مراقبت و توصیه ایمنی برای بیماران مبتلا به ام اس

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با مراقبت مبتلایان به ام.اس و تغذیه در بیماران مبتلا به ام.اس آشنا شوید.

نکات مراقبتی برای افراد دچار بیماری ام اس

گرما و محیط گرم برای این دسته افراد مثل سم عمل می‌کند و باعث تشدید علائم بیماری می‌شود. سعی کنید محل زندگی و کار او را خنک نگه دارید و به‌خاطر بسپارید استحمام طولانی‌مدت، دوش آب داغ، محیط‌های گرم و پربخار مثل سونا و… علائم بیماری را افزایش می‌دهد.اگرچه هنوز علم به‌درستی متوجه نشده که دلیل ابتلا به بیماری «مولتیپل اسکلروز» یا ام.اس (MS)، چه می‌تواند باشد و چه اشخاصی بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند، اما متخصصان در توضیح چگونگی وقوع آن شناخت بهتر و بیشتری پیدا کرده‌اند.
آنها می‌گویند وقتی خود دستگاه ایمنی بدن که باید فرد را در برابر بیماری‌ها در‌امان نگاه دارد، به گونه‌ای غیرعادی و بر‌اساس همان دلایل نامعلوم به پوشش یا غلاف چربی سلول‌های عصبی در مغز و نخاع حمله می‌کند، میلین‌ها یا همان غلاف‌های چربی در عصب‌ها از بین می‌رود و ناتوانی‌ها و اختلالاتی ناشی از این آسیب‌دیدگی در فرد مبتلا شکل می‌گیرد. این آسیب‌ها در مراحل پیشرفت بیماری، اعضا و جوارح گوناگون، از دست و پا تا بخش‌های حافظه را دربرمی‌گیرد و بر کنترل و رفتار و حتی درک بیمار اثر می‌گذارد.
از این رو شخص مبتلا به این بیماری به مرور زمان در راه رفتن، حرف زدن، دیدن و… دچار مشکلاتی می‌شود که زندگی معمول او را دچار اختلال می‌کند.میلین یا بافت چربی، پوششی است که رشته‌های عصب را دربرگرفته و از آن محافظت می‌کند. طی حمله ام.اس و تخریب نواحی چربی، قسمت‌هایی مشهور به جوشگاه روی آن ایجاد می‌شود. به این حالت، اسکلروز می‌گویند. ممکن است در این حمله سیستم خودایمنی بدن، علاوه بر میلین، رشته‌های عصبی نیز از بین برود. در این صورت امکان مبادله پیام‌های الکتریکی که باید بین مغز و رشته‌های عصبی رد و بدل شود ناممکن می‌شود.

21 نکته مراقبتی برای بیماران MS

1. با استفاده از فیزیوتراپی می توانید بر مشکلات مثانه ، سفتی و بی ثباتی آن فائق آیید.

2. ورزش به تخفیف علائم ام اس کمک می کند . اما باید دقت کرد که در ورزش زیاد روی نکنید برای توصیه های بیشتر از پزشکتان کمک بخواهید.

3. سعی کنید حمایتی را که می خواهید پیدا کنید ، وقت گذاشتن و صحبت با مشاور در برخورد با اثرات ام اس به شما کمک می کند

4. مشکلات کنترل ادرار تاثیر بدی روی مردان و زنان مبتلا به ام اس دارد خوشبختانه تغییر در شیوه زندگی مانند نوشیدن مایعات و استفاده از دارو کمک کننده است .

5. داروی مناسب برای ام اس واقعا” می تواند تعداد ضایعات مغز و نخاع را کاهش دهد .

6. رژیم غذایی سالم به شما کمک می کند در عین کسب انرژی کافی با عفونت ها هم مقابله کنید.

7. عضویت در گروه های حمایت کننده روش خوبی است .

این گروه ها می توانند به شما کمک کنند که روش های جدیدی برای زندگی با ام اس یاد بگیرید.

8. شما می توانید سعی کنید قدرت تحرک ، تعادل ، مبارزه با خستگی ، درد ، ضعف و به دست آوردن تعادل را با فیزیوتراپی بهبودبخشید

9. نوشتن تجارب و احساس شما در برخورد به ام اس نه تنها کمک می کند بلکه یک ابراز مفید برای پزشکتان نیز خواهد بود.

10. ماساژ می تواند به کاهش استرس و افسردگی که باعث بدتر شدن ام اس می شوند کمک کند . شاید بهتر باشد این روش را امتحان کنید.

11. یاد گرفتن مهارت های یک شغل کوچک ، برایتان ماندگار خواهد بود .سعی کنید با یادگیری مهارت های جدید بر محدودیت های خود غلبه کنید.

12. گرچه ام اس روی عضلات پا ، ساق پا و لگن تاثیر می گذارد اما بسیاری از مبتلایان به ام اس هرگز به صندلی چرخ دار نیاز پیدا نمی کنند .

