آشنایی با موارد مصرف و عوارض داروی سورافنیب
معرفی داروی سورافنیب
سورافنیب (Sorafenib) با نام ژنریک سورانکس و نام تجاری نکساوار (Nexavar) یک داروی خوراکی ضد سرطان است که با مهار کیناز های مختلف داخل سلولی و سطح سلول از رشد و تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری می کند. این دارو همچنین از شکل گیری عروق خونی جدید که سلولهای توموری را تغذیه می کنند جلوگیری می کند.
موارد کاربرد درمانی سورافنیب
- هپاتوسلولار کارسینوما (سرطان کبد)
- رنال سل کارسینوما پیشرفته( سرطان کلیه)
- تیروئید کارسینوما (موارد مقاوم به درمان با ید رادیواکتیو)
مکانیسم اثر سورافنیب
سورافنیب با کینازهای داخل سلولی(CRAF,BRAF) و کینازهای سطح سلولی (KIT, FLT-3,VEGFR-2,VEGFR-3) واکنش میدهد. با مهار این کینازها تکثیر و آنژیوژنز سلولی مهار می‌شود و جریان خون به تومور کاهش می‌یابد.
فارماکوکینتیک سورافنیب
فراهمی زیستی سورافنیب با مصرف غذا کاهش می‌یابد. اتصال سورافنیب به پروتئین پلاسمای 99.5٪ است.
حداکثر غلظت پلاسمایی معمولا 3 ساعت پس از تجویزخوراکی مشاهده می‌شود. نیمه عمر این دارو حدودا بین 25 تا 48 ساعت می‌باشد. سورافنیب توسط آنزیم CYP3A4 و UGT1A9 در کبد متابولیزه می‌شود و دفع دارو عمدتا از طریق مدفوع صورت می‌گیرد.
مقدار و نحوه مصرف سورافنیب
برای سرطان های کلیه و کبد و تیروئید قرص 200 میلی گرمی دو بار در روز با معده خالی ( بیمار یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از مصرف سورانکس وعده غذایی نداشته باشد). درمان می بایست تا زمانی که بیمار با تشخیص پزشک معالج از اثرات دارو سود می برد ادامه یابد ، فقط در موارد خاص که در هشدار ها و عوارض جانبی به آنها اشاره شده است قطع درمان ممکن است رخ دهد.
اگر فراموش کردید که دوز داروی خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.
مصرف سورافنیب در بارداری و شیردهی
- مطالعات حیوانی نشان داده است که سورافنیب تراتوژن است و به جنین آسیب می زند و مصرف این دارو در دوران بارداری ممنوع است.
- در مورد ترشح سورافنیب در شیر مادر اطلاعات کافی در دسترس نیست ولی این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود و باید توجه نمود که این دارو برای خانم ها در کل اندیکاسیون درمانی ندارد.
عوارض جانبی سورافنیب
- قلبی عروقی: افزایش فشار خون، نارسایی قلبی، آریتمی
- سیستم عصبی مرکزی: خستگی، سردرد
- پوستی: راش، سندروم دست-پا، خشکی پوست و ریزش مو
- گوارشی: اسهال، تهوع، بی اشتهایی، درد شکمی، استفراغ، یبوست، کاهش وزن
- خونی: آنمی، نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی
موارد منع مصرف سورافنیب
حساسیت به دارو
موارد منع مصرف دارویی: سیزاپراید، دروندارون، پیموزاید، تیوریدازین، زیپراسیدون، کربوپلاتین و پاکلیتاکسل.
نکات قابل توجه در رابطه با سورافنیب
- طی دوره مصرف دارو و دو هفته پس از قطع دارو از حاملگی جلوگیری گردد.
- در صورت بروز مشکلات پوستی غیرمعمول و یا درد در قفسه سینه به پزشک مراجعه شود.
تداخلات دارویی سورافنیب
- سیزاپراید: مصرف همزمان با سورافنیب سبب افزایش QT می‌شود.
- دروندارون: مصرف همزمان با سورافنیب سبب افزایش QT می‌شود.
- پیموزاید، تیوریدازین، زیپراسیدون: مصرف همزمان با سورافنیب سبب افزایش QT می‌شود.
- آمیودارون: مصرف همزمان با سورافنیب سبب افزایش QT می‌شود.
- ضد تشنج‌ها (کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی‌توئین): غلظت پلاسمایی سورافنیب را کاهش می دهد.
- دگزامتازون: غلظت پلاسمایی سورافنیب را کاهش می دهد.
- ریفامپین: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سورافنیب می شود.
هشدارها در مورد سورافنیب
- کنترل منظم و هفتگی فشار خون در 6 هفته اول درمان با سورانکس ضروری است. بعد از این مدت طبق اصول استاندارد فشار خون می بایش پایش شود.
- عوارض پوستی از جمله سندرم دست و پا ممکن است بروز یابند، در موارد محدودی ممکن است بخاطر تشدید عوارض پوستی دوز درمانی دارو تغییر یابد یا درمان با سورانکس متوقف شود.
- احتمال بروز ایسکمی قلبی در اثر مصرف سورانکس وجود دارد بنابراین در بیماران با سابقه بیماریهای قلبی با احتیاط تجویز شود.
- بدنبال مصرف داروی سورانکس ممکن است خونریزیهایی رخ دهد. بنابراین در صورت نیاز به جراحی های بزرگ مصرف سورانکس با احتیاط صورت پذیرد.همچنین PT/INR بیمارانی که سورافنیب مصرف می کنند مورد بررسی قرار گیرد تا از بروز خونریزی های جدی در بیمارانی که همزمان وارفارین مصرف می کنند جلوگیری شود.
- سورانکس ممکن است با عوارض کبدی همراه باشد، توصیه می شود انزیم های کبدی به صورت منظم تحت پایش باشند تا درصورت افزایش به سطح مشخص اقدامات درمانی لازم صورت گیرند.
- در دوره درمان باسورانکس می بایست از بارداری اجتناب شود.
- در بیمارانی که سرطان تیروئید دارند سطح هورمونهای تیروئیدی می بایست در دوره درمان با سورانکس پایش شود.
توصیه هایی برای بیماران در دوره مصرف سورافنیب
در موارد اورژانسی ابتدا با پزشک معالج خود تماس بگیرید. اگر به پزشک معالج خود دسترسی نداشتید درصورت مراجعه به مراکز درمانی سریعا تیم پزشکی را از مصرف داروی سورانکس (سورافنیب) مطلع سازید. در موارد ذیل سریعا با پزشک خود تماس بگیرید:
- تاوال های پوستی گسترده و شل شدن پوست بخصوص در کف دست و پا ، تب و لرز شدید، سوزش شدید عضلات یا درد شدید معده ، مدفوع سیاه یا خونی و ادرار خونی ، مشکل تنفسی شدید، خونریزی از مخاط بدن و کبودی و قرمزی گسترده زیر پوستی، درد یا نارحتی در ناحیه قفسه سینه همراه با حال تهوع و تنفس نامنظم یا کاهش هوشیاری
- اگر مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید بعد از یاداوری سریعا دارو را مصرف کنید اما اگر دوز فراموش شده نزدیک مصرف دوز بعدی است دوز فراموش شده صرف نظر کنید و هرگز در نحوه یا دوز مصرف دارو بدون اظلاع پزشک خود تغییری ایجاد نکنید.
- رژیم تغذیه ای معمول خود را رعایت کنید مگراینکه پزشک معالج صلاحدیدی جز این داشته باشد. توصیه کلی این است که از مصرف مداوم لبنیات و نوشیدنی های گاز دار یا حاوی کافئین مانند چای و قهوه خودداری کنید.
- همراه دارو یک لیوان اب مصرف کنید و از شکستن یا خورد کردن دارو خودداری کنید.
- اگه کاندید جراحی هستید یا به دندان پزشکی مراجعه کردید تیم پزشکی را از مصرف سورانکس اگاه کنید زیرا مصرف این دارو ممکن است موجب تاخیر در بهبود زخم ها شود.
- اگر دچار زردی پوست یا ملتحمه چشم شدید به پزشک معالج خود اطلاع دهید تا با بررسی کبد شما از بروز عوارض کبدی جدی جلوگیری شود.
- بدون اطلاع پزشک معالج خود از مصرف همزمان سورانکس با هر نوع دارویی حتی داروهای گیاهی اجتناب کنید.
- از استحمام با اب داغ خوداری کنید و هنگام شستشوی ظرفها نیز از دستکش استفاده کنید.
- از خشکی پوست با استفاده از کرم مرطوب کننده جلوگیری کنید. مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
شرایط نگهداری داروی سورافنیب
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
بیشتر بخوانید:
موارد مصرف و عوارض داروی پمترکسد
معرفی داروی ضد سرطان کربوپلاتین
معرفی داروی دوسه تاکسل و موارد مصرف آن
