سود اوراق مشارکت چقدر است؟

مفهوم اوراق مشارکت

اوراق مشارکت(Participation Papers)، اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت مالک آن اوراق در یک طرح است. در واقع شخص، سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و نظایر آن‌ها می‌سپارد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و از محل منافع کسب شده سود سرمایه‌گذار را نیز پرداخت کند.

اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامی است که با قیمت و مدت معین ‌و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مورد نظر دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی یا سازمان بورس، جهت تأمین مالی آن‌ها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت یا بانک‌ها تضمین می‌شود؛ اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.

بگذارید مفهوم اوراق مشارکت را با یک مثال ساده توضیح دهیم. تصور کنید وزارت نفت یا وزارت نیرو برای راه‌اندازی یا تکمیل یک پروژه، به ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه جدید نیاز دارد. همچنین براساس بررسی‌های کارشناسی، در صورت راه‌اندازی این پروژه، سرمایه صرف شده برای آن ظرف مدت ‍پنج سال، از محل افزایش درآمد ناشی از آن، جبران شده و میزان سودآوری شرکت هم طی این مدت، سالانه تا ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت. ساده‌تر بخواهیم بگوییم طرح مذکور دارای توجیه اقتصادی است.در چنین حالتی، یکی از روش‌هایی که وزارتخانه مذکور می‌تواند برای تأمین سرمایه مورد نیاز خود از آن استفاده کند، انتشار اوراق مشارکت است.

به این ترتیب، وزارتخانه مذکور با فروش این اوراق تحت نظارت بانک مرکزی به سرمایه‌گذاران، منابع مالی مورد نیاز خود را از آن‌ها تأمین کرده و سرمایه‌گذاران نیز در ازای این مشارکت، به نسبت سرمایه خود در منافع حاصل از راه‌اندازی یا تکمیل پروژه شریک خواهند شد.

تضمین پرداخت سود

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است، به‌ این معنا که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین ‌شده‌ای را به عنوان سود علی‌الحساب، در فواصل زمانی معین، دریافت می‌کند.

اگر برایتان این سؤال پیش‌آمده که چه کسی پرداخت سود را تضمین می‌کند، باید توضیح دهیم که پرداخت حداقل سود اغلب اوراق‌ مشارکت‌‌ها توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی معتبر یا حتی خود دولت تضمین می‌شود؛ بنابراین خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسیدهای مشخص سود تعهد شده را دریافت می‌کند.

سود علی‌الحساب و سود قطعی

اشاره کردیم که سود تضمین شده اوراق مشارکت، به صورت علی‌الحساب به دارنده اوراق در سر رسید‌های معین پرداخت می‌شود و ناشر اوراق موظف است سود قطعی پروژه را نیز محاسبه کرده و در صورتی که سود قطعی بیشتر از سود علی‌الحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد، مابه‌التفاوت آن را هم به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. البته در صورتی که سود قطعی پروژه، از سود علی‌الحساب پرداختی کمتر باشد، جبران مابه‌التفاوت بر عهده ضامن اوراق مشارکت است و زیانی از این بابت، متوجه خریدار این اوراق نخواهد بود.

سود اوراق مشارکت

درباره سود اوراق مشارکت باید بگوییم که نمی‌توان به طور دقیق و مشخص سود انواع اوراق مشارکت را تعیین کرد، چراکه این سود بنابر تشخیص نهادهای مالی موثر و با تایید و نظارت بانک مرکزی در بازه‌های زمانی مشخص تعیین می‌شود.

آنچه درباره اوراق‌ مشارکت می‌توان گفت این است که معمولاً سود این اوراق‌ بیشتر از میانگین سود سپرده‌های بانکی تعیین می‌شود تا جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاری افراد داشته باشد. به عنوان مثال زمانی که سود تعیین‌شده سپرده‌های یکساله بانک‌ها ۱۵ درصد از سوی بانک مرکزی تعیین‌شده بود، در برخی دوره‌های زمانی اوراق مشارکت با سودهای ۱۸ و ۲۰ درصد به سرمایه‌گذاران واگذار شد.

لازم است به این نکته هم توجه داشته باشید که اغلب اوراق مشارکت‌ دولتی و با نام هستند و به همین دلیل نیز ریسک پایینی دارند. همان‌طور که می‌دانید رابطه مستقیمی بین ریسک و بازده وجود دارد، اگر ریسک‌پذیر نباشید، قاعدتا باید به یک سود معقول نیز قناعت کنید و اگر خواهان کسب سود بیشتر هستید، بهتر است سایر روش‌های سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم در بازار سرمایه را انتخاب کنید.

ویژگی‌های اوراق مشارکت

• قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه
• بازده بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران
• مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق
• معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت
• تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری برای دارندگان اوراق
• پرداخت سود دوره‌های معین با کوپن‌های ماهیانه، سه ماهانه یا سالانه
• پرداخت سود به صورت علی‌الحساب و سود قطعی در سررسید
• تعیین سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت(ممکن است ارقامی دیگری نیز ارائه شود)