علائم آسیب به لیگامان های زانو (پارگی و کشیدگی رباط صلیبی زانو)

علائم و درمان پارگی رباط‌های صلیبی و طرفی زانو

لیگامان های کلترال Collateral یا رباط های جانبی زانو از ساختمان هایی است که میتواند بدنبال ضربه به زانو دچار آسیب شود. آسیب این لیگامان بخصوص در حین انجام ورزش های پرتحرکی مانند فوتبال و والیبال صورت میگیرد.

آسیب لیگامان یا رباط های کلترال (جانبی) زانو چه علائمی داشته و چگونه درمان میشود.

با دلگرم همراه باشید.

رباط زانو چیست؟

در زانو چهار رباط اصلی قرار دارد. رباط‌های زانو استخوان ران را به استخوان ساق پا وصل می‌کنند، این رباط ها عبارتند از:

رباط متقاطع جلویی یا رباط صلیبی قدامی (ACL)

رباط صلیبی قدامی در مرکز زانو واقع شده است و چرخش و حرکت به جلو استخوان ساق پا را کنترل می‌کند.

رباط متقاطع پشتی یا رباط صلیبی خلفی (PCL)

این رباط که در مرکز زانو واقع شده است و حرکت به عقب استخوان ساق پا را کنترل می‌کند.

رباط طرفی داخلی (MCL)

این رباط باعث ثبات قسمت داخلی زانو می‌شود.

رباط طرفی جانبی (LCL)

این رباط باعث ثبات قسمت خارجی زانو می‌شود.

————————————————————————————

علائم و نشانه های پارگی رباط صلیبی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

شدت علائم آسیب دیدگی رباط به میزان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی بستگی دارد. در آسیب دیدگی خفیف (درجه یک)، رباط‌ها کشیده می‌شوند، اما در واقع دچار پارگی رباط زانو نمی‌شود. اگرچه مفصل آسیب زیادی نمی‌بیند یا ورم نمی‌کند، اما کشیدگی رباط زانو باعث افزایش خطر آسیب دیدگی مجدد می‌شود.

یکی از علائم پارگی رباط صلیبی زانو در آسیب دیدگی متوسط رباط زانو (درجه دو)، قسمتی از رباط دچار پارگی (پارگی نسبی یا پارگی ناقص رباط) می‌شود. در این حالت زانو متورم شده و کبود می شود و معمولا بیمار در هنگام استفاده از زانو احساس زانو درد و ناراحتی و خالی کردن زانو می کند.

در آسیب دیدگی شدید (درجه سه)، رباط دچار پارگی کامل می‌شود، که باعث ورم و گاهی خونریزی زیر پوست می‌شود. در نتیجه، مفصل بی ثبات گشته و نمی‌تواند وزن بدن را تحمل کند. اغلب پس از پارگی درجه سه فرد دردی را احساس نمی‌کند، زیرا کلیه فیبرهای درد در زمان آسیب دیدگی رباط، پاره می‌شوند.

————————————————————————————

علت پارگی رباط صلیبی

کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو جلویی یکی از شایع‌ترین آسیب دیدگی های رباط می باشد. علت پارگی رباط صلیبی اغلب در طی یک حرکت چرخشی ناگهانی (وقتی پاها روی زمین قرار دارند، اما زانوها به سمت دیگر می‌چرخند) رخ می دهد. ورزش‌هایی مثل اسکی، بسکتبال و فوتبال ورزش‌هایی هستند، که احتمال آسیب های ورزشی زانو و آسیب دیدگی رباط زانوی ورزشکاران در آن بیشتر است.

آسیب دیدگی و علائم پارگی رباط صلیبی پشتی نیز نسبتا شایع می باشد. با این حال، آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی معمولا با ضربه ناگهانی و مستقیم مانند تصادف با خودرو یا در هنگام تکل زدن در فوتبال اتفاق می‌افتد.

