حکم ازدواج با خواهر زن چیست و در چه صورتی جایز است؟

آیا مرد می تواند خواهر زن خود را به عقد موقتش در بیاورد؟

ازدواج با خواهر زن و “هم زمان به همسری داشتن دو خواهر” که از آن به “جمع بین الاختین” تعبیر می شود، از موضوعاتی است که خداوند متعال در قرآن کریم حکم آن را به صراحت بیان داشته است. آن جا که در آیه 23 سوره نساء می فرماید: «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ» این مورد آخرین مورد از مواردی است که در این آیه از حرمت ازدواج با آن‌ها سخن گفته و آن را همانند ازدواج با مادر و دختر انسان حرام دانسته است. در این کریمه شریفه چنین آمده است:

حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَ بَنَاتُکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خَالاَتُکُمْ

وَ بَنَاتُ الْأَخِ وَ بَنَاتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهَاتُکُمُ اللاَّتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ

مِنَ الرَّضَاعَةِ وَ أُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَ رَبَائِبُکُمُ اللاَّتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ

نِسَائِکُمُ اللاَّتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ

وَ حَلاَئِلُ أَبْنَائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلاَبِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ

إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُوراً رَحِیماً

یعنی: حرام شده است برای شما ازدواج با مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمه‌هایتان و خاله‌هایتان و دختر برادر و دختر خواهر و مادرانتان که به شما شیر داده‌اند (مادر رضاعی) و خواهران رضاعی و مادران زنان شما و ربیبه‌های شما که در دامن شما تربیت شده‌اند از زنانتان که با آنان همبستر شده‌اید، و اگر با زن‌هایتان همبستر نشده‌ باشید بر شما باکی نیست که (بعد از طلاق دادن زن) با دختر او ازدواج نمایید.

و نیز بر شما حرام شده است ازدواج با زنان فرزندانتان که از صُلب شمایند. و حرام شده است جمع نمودن بیت دو خواهر مگر آنچه که به تحقیق در زمان گذشته بوده است (و مربوط به قبل از نزول این حکم است و خداوند از آن درگذشت زیرا که) خداوند بخشنده و مهربان است.بر همین اساس است که امام خمینی ره در کتاب شریف تحریرالوسیله، ج2 ص: 280 در این باره چنین فتوا داده است:

مسألة 15 لا یجوز الجمع فی النکاح بین الأختین نسبیتین أو رضاعیتین دواما أو انقطاعا أو بالاختلاف‌، فلو تزوج بإحدى الأختین ثم تزوج بأخرى بطل العقد الثانی دون الأول، سواء دخل بالأولى أولا، و لو اقترن عقدهما بأن تزوجهما بعقد واحد أو فی زمان واحد بطلا معا‌.

بنابر این: بین دو خواهر جمع کردن در ازدواج جایز نبوده و به هر حال حرام و باطل است، نسبى باشند آن دو خواهر یا رضاعى؛ در ازدواج دایم باشد یا منقطع و یا مختلف؛ آن‌ها را در یک شهر سکنی دهد یا در دو شهر مختلف؛ پس اگر با یکى از دو خواهر ازدواج نموده باشد و پس از آن با خواهر دیگر ازدواج کند عقد دومى باطل است نه اولی، چه به اولى دخول کرده باشد یا نه.

و اگر عقد آن ها مقارن هم شود، به این که آن ها را با یک عقد یا در یک زمان، عقد نماید، هر دو با هم باطل می‌با‌شند.به همین جهت است که در اسلام تنها در مواردی مانند فوت همسر یا طلاق دادن همسر دایم و اتمام یا بخشش مدت نکاح موقت و سپری شدن عده زن، ازدواج با خواهر او جایز و صحیح است.

یکی از این قاعده ها موضوع ممنوعیت نکاح با بعضی افراد است. لذا باید با کسی ازدواج کرد که از نظر شرعی و قانونی برای آن مانعی وجود نداشته باشد. در این بحث ذیلاً به بررسی موضوع ممنوع بودن ازدواج با گروهی از زنان و مردان می پردازیم که درقانون مدنی ایران آن را جزء ” موانع نکاح” شمرده اند. از دیدگاه مقررات ایران مانع نکاح در پنج دسته جای می گیرد.

1. ناشی ازخویشاوندی نسبی

2. ناشی از خویشاوندی سببی

3. ناشی از خویشاوندی رضاعی

4. موارد متفرقه

5. رعایت مصالح کشور

الف – موانع ناشی از خویشاوندی نسبی (خونی):

1. ازدواج با پدر و اجداد پدری و با مادر و جده های مادری.

2. ازدواج با فرزندان و نوه ها و نتیجه ها، هرچقدر که پایین تر برود.

3. ازدواج با برادر و خواهر و اولاد و نوه ها و نتیجه های آنان.

4. ازدواج با عمه، خاله، عمه و دایی هایی خود و عمه و خاله و عموها و دایی های پدر و مادر و اجداد

ب – موانع ناشی از خویشاوندی سببی:

مرد نمی تواند با مادر و نیز جده های زن خود و نیز مادر و جده های رضاعی زن خود ازدواج کند و این حرمت، ابدی است. یعنی اگر مردی فقط برای چند دقیقه با زنی حتی ازدواج موقت نماید و حتی آنها همدیگر را هم نبینند این محرمیت حاصل شده و آن مرد با مادر و جده های نسبی یا رضاعی همسر فعلی یا سابق خود برای همیشه محرم است.

زن نیز نمی تواند با پدر و اجداد نسبی یا رضاعی شوهر خود ازدواج کند و تفصیل آن نیز مانند مورد بالا درباره زن نیز صادق خواهد بود. اگر مردی سه بار متوالی همسر خود را طلاق دهد، پس ا ز وقوع طلاق سوم (سه طلاقه) این زوجه مطلقه، بر مرد حرام می شود. خواه با وی رابطه ی زناشویی داشته یا نداشته باشد. زن پدر یا اجداد نسبی یا رضاعی انسان برای همیشه بر وی حرامند.

لذا اگر زنی ولو چند دقیقه نیز به عقد مردی درآید و بعد هم جدا شود برای همیشه به پسر و نوه و نتیجه های آن مرد حرام خواهد بود.عروس نیز برای همیشه به پدر شوهر و اجداد شوهرش حرام است محرمیت حاصله از ازدواج های یاد شده هم خاص ازدواج دائم است و هم شامل ا زدواج موقت می شود. وجود رابطه زناشویی لازم نیست و صرف جاری شدن صیغه نکاح، کافی برای این محرمیت خواهد بود.

دختر یک زن از ازدواج قبلی آیا بر شوهر دوم زن محرم است؟

اگر مردی با زنی ازدواج کند و آن زن، دختر یا دخترانی از شوهر قبلی اش داشته باشد، تا زمانی که این زن در عقد مرد است این دختران نیز با پدر خوانده شان محرم هستند و اگر بین زن وشوهر مزبور، رابطه زناشویی واقع نشده باشد پس از جدا شدن، مجدداً این دختر بر پدرخوانده سابقش نامحرم خواهد بود و می تواند با وی ا زدواج کند اما اگر بین زن و شوهر مزبور رابطه زناشویی رخ داده باشد دختر زن به پدرخوانده یا همان شوهر مادرش برای همیشه محرم است و جدایی مادر نیز نقشی در این میان نخواهد داشت.

آیا می توان با خواهرزن ازدواج کرد؟

کسی نمی تواند همزمان با دو یا چند خواهر ازدواج کند. لذا اگر مردی با زنی ازدواج نماید، تا زمانی که از وی جدا نشده نمی تواند با خواهرش ازدواج کند که البته در این مورد خواهرزن، محرم شرعی که ملزم به رعایت حجاب نیست، نخواهد بود. بلکه از این جهت نامحرم است.

قابل ذکر است اگر مردی زنش را طلاق رجعی (طلاقی که مرد می تواند باز زن را به ازدواج خود در آورد) دهد، چون در این نوع طلاق در عِدّه قانونی (مدتی که زن پس از طلاق یا فوت شوهر نباید ازدواج کند)، زن همانند زوجه مرد فرض می شود، تا پایان عده، حق ازدواج با خواهر زن وجود ندارد ولی در سایر طلاق ها یا عدّه ی عقد موقت، می توان در ایام عِدّه با خواهر زن ازدواج کرد.

ازدواج با خواهرزاده و برادرزاده زن چه حکمی دارد؟

ازدواج با برادرزاده یا خواهرزاده زوجه، بدون اذن وی ممنوع است. لذا اگر مردی بدون کسب اجازه همسرش با برادرزاده یا خواهرزاده او ازدواج کند، این عقد جایز و صحیح نخواهد بود ولی اگر بعداً بتواند رضایت همسرش را کسب کند، ازدواج قبلی نافذ می گردد و نیاز به عقد مجدد نمی باشد. اما اگر همسرش از موضوع عقد با خبر شود و آن را تنفیذ (تأیید) نکند، عقد باطل می شود. قابل ذکر است اگر مردی با زنی ازدواج کند می تواند بعداً با خاله یا عمه وی ازدواج نماید و نیازی به اعلام موضوع به زن خود ندارد.

کودکی که توسط زن دیگری شیر داده می شود آیا محرم اعضای خانواده است؟

موانع رضاعی (شیری) یکی از اقسام خویشاوندی، قرابت ناشی از شیرخوارگی (رضاع) است. بدین ترتیب که اگر زنی با شرایط ذیل به کودکی شیر دهد بین آن کودک و زن نسبت مادر و فرزندی رضاعی پیش می آید و فرزندان آن زن نیز با شیرخواره، خواهر و برادر رضاعی می شوند و شوهر آن زن هم، پدر رضاعی می شود و خلاصه برادر و خواهر آن زن هم دایی و خاله او به شمار می روند و همین طور الی آخر.

شرایطی که سبب قرابت ناشی از شیرخوارگی می شود:

1. شیر زن ناشی از حمل مشروع باشد.

2. شیر، مستقیماً مکیده شود. لذا اگر شیر در قاشق یا سرشیشه ریخته شود و به کودک داده شود فایده ای ندارد.

3. کودک لااقل ۱۵ دفعه متوالی و یا در یک شبانه روز از شیر بخورد. ضمناً نباید در بین دفعات شیر خوردن، از غذا یا شیر زن دیگری مصرف کند.

4. شیر خوردن کودک، قبل از تمام شدن دو سالگی او باشد.

همچنین بخوانید:

ازدواج با محارم چه حکمى دارد؟