علل پایین بودن هماتوکریت و هموگلوبین چیست؟ آیا خطرناک است؟

دسامبر 14, 2023

0 خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد

دلیل کاهش هموگلوبین چیست و چگونه افزایش پیدا می کند؟

هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌ های قرمز خون وجود دارد و نقش آن حمل نقل اکسیژن و دی اکسید کربن در خون است. هموگلوبین شامل مگنیزیم است هموگلوبین ها درساختار خود عنصر آهن دارند.

هموگلوبین شامل دو نوع زیر واحد مختلف به نام آلفا و بتا می‌ باشد. غلظت نرمال هموگلوبین خون در مردها ۱۳-۱۸گرم بر دسی لیتر و در خانم ها ۱۲-۱۶ گرم بر دسی لیتر است. یکی از روش ها برای جبران کمبود هموگلوبین خون با رژیم غذایی مناسب می باشد.

مصرف ویتامین و مکمل ها برای افزایش جذب آهن

۱- مکمل آهن مصرف کنید

مکمل های آهن راه بسیار خوبی برای افزایش مقدار آهن مصرفی شماست. با این حال اگر بدنتان برای جذب آهن مشکل دارد، ممکن است که راه های دیگر لازم باشد انجام دهید.
انواع متفاوتی از داروها و مکمل های آهن بدون نسخه وجود دارد ( مانند کربونیل آیرون، فریک سیترات، فروس آسکوربات ، فروس ساسینات) مطالعات نشان می دهد که همه آن ها به اندازه کافی موثر هستند. مهمترین مسئله این است که می بایستی به صورت مرتب و منظم استفاده شوند. مصرف قرص های آهن با معده خالی به جذب آهن از آن ها کمک بیشتری می کند همچنین می تواند سبب به هم ریختگی معده شود، پس بهتر است قرص آهن را با کمی غذا صرف کنید.
قرص های آهن را هرگز با آنتی اسید ها مصرف کنید. داروهای مسکن قوی معده توانایی جذب آهن را متوقف می کنند.
اگر می بایستی که آنتی اسید استغاده کنید، قرص های آهن را دو ساعت قبل از آنتی اسید ها و یا ۴ ساعت بعد از آن ها استفاده کنید.

۲- سعی کنید از اسید فولیک بیشتری مصرف کنید

اسید فولیک جهت ساخت سلول های تازه از جمله سلول های قرمز خون برای بدن ضروری است. اگر بدن بتواند سلول های قرمز خون، کافی بسازد ممکن است که سبب کاهش سطح هموگلوبین خون شود. می توانید فولیک اسید را از ویتامین ها، مکمل ها و یا از طریق تغییر رژیم غذایی بدست آورید.
اغلب مولتی ویتامین های موجود از امریکا شامل مقدار دوز مورد نیاز روزانه فولیک اسید که برای سلامتی ضروری است، می باشد.
اگر برچسب بسته غلات صبحانه تان نشان دهنده ی تامین ۱۰۰% نیاز روزانه به فولیک اسید می باشد، یک کاسه آن هر روز، می تواند سطح هموگلوبین تان را بالا ببرد
همه بسته های غلات صبحانه، حاوی ۱۰۰% نیاز روزانه فولیک اسید نمی باشند به همین خاطر آن ها را با نوعی دیگر از بسته های صبحانه که فولیک اسید بیشتر دارند عوض کنید.

۳- مکمل ویتامین B6 استفاده کنید

ویتامین B6 کمک می کند که بدنتان هموگلوبین بیشتری بسازد. اگر هموگلوبین پایین دارید مصرف ویتامین B6 ممکن است به شما کمک کند.
ویتامین B6 در غذاها و خوراکی های خاصی مانند آوواکادو، موز، آجیل، لوبیاها، حبوبات، همه غلات و گوشت ها معمولا یافت می شود.
اگر شما بالای ۵۰ سال دارید با پزشک تان درباره نیازتان به B12 صحبت کنید. خیلی از افراد بالای ۵۰ سال مشکل جذب ویتامین B12 از غذاها را دارند.
اشخاص دارای بیماری های گوارشی و یا سابقه جراحی روده می بایستی در مصرف ویتامین B12 توجه کنند.

برخورد کردن با علت های معمول کمبود آهن

۱- به منظور کاهش خونریزی قاعدگی قرص های ضد بارداری بخورید

برخی زنان که قاعدگی سختی دارند به دنبال آن کم خونی را تجربه خواهند کرد و این می تواند سبب کاهش سطح هموگلوبین شود. تضمینی وجود ندارد که قرص های ضد بارداری در مورد همه عمل کند. اما خیلی از زنان فهمیده اند که این قرص ها به کاهش خونریزی قاعدگی کمک می کند.
قرص های ضد بارداری خیلی شما را در رابطه با کمی هموگلوبین فورا راحت نمی کند اما ممکن است به کاهش کمبود آهن ناشی از قاعدگی های سخت کمک می کند.

۲- برای کنترل زخم های گوارشی آنتی بیوتیک استفاده کنید

زخم های گوارشی معمولا همراه با کاهش سطح هموگلوبین هستند چراکه سبب خونریزی ضعیف هستند. خیلی از زخم های گوارشی با یک درمان سه گانه و سه مرحله ای قابل درمان هستند. پرهیز از دو آنتی بیوتیک، بازدارنده پمپ پروتنی که پزشک تان برای شما تجویز می کند.
زخم های گوارشی تقریبا همیشه به دلیل باکتری اچ-پیلوری می باشد.
درمان عفونت باکتری اچ-پیلوری با آنتی بیوتیک می تواند به کاهش خونریزی که به خاطر آن عفونت ایجاد شده بوده کمک می کند.