————————————————————————————

تشخیص آسیب رباط جانبی زانو

مهمترین راه های تشخیص این آسیب توسط پزشک اطلاعاتی است که وی از علائم بیمار و نحوه ایجاد آسیب میگیرد و معاینه ایست که وی از زانوی بیمار بعمل میاورد. با این حال دیگر روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و ام آر ای MRI هم میتواند به تشخیص این آسیب کمک کند.

————————————————————————————

درمان آسیب رباط جانبی زانو

اقدامات اولیه در کشیدگی رباط صلیبی و آسیب به رباط‌های زانو تا زمان مراجعه به پزشک، شامل موارد زیر می شود:

پس از آسیب دیدگی بین ۴۸ تا۷۲ ساعت به پای خود استراحت دهیدیخ باید به محض آسیب دیدگی زانو روی زانو قرار داده شود و پس از مرتبه اول،هر دو ساعت یکبار، یخ باید به مدت ۱۵ دقیقه روی زانو قرار داده شود.فشار (البته نه فشار خیلی زیاد که باعث آسیب شود) با استفاده از بانداژ فشاری باعث کاهش ورم و کمک به استراحت مفصل زانو می‌شودبالا بردن پا به منظور کاهش ورم موثر می باشد. هدف این است که زانوی آسیب دیده شما بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.اجتناب از گرم کردن زانو برای مثال، حمام آب گرم، بالشتک‌های گرمایی به مدت ۷۲ساعتاجتناب از دویدن یا هر نوع ورزش دیگر که باعث آسیب دیدگی بیشتر می‌شوداجتناب از ماساژ به مدت ۷۲ ساعت که باعث افزایش خونریزی و ورم می‌شود

برای درمان پارگی رباط‌ زانو به ندرت به جراحی نیاز است. برخی از روش‌های درمانی ساده در کنار توانبخشی، به بیمار این امکان را می‌دهد تا بتواند به سطح فعالیت قبلی خود برسد. اهداف اصلی درمان پارگی رباط صلیبی زانو به شرح زیر می باشد:

کاهش درد و ورمبازیابی دامنه حرکتی به طور کاملبهبود استقامت و ثبات مفصلبازگشت به سطح فعالیت کامل بیمارانی که روش‌های درمان غیر از عمل رباط صلیبی برای آن‌ها توصیه می‌شود می‌توانند از دارو درمانی، فیزیوتراپی، زانوبندهای مخصوص و تزریق ازون و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به مفصل زانو استفاده کنند که فرآیند بهبودی را سرعت می‌بخشند. بیماران پس از اتمام دوره درمانی، می‌توانند دامنه حرکتی و فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند. این روش‌های درمانی در ادامه توضیح داده می‌شود.

دارو

کنترل درد برای مراقبت مناسب از بیمار بسیار اهمیت دارد. داروی مسکن با اثرات ضد دردی که دارد برای بیمارانی که صدمه یا آسیب دیدگی دائمی دارند مؤثر است. برای کاهش ورم و درد داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی تجویز می‌شود. داروهای مخدر نیز برای مدت کوتاهی پس از آسیب دیدگی حاد تجویز می‌شوند.

فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپ برای درمان پارگی رباط زانو، برنامه ای مخصوص را برای شما طراحی می‌کند که سرعت بهبودی را تسریع می‌کند و به شما کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید. زمان بهبودی متغیر است، اما عموماً بین ۲ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. اهداف فیزیوتراپیست برای درمان پارگی رباط‌ پا از قرار زیر است:

