیم است که در تقاطع کوچه های زندی، توسلی، میثم و رضایی مجد واقع شده است. کوچه لولاگر متفاوت ترین کوچه پایتخت است که با معماری منحصر به فرد و قرینه بودن تمام خانه ها ، نماها ، بالکن ها ،پنجره ها و درختان منحصر به فرد شده است.

خانه های دوقلو رو به روی هم که 76 سال پیش توسط خانواده لولاگرها با هنرمندی «استاد حسن بنا» ساخته شده‌ و درختان متقارنی که در حیاط این خانه‌ها به صورت قرینه و موازی کاشته شده، دیوارهای آجری قدیمی، قدیمی‌ترین پیتزا فروشی ایران و نزدیکی به سفارت فرانسه و ایتالیا این کوچه را تبدیل به یکی از جاذبه های دیدنی شهر تهران کرده است.

بازارچه نائب آقا

این بازارچه هم در خیابان فروزش قرار دارد و تمام مختصات بازارچه های قدیمی را داراست. این بازارچه نرسیده به کوچه رضایی مجد قرار گرفته و در 4 سوی آن 3یا4طاق ضربی وجوددارد.

این بازارچه که قدمتی معادل 100 سال دارد، مربوط به اواخر دوره قاجار است. این بازارچه قدیمی و تاریخی دارای خصوصیات کامل و بارز یک بازارچه بوده و در مرکز این بازارچه سقفی با استفاده از سازه خرما، چوبی که روی آن را با ورق گالوانیزه پوشانده¬اند، قرار گرفته است.

اولین ایستگاه آتش نشانی

ایستگاه 1 آتش نشانی در ضلع شمالی میدان حسن آباد واقع شده و اولین ایستگاه شهر تهران به حساب می‌آید که در سال ۱۳۰۷ به دستور کریم آقا بوذرجمهری رییس بلدیه آن زمان، قبرستان قدیمی موجود در میدان حسن آباد (ایستگاه آتش‌نشانی فعلی) تبدیل به اداره ماشین‌های آب‌پاش شد .

حمام انصاری ( سفرخانه ارسباران )

حمام انصاری یکی از حمام های تاریخی متعلق به دوران قاجار است که قدمتیس بیش از 140 سال دارد. این حمام که امروزه با کاربری سفره خانه سنتی “ارسباران “بهره برداری می شود؛ با توجه به جایگاه وموقعیت قرارگیری، ساختار معماری و همچنین ارزش های فرهنگی و اجتماعی حائز اهمیت است.

این حمام دارای دو در ورودی به سمت خیابان فرهنگ و یک در به سمت کوچه “شهید نادر قدسی” است. که در اصلی ورودی به سربینه حمام، از در شرقی رو به خیابان فرهنگ و در ورودی به قسمت حمام زنانه، در سمت غربی رو به خیابان فرهنگ تعبیه شده است.

مراکز درمانی منطقه 11 تهران

در منطقه 11 بیمارستان‌ها و مراکز درمانی متعددی به بیماران خدمات رسانی می‌کنند. بیمارستان مدائن، بیمارستان سورنا، بیمارستان نجمیه، بیمارستان مروستی، بیمارستان لقمان حکیم، بیمارستان بهارلو، بیمارستان چشم پزشکی فارابی، بیمارستان روانپزشکی روزبه، بیمارستان کودکان فهمیده و بیمارستان پارسا از جمله بیمارستان‌های فعالی منطقه 11 می‌باشند.

مراکز فرهنگی و دانشگاهی منطقه 11 تهران

یکی از مراکز فعال فرهنگی در تهران، منطقه 11 است. در این منطقه فرهنگسراهای رازی، فناوری اطلاعات و انقلاب در کنار خانه‌های فرهنگی چون ابوسعید، شیخ هادی و حر و سایر کتابخانه‌های تخصصی به پویایی فرهنگی منطقه 11 کمک چندانی کرده اند.

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد منطقه 11 از قدیمی‌ترین مناطق تهران است و در آن سینماهای قدیمی بسیاری وجود دارد که از آن جمله می‌توان به سینما فرخ، سینما نور، سینما اورانوس، سینما رازی، سینما پارس، سینما مرکزی و سینما جام جم اشاره کرد.

وجود دانشگاه‌ها و مراکز علمی بسیاری در منطقه 11 به اهمیت آن افزوده است. دانشگاه تربیت معلم، جهاد دانشگاهی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه جنگ، دانشکده افسری ارتش و دانشکده دامپزشکی ارتش با تربیت نیروی متخصص نقش عمده ای در سابقه‌ی علمی کشور ایفا می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

مناطق دیدنی و گردشگری شهر دورود

مناطق دیدنی و گردشگری شهر رویان

مناطق دیدنی و تاریخی قوچان

گردآوری توسط بخش گردشگری

مجله دلگرم