شأن نزول حدیث طیر چیست؟

حدیث طیر چیست؟

مطالعات بر روایات و احادیث نشان می دهد که در بسیاری از گفته ها، پیامبر اسلام صلی الله، حضرت علی علیه السلام را به عنوان فردی برتر معرفی نموده است. حال جهت اطلاع بیشتر از حدیث طیر بهتر است در ادامه با ما همراه باشید.

متن حدیث

إنَّ النَّبِی(ص) کانَ عِندَهُ طائِرٌ، فَقالَ: اللَّهُمَ ائتِنی بِأَحَبِّ خَلقِک إلَیک؛ یأکلُ مَعی مِن هذَا الطَّیرِ. فَجاءَ أبو بَکرٍ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عُمَرُ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عَلِی، فَأَذِنَ لَهُ.

برای پیامبر(ص) مرغی آورده شده بود. پیامبر فرمود: خدایا! محبوب ترین خلق خود را نزد من بفرست تا از این مرغ بخورد. پس ابوبکر آمد، ولی پیامبر او را نپذیرفت. بعد عمر آمد، او را هم نپذیرفت، ولی وقتی علی آمد، اجازه فرمود داخل شود.

اعتبار

عالمان شیعه حدیث طیر را متواتر دانسته اند.گروهی از محدثان اهل سنت نیز صحت و اعتبار آن را تأیید کرده اند.

حدیث طیر را چند تن از صحابه، با مضامین نزدیک به هم نقل کرده اند؛ از جمله سفینه خادم حضرت محمد(ص) سدی کبیر به نقل از اَنَس بن مالک،یحیی بن کثیر از انس بن مالک، عثمان بن طویل از انس بن مالک عبدالله بن انس بن مالک از پدرش، و علی بن عبدالله بن عباس از پدرش.

حتماً بخوانید:

فلسفه حدیث من مات + متن حدیث

حَدیث مَنْ مات حدیثی از پیامبر اکرم (ص) که هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلی مرده است. این حدیث با الفاظ مختلف در منابع شیعه و…

بنابر نقل ابن کثیر دمشقی عالم اهل سنت، نود تن این حدیث را تنها از طریق انس بن مالک روایت کرده اند.با این حال ابن کثیر گفته است: قلبم این حدیث را نمی پذیرد، هرچند روایان آن بسیار است. علامه امینی در پاسخ به ابن کثیر، قلب وی را مهر زده از سوی خدا دانسته و گفته است: انکار حدیث طیر با وجود ادله مذکور، معنا ندارد.

حدیث طیر به روایت متقی هندی

علاء الدین علی متقی هندی در کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال
حدیث انس را با مختصر اختلاف لفظی به سه صورت از ابن عساکر دمشقی روایت کرده است، متن حدیث چنین است: عن عمرو بن دینار عن انس قال: کنت مع رسول الله فی بستان فاهدی لنا طائر مشوی فقال: اللهم ائتنی باحب الخلق الیک. فجاء علی بن ابی طالب فقلت: رسول الله مشغول. فرجع ثم جاء بعد ساعة و دق الباب ورددته مثل ذلک. ثم قال رسول الله: یا انس افتح له فطال مارددته. فقلت یا رسول الله. کنت اطمع ان یکون رجلا من الانصار. فدخل علی بن ابی طالب فاکل معه من الطیر. فقال رسول الله صلی الله علیه و سلم: المرء یحب قومه

یعنی : «عمرو بن دینار از انس بن مالک چنین روایت کرده است: با رسول الله در باغی بودیم. مرغ بریانی به ما هدیه کردند. پس پیغمبر فرمود: خدایا کسی را که از همه خلق بیشتر دوست داری نزد من بفرست. پس علی بن ابی طالب بیامد و خواست نزد پیغمبر رود.
من گفتم پیغمبر اکنون کاری دارد و مشغول است. پس او برگشت و بعد از ساعتی باز آمد و دق الباب نمود. خواستم مثل دفعه پیش او را برگردانم اما رسول الله فرمود: ای انس در را به روی علی بگشا او را زیاد معطل کردی.

گفتم ای فرستاده خدا طمع داشتم آن مرد یکی از انصار باشد. پس علی بن ابی طالب درآمد و با پیغمبر از آن مرغ بریان تناول کرد. پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: انسان قوم خود را دوست دارد» این حدیث را ابن عساکر و ابن النجار روایت کرده اند. در بعض روایات نام اهداء کننده مرغ بریان ام سلیم مادر انس بن مالک و در بعض دیگر ام سلمه ام المؤمنین همسر رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) آمده است.

حدیث طیر مشوی در منابع اهل‌سنت

بعضی هم به جای جوجه و مرغ، کبک گفته اند. الفاظ و اشکال گوناگون این حدیث و اسناد آن از طرق اهل سنت به تفصیل در جلد چهارم عبقات الانوار _که تمام کتاب به شرح این حدیث اختصاص دارد_ و در اعیان الشیعه مندرج است.

اولویت حضرت علی طبق گفته متکلمان

با توجه به اینکه در طی سالها همیشه حدیث طیر یکی از برگ های برنده نزد متکلمان شیعه برای امامت و خلافت حضرت علی بوده است مشاهده می شود که در گفته این متکلمان همچون شیخ مفید و سید مرتضی برای اولویت حضرت علی از این حدیث بسیار استفاده شده است.
به طوری که شیخ مفید ذکر کرده این حدیث دلالت بر محبوبیت حضرت علی نزد خداوند داشته و با وجود اینکه محبت خداوند از روی هوا و هوس نمی باشد پس این امر ریشه در حقانیت و برتری امیرالمومنین دارد، با این حال طبیعتاً کسی که ارزش کمتری از امیر مومنان داشته باشد نمی تواند بعد از پیامبر به خلافت برسد.

همچنین سید مرتضی نیز سخنان شیخ مفید را به بیان دیگر توضیح داده و گفته است که محبوب ترین خلق در پیش خداوند اجر و ثواب بیشتری از همه داشته و عمل خیر و عبادات و برتری های بیشتری دارد و به گفته سید مرتضی همین مسئله دلیلی محکم بر اولویت حضرت علی نسبت به تمام مردم به جز پیامبر می باشد. علاوه بر این متکلمان، اسلام شناسان بلند مرتبه دیگری نیز در استدلال های کلامی خود در مورد این حدیث بیاناتی ذکر نموده اند.

آثار مرتبط با برتری امام علی

در خصوص حدیث طیر، لازم است بدانید که برخی از عالمان سنی و شیعه کتاب هایی تالیف نموده اند که عبارتند از آثار ابوجعفر جریر طبری، حافظه ابوالعباس عقده کوفی، حاکم نیشابوری شافعی، حافظ ابوطاهر حمدان، ابوبکر مردویه اصفهانی، ابونعیم اصفهانی، میر حامد حسین لکهنویی و …. همچنین جالب است بدانید برخی از شعرا این حدیث را به صورت نظم درآورده اند که سید حمیری یکی از این شعرا می باشد.