کاهش درد و ورم

فیزیوتراپ ها از روش‌ها و فن آوری های متعددی برای کنترل و کاهش درد و ورم استفاده می‌کند که شامل یخ درمانی، گرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، بستن نوار، حرکات ورزشی و روش‌های درمان با دست مثل ماساژ می‌شود.بهبود دامنه حرکتی، انعطاف پذیری، استحکام و تعادل: فیزیوتراپ ورزش های درمانی پارگی رباط صلیبی زانو را با حرکات پسیو شروع می‌کند تا به آرامی پا و مفصل زانوی شما را حرکت دهند و به مرور این تمرین ها به حرکات ورزشی و کششی فعالی که خود شما آنها را انجام می‌دهید پیشرفت می‌کند. فیزیوتراپ نحوه کشش عضلات با حرکات ورزشی سبک را آموزش می‌دهد. او حرکات ورزشی و تجهیزات ورزشی مناسب برای بازیابی استحکام، شتاب و بهبود تعادل شما را انتخاب کرده و شیوه انجام آنها را آموزش می‌دهد.

ازن تراپی

روش ازن درمانی برای انواع مختلفی ازدردهای ماهیچه ای و مفصلی در زانو مفید است. در موارد پارگی رباط صلیبی زانو، تزریق ازون باعث بهبود گردش خون به بافت‌ها می‌شود وبا مهیا کردن مواد لازم برای بافت‌های آسیب دیده باعث بهبودی این بافت‌ها می‌شود.

در این روش درمانی ترکیبی از ازون، پروکائین، ویتامین بی ۱۲ و مواد دیگر در بافت های نرم، لیگامان ها یا تاندون‌هایی که به استخوان متصل شده است تزریق می‌شود. این تزریق در مفصل زانوی آسیب دیده انجام می‌شود و باعث درمان تورم و افزایش جریان خون می‌شود، در نتیجه رسوبات فیبری را تحریک می‌کند تا باعث شود سلول‌ها با کمک این رسوبات بافت‌های رباط‌ آسیب دیده را ترمیم کنند. این تزریق باید هر۲-۱ هفته یکبار تکرار شود، بعد از ۱ الی ۲ جلسه ازن درمانی بیماران به نتیجه دلخواه دست خواهند یافت.

پلاسمای غنی از پلاکت (تزریق PRP)

پلاسمای غنی از پلاکت که از پلاکت‌های غلیظ شده خود بیمار گرفته می‌شود، یک روش درمانی موثر در پارگی رباط زانو می باشد. پلاسمای غنی از پلاکت حاوی فاکتورهای رشد زیادی است، این فاکتورهای رشد بهبودی را تسریع می کنند.

تزریق PRP باعث کمک به درمان طبیعی آسیب دیدگی‌ها توسط بدن می‌شود. هدف از تزریق PRP تنها برطرف کردن علائم نمی باشد، بلکه این روش بهبودی بیمار را نیز در بر می‌گیرد. در بعضی از موارد، تزریق PRP باعث می‌شود که بیمار دیگر نیازی به دارو و جراحی نداشته باشد. تزریق PRP برای درمان آسیب دیدگی‌های تاندون، رباط، غضروف و استخوان‌های زانو و همچنین آرتریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در طول این روش، میزان کمی از خون بیمار گرفته می‌شود و سپس در سرعت بالا چرخانده می‌شود (با استفاده از سانتریفیوژ) تا پلاکت‌ها غلیظ شوند، سپس پلاکت ها دور یا نزدیک ناحیه آسیب دیده زانو تزریق می‌شوند. غلظت فاکتورهای رشد پلاسمای غنی از پلاکت در این سطح سه تا پنج برابر بیشتر از خون نرمال انسان می باشد.

پزشک بسته به شدت پارگی رباط زانو و واکنش اولیه بیمار نسبت به درمان، یک یا چند تزریق را توصیه می‌کند. پزشک از اولتراسوند یا تصویر اشعه ایکس به عنوان راهنمایی برای تزریق PRP استفاده می‌کند. با توجه به اینکه پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود فرد گرفته می‌شود، یک روش بسیار ایمن است و خطر واکنش نشان دادن به آن صفر است.

