احکام مالیات از نظر مراجع
حکم شرعی مالیات و عوارض
پرسش: بعضی از افراد و شرکتها و مؤسسات خصوصی و دولتی برای فرار از پرداخت مالیات و عوارضی که دولت مستحق دریافت آن است، از راههای مختلف مبادرت به مخفی کردن بعضی از حقایق می کنند، آیا این کار برای آنان جایز است؟
پاسخ: خودداری کردن از اجرای قوانین دولت جمهوری اسلامی و عدم پرداخت مالیات وعوارض و سایر حقوق قانونی دولت اسلامی برای هیچکس جایز نیست.
پرسش: شخصی از طریق انعقاد قرارداد مضاربه با یکی از بانکها مبادرت به کسب درآمد میکند و طبق قرارداد، مقداری از درآمد حاصله را به بانک میدهد، آیا جایز است اداره مالیات از او بخواهد که علاوه بر پرداخت مالیات سهم خودش از درآمد، مالیات سهم بانک را هم بپردازد؟
پاسخ: این امر تابع قوانین و مقررات مالیات بر درآمد است، بنا بر این اگر مکلّف از نظر قانونی فقط ملزم به پرداخت مالیات سهم خود از درآمد باشد، ضامن مالیات سهم شریک از درآمد نمیباشد.
پرسش: خانه ای را از فردی خریدم به این شرط که مالیات معامله خانه را نصف به نصف بپردازیم. فروشنده از من خواست که قیمت خانه را به مأمور مالیات کمتر از قیمت خرید بگویم تا مالیات کمتری پرداخت شود، آیا پرداخت مالیات مقدار تفاوت بین قیمت خانه و قیمتی که من به مأمور مالیات گفتهام، بر من واجب است؟
پاسخ: پرداخت بقیه سهم خودتان از مالیاتِ مربوط به قیمت واقعی خانه بر شما واجب است.
پرسش: بین اهالی منطقه ما مشهور است که پرداخت پول آب و برق به دولت غیراسلامی که سعی در آزار مردم مسلمان خود دارد واجب نیست، به‌خصوص اگر در رفتار با ملّت خود بین پیروان اهل بیت(علیهم‌السلام) و دیگران تبعیض قائل شود، آیا جایز است از پرداخت قبض آب و برق به این دولت خودداری کنیم؟
پاسخ: این کار جایز نیست، بلکه بر هر کسی که از آب و برق دولتی استفاده میکند، پرداخت پول آن به دولت واجب است هرچند دولت غیر اسلامی باشد.
پرسش: شوهرم که در حساب بانکی اش مقداری پول وجود دارد، فوت نموده است و بانک هم بعد از آگاه شدن از وفات او حساب بانکی او را بسته است و ازطرفی هم شهرداری اعلام کرده که وی باید عوارض محل تجاری خود را در برابر صدور پروانه ساختمانسازی و غیره بپردازد و در صورت عدم پرداخت مبادرت به بستن آن اماکن خواهد کرد و همه فرزندان ما هم صغیر هستند و قدرت پرداخت آن عوارض را نداریم، آیا پرداخت مالیاتها وعوارض مزبور بر ما واجب است؟
پاسخ: عوارض شهرداری و مالیاتهای رسمی باید طبق مقررات دولت پرداخت شوند، در نتیجه اگر این عوارض و مالیاتها بر عهده میّت باشد، واجب است قبل از جدا کردن ثلث و تقسیم میراث از اصل ترکه پرداخت شوند و اگر مربوط به ورثه باشد واجب است از اموال آنان پرداخت شوند.
پرسش: در سال ۸۲ خمس یک‌ساله سرمایه مغازه خود را حساب کردم. در سال ۸۳ که می‌خواستم خمس یک‌ساله خود را حساب کنم متوجه شدم که بایستی مالیات سال ۸۱ و۸۲ را پرداخت کنم.
سوال این است که آیا در محاسبه خمس ۸۳ می‌توانم مالیات سال‌های۸۱ و۸۲ را از سرمایه کم کنم، باتوجه به این‌که جاهل به مسأله مالیات بودم؟
پاسخ: بدهی هر سال از درآمد همان سال کم می‌شود و باقی‌مانده اگر زائد بر مؤونه باشد خمس دارد. ولی اگر بدهی مالیاتی سال‌های قبل را قبل از رسیدن سال خمسی پرداخت نمایید از مؤونه شما محسوب می‌شود.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
جوابگویی واجبات مالی اسلامی به نیازهای دولت اسلامی
پرسش: آیا منابع درآمد حکومت اسلامی (زکات.خمس.انفال.فیء.جزیه.عشور و…) به تفکیک در زمان حاضر پاسخگوی درآمد دولت میباشند؟(جنبه کاربردی مالیه عمومی در اسلام در زمان حاضر چیست؟)
پاسخ: در صورتی که واجبات مالی اسلامی بطور کامل انجام شود جوابگوی نیازهای دولت اسلامی خواهد بود و اگر در شرایطی جوابگو نباشد وضع مالیات عادلانه مانعی ندارد.
پرسش: آیا پرداخت مالیات در نظام جمهورى اسلامى از وجوه شرعیه کفایت میکند؟
پاسخ: مالیات مانند سایر هزینه هاى کسب و کار است و جاى وجوه شرعیه را نمی گیرد.
مالیات های تصاعدی
پرسش: اینجانب داراى مغازه اى هستم که غیر از خودم، چند نفر دیگر از اعضاى خانواده در آن شریک و سهیم هستند، و کار مى کنند. به حمدالله از طفولیّت اهل خمس و وجوهات بوده، و همه سال و جوهات خود را نیز پرداخته ایم. بعد از انقلاب اسلامى هر از چندى به هر بهانه اى مبلغى را باید پرداخت کنیم.
وجوهات که یک سهم مشخص است، و بر هر مسلمانى واجب است آن را پرداخت کند، مالیات نیز سهم هر شهروند، و وظیفه ملّى اوست و آن نیز باید پرداخت گردد. لکن هیچ دلیل و حجّت شرعى براى پرداخت سهم تصاعدى و مانند آن نداریم. آیا جزاى فعّالیّت بیشتر براى رونق کشور پرداخت جریمه است؟ اگر فعّالیّت نباید کرد و نباید زحمت کشید، چرا علما از قول معصومین(علیهم السلام) این قدر ما را تشویق به فعالیت مى کنند؟
پاسخ: مالیات، در صورتى که ضرورت حلّ مشکلات کشور ایجاب کند، باید به صورت عادلانه باشد، تا مردم را به کار بیشتر و تلاش زیادتر دعوت کند. و به طورى که شنیده شد، اخیراً برنامه هایى در دست مطالعه است که مالیاتهاى تصاعدى که اثر نامطلوبى در فعّالیّت هاى اقتصادى دارد اصلاح شود.
نپرداختن مالیات در حکومت اسلامی
پرسش: آیا می توان در حکوکت اسلامی مالیات را پرداخت نکرد؟
پاسخ: از قوانین و مقرّرات حکومت اسلامى تخلّف نکنید.
قلمرو مالیات و وجوه شرعیه
پرسش: در بعضى از محافل بحثى مطرح هست که آیا مالیات در نظام اسلامى (آن هم گاهى با در صد زیاد) جایگزین خمس و زکات مى شود؟ و در صورتى که جایگزین نمى شود، براى کسانى که خمس و زکات مى دهند، چاره اى اندیشیده شده تا مالیات کمترى (لا اقل به میزان خمس و زکاتِ پرداختى) بدهکار باشند؟ مخصوصاً با توجّه به این که در صدر اداره مالیات و اخذ وجوهات، فقیه جامع الشرایط نظارت و حضور دارد؟
پاسخ: مساله مهمّ این است که مالیات نوعى هزینه کار اقتصادى است. یعنى کسى که فعّالیّت اقتصادى دارد، از جادّه ها استفاده مى کند، از امنیّت بهره مى گیرد، از رسانه هاى جمعى کمک مى گیرد، و از دیگر امکانات بهره مند مى گردد. اگر این امکانات نبود، کار اقتصادى ممکن نمى شد، یا بهره کمى داشت.
بنابراین وظیفه دارد سهمى از هزینه هاى کارهاى عمومى دولت، که در انجام امور اقتصادى او موثّر است را بپردازد، و این یک امر طبیعى است. حال اگر بعد از پرداختن مالیات، چیز اضافه اى براى او باقى نماند، خمس به او تعلّق نمى گیرد، و اگر اضافه بماند ۸۰ درصد آن مال خود اوست، و ۲۰ درصد دیگر که خمس است در حال حاضر عمدتاً صرف مسائل فرهنگ اسلامى، و حفظ عقاید و ارزشها مى گردد، که سود آن عائد مردم مى شود. چون اگر حوزه ها نباشد، نسل آینده از اسلام دور و جدا مى گردد. بنابراین، اساساً نباید قلمرو مالیاتها را با وجوه شرعیّه مخلوط کرد.
رابطه مالیات و خمس
پرسش: آیا مردم مى توانند مالیاتى که به دولت اسلامى پرداخت مى نمایند را بابت خمس حساب نمایند؟
پاسخ: مالیات شبیه سایر هزینه هاست و جزء هزینه سال محسوب مى شود و بابت خمس محسوب نمى شود.
علت اخذ مالیات از مردم
پرسش: مالیات چیست؟ و به چه جهت از مردم گرفته مى شود؟ و آیا کفایت از خمس مى کند؟
پاسخ: مالیات جهت هزینه تامین امنیّت و حفظ کشور از داخل و خارج است تا مردم، کشور، ناموس و اموالشان در امنیّت کامل باشند و همچنین براى کشیدن جادّه ها، ساختن مدارس و بیمارستانها و سایر نیازهاى اجتماع مى باشد. مالیات را نمى توان به جاى خمس محسوب داشت، بلکه مانند سایر هزینه هاى کسب و کار است.
مطابق نظر آیت الله سیستانی
پرسش: فرار از عواض و مالیات چه حکمی دارد ؟
پاسخ: اشکال دارد و اگر تعهدی برای آنها به موجب شرط ضمن عقد داده باشید لازم است به تعهد خود عمل کنید.
پرسش: خرید مواد از شخصی که از درآمد حاصل مالیات به دولت مسیحی نمی دهد چه حکمی دارد ؟
پاسخ: اشکال ندارد .
بیشتر بخوانید:
۲۰ حکم شرعی در مورد نگاه کردن به نامحرم
حکم شرعی بیان نکردن عیوب کالا هنگام معامله چیست ؟
حکم شرعی کاشت ناخن و اکستنشن مژه چیست؟
حکم شرعی خالکوبی کردن یا تاتو (تتو) چیست ؟