13. چرا ام اس هنوز درمان قعطی ندارد ؟ زیرا دانشمندان هنوز در جستجوی یافتن علت آن هستند خوشبختانه درمان های زیادی موجود است.

14. آیا در چشم خود احساس درد یا تاری دید می کنید؟ کورتون می تواند در برطرف شدن این علائم به شما کمک کند.

15. نگران ایمن بودن محل کار خود نباشید . از یک مشاور بخواهید که محل کارتان را از این لحاظ بررسی کند.

16. آیا در تامین دارو مشکل دارید . شرکت های بیمه یا بعضی از موسسات خیریه می توانند در این زمینه کمک کنند.

17.روش های زیادی برای درمان ام اس وجود دارد هنگام انتخاب درمان ها به سبک زندگی خود و عوارض جانبی داروها دقت کنید.

18.آیا استرس دارید؟ سعی کنید به کلاس یوگا یا تای چی بروید. این روش ها به حفظ و موازنه انرژی تعادل و انعطاف پذیری کمک می کنند . همچنین استرس را هم کاهش می دهند .

19.گرچه داروهای موجود نمی تواند ام اس را به طور کامل درمان کنند اما شدت و تناوب حملات ام اس را کم می کند .

20. آیا از لرزش خسته شده اید؟ از پزشکتان بپرسید که آیا تحرک عمقی مغز می تواند به شما کمک کند یا نه.

21. طب سوزنی می تواند به برطرف شدن علائم ام اس مثل درد ، اسپاسم عضلات و ضعف کنترل ادرار کمک کند.

مصرف چربی ها

به خاطر تشکیل ترکیبات سمی و مضر برای بافت دستگاه عصبی مرکزی و اثر مصرف چربی های ضروری که نقش مهمی در ترمیم و نگهداری سلول های عصبی دارند، مصرف این گروه غذایی از اهمیت خاصی برخوردار است ، مخصوصاً با توجه به عملکرد چربی ها در بروز بیماری های قلبی- عروقی و افزایش وزن، مقدار چربی دریافتی و نوع آن باید مشخص شود.به همبن دلیل چربی های گیاهی غیراشباع باید به جای چربی های حیوانی اشباع جایگزین شوند. انواع چربی های گیاهی مثل روغن آفتابگردان ، روغن کانولا ، روغن ذرت و … .

مواد غذایی مضر برای بیماران MS :

1- غذاهای چرب خصوصا گوشت های چرب و تمام چربی های حیوانی

2- فرآورده های لبنی پرچرب

3- سس های مایونز و تمامی سس های دارای چربی زیاد

4- غذاهای بسیار شیرین ، کیک ، بیسکوئیت ، شیرینی و آب نبات

5- غذاهای حساسیت زا مثل تخم مرغ ، شیر ، سیب زمینی ، گوجه فرنگی ، بادمجان ، مخمر ، نان گندم ، شکر، برخی از میوه ها ( بسته به واکنش بیمار ) ، مواد غذایی با رنگ های افزودنی مثل نوشابه ها یا با مواد نگهدارنده مثل کنسروها ، ادویه ، تمام میوه ها و سبزی هایی که خوب شسته نشده اند یا با افزودن مواد شیمیایی رشد کرده اند که مواد باقیمانده روی آنها می تواند سمی و حساسیت زا باشد.بیمار باید با دقت در برنامه غذایی روزانه ، غذاهای حساسیت زا را شناخته و آنها را حذف کند.

6- قهوه ، الکل ، کولا و چای

مواد غذایی مفید برای بیماران MS :

1- چربی های اُمگا-3 و اُمگا-6 . منبع غذایی اصلی اسیدهای چرب اُمگا-3 انواع ماهی بخصوص ماهی ساردین و سالمون است و سایر منابع غذایی آن روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی می باشد.اسیدهای چرب اُمگا-6 نیز در روغن های غیر اشباع گیاهی مثل روغن ذرت ، روغن کانولا، روغن سویا ، روغن بادام زمینی و روغن آفتابگردان وجود دارد.

2- میوه ها و سبزی های تازه و تمیز ( سبزی های دارای برگ سبز پررنگ )

3- جوانه ها خصوصا جوانه یونجه که باید موقع شروع به جوانه زدن مصرف شود.

4- پودر جلبک آب های تازه که به صورت بسته بندی شده در برخی فروشگاه ها موجود است.

5- مایعات : آب تازه و تصفیه شده 2 لیتر ( 8 لیوان ) در روز، سایر چای های گیاهی به جای چای معمولی و آب میوه رقیق شده

اثرات برنامه غذایی مناسب

مواد غذایی علاوه بر رساندن انرژی اولیه به بدن، موجب حفظ عملکرد مناسب و تقویت دستگاه های مختلف بدن (دستگاه ایمنی، قلب و عروق، اعصاب و . . . ) می شوند که نتیجه آن احساس سلامتی و قرارگرفتن در وضعیت روحی و جسمی مطلوب است که در بیماری های مزمن اهمیت بیشتری پیدا کنند.برنامه غذایی باید شامل مواد مغذی و مطلوبی باشد. پس باید قبل از خرید، فهرست کلیه احتیاجات سبد خرید خود را از نظر نوع و مقدار اقلام مورد نیاز تهیه کنید.

پمصرف مناسب و کافی ویتامین های لازم مانند ویتامین های C و E و گروه B و املاح معدنی مثل منگنز، منیزیم ، مولیبدن، سلنیم و روی نیز در حفظ سلامتی بیماران ضروری می باشد و در عین حال مصرف زیاد و نابجای ویتامین هایی چون A و B6 می تواند خطرناک باشد.با توجه به نقش مهم چربی ها در سوخت و ساز بدن و ایجاد انرژی لازم برای اعمال حیاتی و لزوم وجود آنها برای ساخت بافت های حیاتی بدن ، مصرف انواع چربی های مفید ، مخصوصاً چربی هایی که دارای ترکیبات اُمگا-3 و اُمگا-6 هستند و نقش محافظتی در بروز بیماری های قلبی و عروقی دارند ، برای بیماران توصیه می شود.

دستورهای پرستاری در خانه

به عنوان اولین اقدام از پزشک و بخصوص انجمن‌های مرتبط با این بیماران راه‌های مراقبت، پرستاری و رفتار با این افراد را فرا بگیرید.
به‌خاطر داشته باشید پشتیبانی و حمایت از فرد بیمار می‌تواند به تقویت روحیه او کمک شایانی کند. در غیر این صورت، ناامیدی فراگیر در فرد مبتلا بروز می‌کند که می‌تواند باعث افسردگی زیاد بخصوص به سبب نبودن راه‌های درمانی شود.
یکی از مواردی که باعث تشدید و سرعت گرفتن از کار افتادگی در بیماران مبتلا به ام.اس می‌شود باختن روحیه و ناامیدی است. برعکس، هر قدر پرروحیه‌تر باشد و کمتر در برابر نقص و ناامیدی احساس ضعف کند، سرعت پیشرفت اختلالات را کمتر کرده و از کار افتادگی‌های مرتبط با این بیماری دیرتر به سراغ او می‌آید.

ورزش تا حد زیادی به این بیماران کمک می‌کند؛ از نظر جسمی سوخت‌وساز بدن را بهبود می‌دهد و باعث کاهش مشکلاتی چون یبوست می‌شود، از نظر روانی نیز فرد بیمار را در وضعیت بهتر و سرحال‌تری نگاه می‌دارد. پس اگر یکی از عزیزان‌تان مبتلا به ام.اس است او را تشویق به ورزش کنید، ولی در نظر بگیرید هم در ورزش و هم در انجام کارهای روزمره نباید خود را خسته کنند.
در مواجهه با بیمار صبور باشید و او را وادار به عجله در انجام کارهایش نکنید. در نظر داشته باشید فعالیت‌های شدید، عجله و به‌ویژه خستگی می‌تواند باعث عود بیماری در آنها شود.
تا جایی که می‌توانید در حفظ روحیه فرد بکوشید؛ او را به نمونه‌های خودبه‌خود بهبودیافته ارجاع دهید و از این طریق به امکان و احتمال بهبودی امیدوار کنید.

به بیمار بقبولانید همواره باید از عصا یا واکر استفاده کند. در مراحلی از بیماری، از دست دادن تعادل ناگهانی ممکن است باعث زمین خوردن و آسیب‌دیدگی جسمی شود. تکیه بر عصا و واکر این احتمالات آسیبی را کمتر می‌کند.
جلسات فیزیوتراپی را به‌طور منظم پی بگیرید.
استرس باعث تشدید بیماری می‌شود. سعی کنید محیط خانه و کار بیمار را آرام نگاه دارید تا از موارد استرس‌زا دور باشد.
اجازه دهید بیمار تا حد ممکن کارهای خود را خود انجام دهد. این کار باعث فعالیت اعضا و به تعویق انداختن از کار افتادگی آنها می‌شود. با این حال در مواقعی که نیاز به کمک دارد او را یاری دهید.

برای پوشاندن لباس یا انجام برخی امور دیگر بگذارید بیمار به‌طور کامل و در آرامش بنشیند و پس از آن لباس او را تنش کنید. اگر خود او می‌خواهد لباس بپوشد استقبال کنید و یادآور شوید که بهتر است لباس خود را از طرفی بپوشد که ضعف حرکت بیشتری در آن ناحیه دارد.
تنظیم خواب به میزان زیادی باعث بهبود علائم و کاهش مشکلات و حملات می‌شود. بیمار را به خواب کافی و در ساعات معین یا استراحت در مواقعی که احساس خستگی می‌کند عادت دهید.