زانو بند طبی

در صورتی که در اثر پارگی رباط زانو، زانو بی ثبات به نظر برسد، بستن زانو بند طبی بسیار موثر می باشد. افراد عموما بستن زانو بند را مؤثر می‌بینند، زیرا مانع از حرکات جانبی زانو می‌شود. پزشک با توجه به شدت آسیب دیدگی، زانوبندی را برای شما تجویز می‌کند که مانع از خم شدن یا صاف شدن زانو می‌شود. زانوبندها روش بسیار خوبی برای کاهش درد و بی ثباتی، بهبود عملکرد و جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر رباط تا زمان بهبودی هستند.برای درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی روش های دیگری همچون شاک ویو تراپی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست و … نیز وجود دارد.

طول درمان

طول دوره بهبودی به شدت آسیب دیدگی و میزان پیروی از برنامه درمانی بستگی دارد. افرادی که به خوبی از برنامه درمان آسیب های ورزشی زانو تبعیت می‌کنند نسبت به افرادی که برنامه درمانی خود را کامل نمی‌کنند سریع تر بهبودی پیدا می‌کنند و در آینده کمتر به مشکلات زانو مبتلا می‌شوند.

پارگی رباط زانو می‌تواند از درجه خفیف تا پارگی کامل را شامل شود. درمان این آسیب‌دیدگی (بجزء پارگی کامل رباط) در ابتدا با روش‌های بدون جراحی مانند ورزش، فیزیوتراپی، تزریق PRP، ازن تراپی و… می باشد، پزشک با تشخیص درجه آسیب‌دیدگی درمان مناسب را پیشنهاد می‌کند. در اکثر موارد درمان پارگی رباط زانو با روش‌های ذکرشده امکان‌پذیر بوده و درمان جراحی تنها در موارد اندکی تجویز می‌شود.

عوارض

بازسازی رباط صلیبی جلویی یک روش جراحی است و همانند هر جراحی دیگر، خونریزی و عفونت در محل جراحی از خطرات احتمالی هستند که به راحتی می‌توان آن‌ها را کنترل کرد. عوارض دیگر این جراحی بسیار نادر هستند، اما شامل بروز علل زانو درد ، سفتی، ضعف و بهبود ضعیف پیوند می‌باشند.

اغلب افراد دچار پارگی رباط صلیبی جلویی، بی ثباتی مفصل را تجربه می‌کنند، به عبارت دیگر احساس خالی شدن زانو یا شل به نظر رسیدن آن. این بی ثباتی عموما منجر به کاهش فعالیت‌ها، مخصوصا فعالیت ورزشی می‌شود. همچنین، بی ثباتی در صورتی که درمان نشود، معمولا منجر به آسیب دیدگی های بیشتر می‌شود.

برای افرادی که ترجیح می‌دهند درمان با جراحی رباط صلیبی را انجام ندهند، روش های درمان غیرجراحی از جمله توانبخشی زانوی آسیب دیده به منظور بازیابی فعالیت تا حد امکان و جلوگیری از بی ثباتی مفصل، شدیدا توصیه می‌شود. تا زمانی که بیمار از زانو بند طبی استفاده کند و از ابزارهای کمکی مناسب مثل عصا یا واکر بهره ببرد، زانویی که بی ثباتی خفیفی دارند، مشکلی را به بار نخواهد آورد.

پارگی و کشیدگی رباط صلیبی به ویژه پارگی رباط صلیبی قدامی، مشکل نسبتا شایعی می باشد، این عارضه به ویژه در ورزش های پر برخورد، می تواند رخ می دهد. درمان پارگی رباط زانو با جراحی، معمولا عوارضی را برای بیماران نخواهد داشت، و بیمار پس از مدت کوتاهی و با استفاده از انجام روش های فیزیوتراپی بعد از جراحی می تواند، مانند گذشته به فعالیت بپردازد.

خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب لیگامان های کلترال

Collateral یا رباط های جانبی زانو در ذهن شما باقي مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با

ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

————————————————————————————

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی