فنر قلبی (بالون آنژیوپلاستی) چیست و چه عوارضی دارد؟

فنر قلبی (بالون آنژیوپلاستی) چیست؟

آنژیوپلاستی عروق کرونری توسط کاتتری انجام می شود که نوکی حاوی بالون داشته و جهت بازکردن تنگی در یک شریان کرونری به یکی از شریان های کشاله ران یا مچ دست وارد می شود.

بیماری شریان های کرونری هنگامی اتفاق می افتد که پلاک های کلسترول در دیواره شریان های قلب تشکیل می شوند. بالون زدن قلب در باز کردن تنگی عروق کرونری در بیش از ۹۰ درصد بیماران موفق عمل کرده است.

حداکثر ۳۰ تا ۴۰ درصد بیمارانی که یک عمل آنژیوپلاستی کرونری موفق داشته اند دوباره در محلی دچار تنگی می شوند که توسط بالون باز شده است.

استفاده از وسایل جدید تر مانند استنت های درون کرونری و آترکتومی و همچنین استفاده از مواد دارویی جدید تر منجر به افزایش میزان موفقیت، کاهش عوارض و کاهش بازگشت مشکل پس از مداخله کرونری از طریق پوست شده است. در حال حاضر، میزان عود مشکل پس بالون زدن قلب کم تر از ۱۰ درصد می باشد.

پیشینه بالون زدن قلب

بالون زدن قلب یا آنژیوپلاستی کرونری داخل مجرایی از طریق پوست (PTCA) در اواخر دهه هفتاد میلادی معرفی شد. PTCA فرایندی غیر جراحی است که تنگی ها و انسداد های شریان های خون رسان به عضله قلب (شریان های کرونری) را برطرف می کند.

این روش امکان رسیدن خون و اکسیژن بیش تر به عضله قلب را فراهم می کند. PTCA اکنون تحت عنوان مداخله کرونری از طریق پوست یا PCI شناخته می شود.

همان طور که از این اصطلاح نیز مشخص است این روش شامل استفاده از بالون ها، استنت ها و دستگاه های آترکتومی می باشد.

مداخله کرونری از طریق پوست توسط یک کاتتر حامل بالونی کوچک انجام می شود. این کاتتر به یک شریان در کشاله ران یا مچ دست وارد شده و تا ناحیه تنگی در شریان کرونری پیش روی می کند. سپس این بالون منبسط شده و ناحیه تنگی در شریان را گشاد می کند.

در صورت موفق بودن، این روش می تواند سبب تسکین درد آنژین صدری، بهبود پیش آگهی افراد مبتلا به آنژین ناپایدار و به حداقل رساندن یا از بین بردن خطر ابتلا به ایست قلبی شود.

به همین دلیل بیمار نیازی به قرار گرفتن تحت عمل جراحی باز قلب جهت بای پس شریان های کرونری ندارد.

علاوه بر استفاده از بالون زدن قلب ، در دسترس بودن استنت ها (در یک طراحی تور مانند) نیز طیف افرادی را که مداخله کرونری برایشان مناسب است افزایش داده است. همچنین ایمنی بالا و نتایج بلند مدت این عمل نیز در این وضعیت موثر واقع شده اند.

از اوایل دهه ۹۰ میلادی، بیماران بیش تر و بیش تری به وسیله استنت گذاری درمان می شوند. این استنت ها به وسلیه مداخله بالون گذاری از طریق پوست در عروق کرونری جایگذاری شده و در آن شریان ها به عنوان یک داربست باقی می مانند.

این فرایند، به طرز قابل توجهی تعداد بیماران نیازمند به عمل جراحی باز قلب جهت بای پس عروق کرونری را به کم تر از ۱ درصد کاهش داده است.

همچنین، این روش مخصوصا با استفاده از استنت های دارویی میزان بازگشت انسداد شریان کرونری (restenosis) را به کم تر از ۱۰ درصد کاهش داده است. این نوع استنت های آغشته به دارو به جلوگیری از بازگشت انسداد یا تنگی در اثر بافت اسکار (جای زخم) کمک می کنند.

درمان بیماران قلبی با آنژیوپلاستی

در حال حاضر، تنها بیمارانی که فقط توسط بالون زدن قلب درمان می شوند آن هایی هستند که دارای عروقی با قطر کم تر از ۲ میلی متر (قطر کوچک ترین استنت)، ضایعات ریشه دار در شریان های کرونری، بافت زخم در اثر استنت های قدیمی می باشند.

همچنین، افرادی که پس از عمل نمی توانند دارو های رقیق کننده خون مصرف کنند نیز جزو این دسته از بیماران قرار می گیرند.

در ابتدا، دستگاه های متعدد آترکتومی (از بین بردن پلاک) برای استفاده به عنوان موارد الحاقی در مداخله کرونری ساخته شدند.

این موارد شامل استفاده از لیزر اکسیمر جهت تخریب پلاک، آترکتومی چرخان (استفاده از یک مته با پوشش الماس) جهت تخریب مکانیکی پلاک و آترکتومی هدایتی جهت بریدن و از بین بردن پلاک می شدند.

در ابتدا تصور می شد که چنین دستگاه هایی احتمال بروز بازگشت انسداد شریان کرونری را کاهش می دهند اما در آزمایش های بالینی نشان داده شد که این روش ها مزایای کمی دارند.

هم اکنون این دستگاه ها فقط در موارد انتخابی به عنوان یک مورد الحاقی در مداخله استاندارد کرونری از طریق پوست استفاده می شوند.

رگ‌ بازسازی یا رگ‌ سازی یا آنژیوپلاستی (به انگلیسی: Angioplasty) شیوه‌ای درمانی برای رفع تنگی رگهای خونی است.

از این عمل اغلب در آنژین صدری و برای رفع گرفتگی سرخ‌ رگ‌های اکلیلی (کُرنری) قلب استفاده می‌شود، ولی در مورد سایر سرخرگها نیز ممکن است.

بالون زدن قلب که در فرهنگ عامیانه به آن فنر قلبی می گویند یک روش پزشکی است که برای باز کردن شریان های مسدود شده انجام می شود. این روش، یک روش بی خطر و معمولی است که در حال حاضر به عنوان یک درمان استاندارد در نظر گرفته می شود.

در این روش ابتدا بیمار را آنژیوگرافی می‌کنند و پس از آنکه متوجه شدند کدام رگ، در کجا و به چه میزان دچار گرفتگی یا انسداد شده‌ است، از روش بالن زدن برای درمان وی استفاده می‌کنند.

اصل فنر گذاشتن قلب این است که یک بالون کوچک را به قسمتی از شریان های تنگ شده باد می کنند و جریان خون را بهبود می بخشند.

تصویر زیر نشانگر یک بالون آنژیوپلاستی است که منجر به باز شدن شریان می شود.

قبل از بالن زدن یا فنر قلبی چه دستورالعمل هایی لازم است؟

پیش از اینکه گرفتگی و انسداد رگ در بیمار توسط فنر انداختن رفع شود، فرد باید یکسری آزمایش‌ ها انجام دهد تا پزشک بتواند موارد خطرناک را کنترل کند.

این آزمایشات شامل آزمایش خون، الکتروکاردیوگرام و اشعه ایکس قفسه سینه است. بیمار از شب قبل در بیمارستان بستری می شود و از نیمه های شب حق نوشیدن و خوردن چیزی را نخواهد داشت و پزشک دستورالعمل های لازم را تجویز می کند.

یکی از مهم‌ترین مواردی که پیش از انجام این کار ضروری است، این است که بیماران باید خون رقیقی داشته‌ باشند.

به همین دلیل پزشک برای رقیق کردن خون مصرف آسپیرین و دیگر داروها را تجویز می کند. این داروها از چسبندگی پلاکت‌ها جلوگیری می‌کنند، زیرا یکی از مهم‌ترین عوامل مهم انعقاد خون تجمع پلاکت‌ها در محل است.

فنر قلبی چگونه انجام می شود؟

روش فنر قلبی یک روش ایمن است که در یک اتاق عمل به نام آزمایشگاه کاتتریزاسیون انجام می شود.

آزمایشگاه Cath یک اتاق استریل شده است که شامل ابزارهای پزشکی متعدد، مانیتورهای تلویزیونی و سایر تجهیزات پزشکی است. هنگامی که به آزمایشگاه منتقل می شوید، در یک جدول قرار می گیرید.

هنگامی که در این جدول قرار گرفتید، فشار خون، پالس و سایر علائم حیاتی از طریق یک مانیتور ثبت می شود. روش فنر قلبی با استفاده از بیهوشی محلی انجام می شود و در طی انجام این روش بیدار خواهید بود.

مراحل فنر گذاشتن قلب عبارتند از:

• – برای شروع این روش، پزشک یکی از شریان های بزرگ را تعیین می کند که در پای راست یا پای چپ قرار دارد. این شریان، شریان فمورال نامیده می شود و شریان اصلی پا است.
• – پزشک ناحیه مورد نظر را تمیز می کند و بیهوشی موضعی را به داخل ناحیه وارد می کند تا در طول درمان احساس درد نکنید.
• – از یک سوزن مخصوص برای ورود به شریان در کشاله ران استفاده می شود. با توجه به بی حسی موضعی نباید احساس درد کنید.
• – در این مرحله یک رنگ بی ضرر به سرخرگ تزریق می شود، فرآیند تزریق رنگ آنژیوگرافی نامیده می شود.
• – یک سیم بسیار نازک به نام “سیم راهنما” به قسمت شریان های مسدود شده هدایت می شود. این باعث می شود که بالون آنژیوپلاستی به محل درمان هدایت شود.
• – در ناحیه شریان تنگ شده، بالون دمیده می شود تا روی پلاک فشار وارد شود و آن را در برابر دیواره شریانی فشرده کند.
• – در انتهای عمل، سیم راهنما و بالون حذف می شود. برای جلوگیری از خونریزی به محلی که کاتتر وارد شده است فشار کلی فیزیکی اعمال می شود. سپس ناحیه مورد نظر باند می شود.

فواید فنر انداختن قلب

• – شریان های تنگ و مسدود شده باز می شوند، در نتیجه گردش جریان خون بهبود می یابد.
• – عوارض عمده آن غیر معمول است.
• – در مدت کوتاهی پس از انجام این کار می توانید به فعالیتهای طبیعی خود بازگردید.
• – این روش معمولا با استفاده از بیهوشی محلی انجام می شود، که خطرات کمتری نسبت به بیهوشی عمومی دارد.

عوارض فنر انداختن قلب

• – گاهی پس از عمل فنر قلبی شریان ها دوباره مسدود می شوند.
• – حمله قلبی از جمله عوارض بالن زدن قلب است که بسیار نادر است.
• – پس از فنر قلبی، لخته های خونی ممکن است از کاتتر جدا شده و به سمت مغز حرکت کنند. در نتیجه باعث سکته مغزی می شود.
• – در هفته یا ماه های اول پس از فنر قلبی ممکن است لخته های خونی تشکیل شود که یکی از عوارض فنر قلب است.
• – شریان کرونر ممکن است حین انجام فنر قلبی پاره یا کنده شود. این مورد از عوارض بالون زدن قلب است که در صورت وخیم بودن می تواند به ضرورت به انجام عمل قلب باز اورژانسی بیانجامد.
• – ممکن است در محل نصب کاتتر در دست یا پا خونریزی دیده شود. معمولا این خونریزی ها در حدی است که تنها موجب ایجاد کبودی می شود.
• – قلب ممکن است در اثر بالون زدن عروق کرونر تحریک شود و ضربان آن بسیار تند یا کند گردد.

بیشتر بخوانید :

قلب انسان / همه چیز در مورد قلب انسان

آیا وضعیت قلب انسان ارتباط مستقیم با لاله گوش دارد ؟

آیا دل همان قلب است و چه فرقی با هم دارند ؟