۳- بیماری سلیاک را شناسایی کنید

کمبود آهن با احتمال کمتری علائم بیماری سلیاک باشد که یک بیماری خود ایمنی است که به واسطه گلوتن سبب آسیب به قسمت های داخلی روده می شود اگر نمی توانید دلیل کم خونی خود را بیابید این می تواند دلیل خوبی برای این باشد که مبتلا به سلیاک هستند هر چند اگر چه علائم دیگری نداشته باشید.
آسیب به قسمت های داخلی روده کوچک به این معنا است که جذب عناصر غذایی از جمله آهن به درستی انجام نمی شود.
اگر متوجه شده اید که بیماری سلیاک دارید ناگزیر به استفاده از رژیم بدون گلوتن خواهید بود. پس از مدتی روده کوچک خوب خواهد شد و قادر به جذب آهن می شود.

۴- دارو های خود را چک کنید

برخی از داروهای خاص سبب کمبود آهن می شوند. درباره هر دارویی که مصرف می کنید با پزشک صحبت کنید. اگر این داروها سبب تاثیر بروی جذب آهن شده باشند می توانید برای جذب جایگزین کردن داروهای دیگر با آن با پزشک تان مشورت کنید.
برخی داروها که ممکن است جذب آهن را دچار اشکال کند شامل برخی آنتی بیوتیک ها، antiseizur ها (فنیتوئین)، داروهای ایمنی فرونشانی (متوتراکسات، آزایتوپرین) داروهای ضد بی نظمی های قلب ( پروکانیامید، کوئنیدین )و داروهای ضد لخته شدن خون (آسپرین، وارفارین، هپارین، کلوپیدوگرل).

۵- اگر از کم خونی پنهان رنج می برید در مورد عمل جراحی مراقب باشید

سطوح هموگلوبین پایین اغلب به دلیل پایین بودن تعداد سلول های قرمز خون است. مقدار کم سلول های قرمز خون معمولا همراه با خونریزی های مداوم است. منظور از خونریزی پنهان خونریزی هایی است که مربوط به معده و روده است و بیمار از آن خبر ندارد و هیچ گونه حالت دردی که نشان دهنده آن باشد ندارد. و کاهش سلول های قرمز خون و یا تخریب آن ها با یک نرخ سریع پیش می رود.
تومور ها، فیبروم ها و پولیپ هایی که خونریزی می کنند توانایی شما برای تولید سلول قرمز خون را کاهش می دهند و یا سبب از بین رفتن مغز استخوان نشده که باعث کم خونی و کاهش سطح هموگلوبین در برخی موارد می شود.
عمل جراحی و برداشتن تومور، پولیپ و یا فیبروم می تواند به کاهش و یا قطع خونریزی و مشکل پایین بودن سلول های قرمز خون که باعث کم خونی و به دنبال آن سطوح پایین هموگلوبین می شود، بیانجامد.

کمک های پزشکی برای هموگلوبین پایین

۱- علائم هموگلوبین پایین را شناسایی کنید

تنها پزشک می تواند سطوح پایین هموگلوبین را تشخیص دهد. پزشک تان برای یک تشخیص مناسب می بایستی خون شما را آزمایش کند و سپس اقداماتی دیگر برای مشخص کردن دلیل پایین بودن هموگلوبین شما انجام دهد. اگر چندین علائم کمبود هموگلوبین را دارید می بایستی هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. علائم معمول سطوح پایین هموگلوبین شامل:

ضعف و خستگی
تنگی نفس
ضربان تند / نامنظم قلب (تپش)
رنگ پریدگی صورت / لثه

۲- سطح هموگلوبین خود را آزمایش کنید

تنها راه مشخص شدن پایین بودن سطح هموگلوبین تان آزمایش خون توسط پزشک است. اگر به طور منظم نشانه هایی از پایین بودن هموگلوبین خون تان داشته اید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید تا دلیل علائم مشخص شده و فکری برای درمان کند.

احتمالا پزشک تان ترتیب یک تست خون کامل را می دهد تا مقدار پایین بودن هموگلوبین شما را مشخص کند.
برای انجام آزمایش خون پزشک تان می بایستی کمی از خون شما را بگیرد. سوزن وارد بدنتان می شود اما خیلی دردناک نیست و هر دردی که باشد گذرا است.
هموگلوبین نرمال برای مردان بزرگسال ۲/۱۷ – ۸/۱۳ g/dl می باشد.
هموگلوبین نرمال برای زنان بزرگسال بین ۱/۱۵ – ۱/۱۲ g/dl می باشد.
اگر آزمایش خون سطوح پایین از هموگلوبین نشان ندهد، پزشک تان به آزمایش های تکمیلی نیاز دارد تا بفهمد چه مسائل پزشکی دیگر می تواند سبب علائم شما شده باشد.

۳- حالت های پزشکی دیگر که می تواند سبب پایین بودن هموگلوبین باشد را بشناسید

سطوح هموگلوبین پایین می تواند به علت تعدادی از حالت هایی که در زیر آمده است باشد هر بیماری یا وضعی که سبب کاهش مقدار سلول های قرمز خون شما شود می تواند باعث پایین آمدن سطوح هموگلوبین باشد. حالت های معمول که سبب سطوح پایین هموگلوبین می باشد شامل: