تفاوت طبقات بهشت | چگونه به بالاترین درجه بهشت برسیم ؟
چه فرقی بین طبقات بهشت وجود دارد ؟
با توجه به آیات قرآن کریم پیرامون نعمت های بهشتی آنچه که بدست می آید تفاوت جایگاه بهشتیان در بهشت بر اساس ایمان و عمل صالحی است که تک تک افراد در این دنیا انجام می دهند با این مقدمه اگر در این دنیا که بنا بر برخی روایات به مزرعه آخرت تشبیه شده و هر چه که انسان در این دنیا انجام دهد در آن سرا برداشت می کند تفاوت جایگاهها مشخص می گردد اما درباره توصیف بهشت و راههاى ورود به آن باید دانست:
- از نظر قرآن کریم و روایات اسلامى، همان طورى که اهل جهنم به تناسب بدى هایشان سختى و عذابشان گوناگون است؛ اهل بهشت نیز به فراخور اعمالشان داراى درجات و کمالات مختلف اند. از این رو بهشت داراى مراتب و درجات متفاوت است: «فأولئک لهم الدرجات العلى»؛ «اهل ایمان و عمل صالح داراى درجات عالى هستند». «والآخره اکبر درجات»؛ «درجات آخرت و برترى هایش از این هم بیشتر است».
- با عنایت به مطلب نخست، در بهشت نعمتهاى گوناگونى وجود دارد که اهل ایمان و عمل صالح از آن بهره مند مى شوند. اما برترین و بهترین لذتها، محبت و خشنودى خداوند متعال است. و به تعبیر دیگر هیچ لذتى در بهشت به درجه خشنودى و محبت الهى براى انسان بهشتى شادى بخش نیست و حتى لذتهاى دیگر در پرتو این لذت ارزشمند مى نماید.
انسان چگونه می تواند به بهترین جایگاه بهشت برود ؟
قرآن در آیات متعددى بدان اشاره مى کند که در اینجا به ذکر یک آیه مى پردازیم:
«وعد الله المؤمنین و المؤمنات جنات تجرى من تحتها الانهار خالدین فیها و مساکن طیبة و جنات عدن و رضوان من الله اکبر ذلک هو الفوز العظیم»؛ «خداوند به مردان و زنان با ایمان، باغهایى از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختانش جارى است، جاودانه در آن خواهند ماند، و مسکن هاى پاکیزه اى در بهشتهاى جاویدان [نصیب آنان ساخته] و [خوشنودى] و رضاى خدا [از همه اینها] برتر است و پیروزى بزرگ همین است»
البته این لذت و رضوان الهى، از آن کسانى است که در دنیا همه اعمال خود را بر پایه رضاى خداوند قرار داده باشند، یعنى، عباداتشان بر اصل حب و حمد الهى استوار شده باشد. چنان که در کلام نورانى امیر مؤمنان علیه السلام آمده است:
«ان قوما عبدوا الله رغبه فتلک عباده التجار، و ان قوما عبدوا الله رهبه فتلک عباده العبید، و ان قوما عبدوا الله شکرا فتلک عباده الاحرار»؛ «همانا گروهى خدا را به انگیزه بهشت مى پرستند که این عبادت تاجران و سوداگران است، و گروهى نیز خدا را به جهت هراس و عذاب جهنم عبادت مى کنند که این شیوه بردگان است، و نیز گروهى خدا را به خاطر شکر و سپاسش مى پرستند که این شیوه عبادت آزادگان است». امام على عبادت خود را از نوع گروه سوم مى داند و مى فرماید:
«الهى ما عبدتک خوفا من عقابک و لا طمعا فى ثوابک و لکن وجدتک اهلا للعبادة فعبدتک»؛ «معبودا! هیچ گاه تو را به جهت ترس از عذاب و یا طمع به پاداش نپرستیدم؛ بلکه چون تو را شایسته عبادت یافتم، بندگى مى کنم».
در روایات امامان معصوم نیز محبت و خشنودى خداوند به عنوان پاکترین و زیباترین لذت اهل بهشت خوانده شده است. امیر مؤمنان علیه السلام در بیان علت آن مى فرماید: اهل بهشت هنگامى که با نعمتهاى گوناگون در بهشت روبه رو مى شوند، دلهایشان چنان از وجد و سرور افروخته مى گردد که زبان به سپاس و شکر الهى مى گشایند و همه آن نعمتها را در برابر رضوان خداوند ناچیز مى نگرند و هدف نهایى را در این مى دانند که قرآن بازگو مى فرماید: «و آخر دعویهم ان الحمد لله رب العالمین»؛ «و آخرین سخنان اهل بهشت این است که حمد مخصوص پروردگار عالمیان است»
امام سجادعلیه السلام نیز با تکیه بر بیان قرآن مى فرماید: «خداوند به اهل بهشت در بهشت مى فرماید: بهترین لذت براى شما، رضایت و محبت من است».
نکته پایانى آنکه قرب الهى – که موجب رضا و رضوان عظیم خداوند است – در واقع بالاترین کمالى است که فطرت انسان در پى آن مى رود. پس همان طورى که ارتباط با خدا در دنیا، زندگى آدمى را در همه ابعادش آرامش بخش مى کند؛ در آخرت برترین آرزوها همین رضایت الهى است که هر نعمت دیگرى در پرتو آن لذت آفرین خواهد بود. راه رسیدن به بهشت نیز چیزى جز کسب رضایت الهى از طریق اطاعت پروردگار و ترک معاصى نیست.
لذا باید دراین دنیا بیشترین سعی و تلاش را انجام داد تا در آن سرای جاویدان در بالاترین جایگاهها قرار گیرد و براى رسیدن به مقامات عالیه در آخرت دو چیز لازم است: 1- ایمان 2- عمل صالح .
درباره درجات بهشت از منابع دینی مانند قرآن و روایات به دست مى آید که مراتب مختلفى دارد.
طبق روایات اسلامى، بهشت هشت در دارد.
در روایتی از امیر المؤمنین علیه السلام نقل است که: بهشت دارای هشت در است دروازه ای که پیامبران و صدیقان از آن وارد می شوند، دروازه ای که شهیدان و صالحان از آن داخل می شوند و پنج دروازه دیگر که شیعیان و دوستداران ما از آن وارد می شوند … و یک دروازه دیگر که دیگر مسلمانانی که به یگانگی خداوند گواهی داده و در دلشان ذره ای دشمنی نسبت به خاندان (نبوت) نباشد از آن به بهشت درمی آیند. (خصال صدوق 408/6)
و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روایتی فرمودند: بهشت را هشت دروازه است… هر که خواهد از هشت دروازه وارد شود باید به چهار خصلت چنگ زند: صدقه دادن، بخشندگی، خوشخویی و نیازردن بندگان خدا. (الفضائل 129)
بهشت معادل واژه « الجنّة» است که در قرآن مجید با اسامی و اوصاف متفاوتی به کار رفته است.
توصیف بهشت در سه سوره الرحمن، واقعه و دهر به صورت مفصل و در برخی از سوره های دیگر قرآن به صورت گذرا و مجمل بیان شده است.
پس طبق آیات قرآن برای بهشت 8 باب یا نوع و درجه وجود دارد که عبارتست از:
- اول: جنت فردوس
- دوم: جنت عالیه
- سوم: جنت نعیم
- چهارم: جنت عدن
- پنجم: جنت دارالسلام
- ششم: جنت دارالخلد
- هفتم: جنت الماوی
- هشتم: جنت دارالمقام
البته در ذکر اقسام جنت مختصر اختلافی بین بزرگان و مفسران است.
