علائم بیماری اریتم مولتی فرم + درمان سریع این عارضه
اریتم مولتی‌فرم چیست؟
اریتم مولتی‌فرم (Erythema multiforme) عبارت است از یک بیماری التهابی حاد پوست و غشاهای مخاطی (بافت‌های نازک و مرطوبی که حفرات بدن را می‌پوشانند). در اکثر موارد، این بیماری خوش‌خیم است و خودبه‌خود محدود می‌شود، اما امکان دارد شدید نیز باشد. نوع شدید بیماری با نام نشانگان استیونس ـ جانسون یا اریتم مولتی‌فرم شدید نیز شناخته می‌شود.
علائم شایع بیماری اریتم مولتی فرم
نقاط بثوری که قرمز هستند و شکلی قرینه دارند و غالباً به‌صورت حلقه‌ها متحدالمرکز (شبیه سیبل تیراندازی) ظاهر می‌شوند.
این بثور معمولاً روی کف دست و پا، یا سایر نقاط دست و پا ظاهر می‌شود و ممکن است به‌صورت و سایر نقاط بدن نیز گسترش یابد.
ضایعات معمولاً خارش دارند و گاهی دردناک هستند یا فرد در آنها احساس سوزش می‌کند.ضایعات تبدیل به تاول، کهیر، یا زخم می‌شوند.در موارد شدید، غشاهای مخاطی دهان، چشم‌ها، و ناحیه تناسلی ملتهب می‌شوند.
علائم بالینی بیماری اریتم مولتی فرم
ضایعه پوستی اریتم مولتی‌فرم که بصورت هدف تیراندازی است .در شکل خفیف و کلاسیک اریتم مولتی فرم با ضایعات پوستی به شکل هدف (target lesion)مشخص می‌شود (ضایعات حلقوی قرمز با مرکز رنگ پریده شبیه هدف تیراندازی).
البته گاهی نیزضایعات پوستی به اشکال مختلف دیگری مانند برجستگیهای قرمزرنگ و یا دانه‌های آبدارکوچک وبزرگ پوستی بروزمی کند. نام این بیماری نیز به همین علت که بثورات مختلفی دارد اریتم مولتی‌فرم میباشد که به معنی قرمزی چندشکلی است.
محل این ضایعات بیشتر در انتهای اندامها (ساعد وپشت دست؛ ساق پا و روی پا) میباشد. ضایعات صورتی تا قرمز بوده اغلب با خارش متوسط همراه هستند.
همچنین بخوانید: شایع ترین بیماری ها و مشکلات پوستی
تشخیص قطعی با بیوپسی میباشد.در 50% از موارد، علت ناشناخته است. عفونت‌های ویروسی، خصوصاً ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تب‌خال) ،عفونت‌های باکتریایی ،عفونت‌های ناشی از انگل‌های تک‌یاخته‌ای ،بیماری‌های بافت همبند ـ رگ‌ها ،داروهایی مثل سولفونامیدها، پنی‌سیلین‌ها، داروهای ضدتشنج، سالیسیلات‌ها، و باربیتورات‌ها.
واکنش دارویی ممکن است تا 14-7 روز پس از شروع دارو رخ ندهد. ،سرطان‌ها ،حاملگی ،اشعه‌درمانی ،تغییرات هورمونی قبل از عادت ماهانه از علائم این بیماری میباشد.
همچنین بخوانید: داروی ضد تشنج : لیست کامل داروهای درمان صرع (تشنج)
عوامل تشدید کننده بیماری اریتم مولتی‌فرم
- سابقه اریتم مولتی‌فرم از قبل
- مصرف داروهایی که ممکن است باعث بروز این واکنش شوند.
پیشگیری از بیماری اریتم مولتی‌فرم
- حتی‌المقدور اجتناب از علل احتمالی
- درمان سریع هرگونه بیماری یا عفونتی که ممکن است باعث اریتم مولتی‌فرم شود.
- پیشگیری از بروز تب‌خال با کاهش استرس و قرار نگرفتن در معرض آفتاب
عواقب موردانتظار
بثور پوستی در عرض 2-1 هفته به حداکثر خود می‌رسد و معمولاً در عرض 3-2 هفته از بین می‌رود، اما ممکن است تا 6-5 هفته هم باقی بماند.
عوارض احتمالی
پیشرفت بیماری از نوع خفیف به نوع شدید
در چشم ممکن است مشکلاتی چون زخم قرنیه، التهاب عنبیه، یا سایر مشکلات جدی به‌وجود آیند.
همچنین بخوانید: زخم قرنیه | علت و درمان خراشیدگی یا زخم قرنیه چشم
عود بیماری
امکان دارد به‌علت شوک یا گسترش التهاب در بدن، مشکلات جدی به‌وجود آیند و حتی بیمار ممکن است فوت کند.
اصول کلی درمان اریتم مولتی فرم
- استراحت در رختخواب در صورت وجود تب
- قطع مصرف هر دارویی که احتمالاً باعث بروز مشکل شده است.
- کمپرس مرطوب یا لوسیون برای نرم کردن پوست
- خوابیدن در وان آب ولرم تا خنک سه بار در روز هر بار به‌مدت 30 دقیقه.
- درمان هرگونه بیماری یا عفونتی که باعث بروز این واکنش شده است.
- معاینه دقیق چشم به‌طور مرتب برای پیشگیری از عوارض
- اگر در دهان زخم وجود داشته باشد، رعایت بهداشت دهان برای کاهش احتمال عفونت و تخفیف ناراحتی اهمیت زیادی دارد.
- اگر آسیب پوستی گسترده و پیشرفته باشد، ممکن است نیاز به بستری کردن بیمار در یک مرکز مخصوص سوختگی وجود داشته باشد.
همچنین بخوانید: لوسیون بدن چیست و چه فوایدی دارد؟
داروهای مناسب برای درمان اریتم مولتی فرم
- برای کاهش التهاب و تحریک پوست ممکن است از کورتیکواستروییدها استفاده شود.
- برای درمان عفونت‌های ویروسی مثل ویروس تب‌خال ممکن است آسیکلوویر تجویز شود.
- در صورت وجود عفونت ثانویه روی ضایعات، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
- اگر در دهان زخم وجود داشته باشد، امکان دارد داروهای موضعی یا دهان‌شویه تجویز شود.
- در صورت درگیری چشم، امکان دارد محلول شستشوی چشم یا سایر داروهای موضعی تجویز شوند.
- برای تخفیف علایم امکان دارد داروهای ضد درد، آرام‌بخش‌ها، یا آنتی‌هیستامین‌ها تجویز شوند.
همچنین بخوانید: مضرات آنتی بیوتیک ها
رژیم غذایی برای درمان اریتم مولتی فرم
- معمولاً رژیم خاصی موردنیاز نیست.
- در صورت وجود زخم در دهان، خوردن مایعات یا غذاهای نرم شاید بهتر تحمل شود.
- گاهی دریافت مایعات بیشتر، ممکن است کمک‌کننده باشد.
- در بیماران بستری‌شده امکان دارد نیاز به سرم وجود داشته باشد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا یک از اعضای خانواده تان علایم اریتم مولتی‌فرم را دارید.
- اگر علایم به هنگام درمان بدتر شدند. عوارض بیماری امکان دارد بالقوه شدید باشند.
- اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به‌همراه داشته باشند.
