آشنایی با مناطق تفریحی و توریستی جیرفت 

جاذبه های گردشگری شهر جیرفت

جیرفت شهری است که آن را با تمدن پنج هزار ساله اش می شناسند، تمدنی که جهان با شناخت آن تکان خورد. اما جیرفت فقط کنار صندل نیست، جاهای بسیار دیگری در این شهر برای دیدن وجود دارد.

جیرفت، شهری تاریخی، زیبا و برخوردار از جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی است و در استان کرمان قرار دارد. در سفر به کهن‌شهر ایران، همراه ما باشید. جیرفت، یکی از شهرهای باستانی و کهن در استان کرمان است که با حضور در آن می‌توان از زیبایی‌های طبیعی و دیدنی‌های تاریخی بسیاری که نشان از تمدن غنی و کهن این سرزمین دارد، لذت برد. مورخان و باستان‌شناسان ایرانی، تحقیقات گسترده‌ای در این منطقه از کشور انجام دادند که نتیجه‌ی آن‌ها کشف و ثبت آثار باستانی جالب و شگفت‌انگیزی است که قدمت و پیشینه‌ی طولانی آن را به جهانیان اثبات کرده است.

وجه تسمیه جیرفت

جیرفت از دو کلمه (جیر) به معنی پست و پایین و (افت) به معنی افتاده تشکیل شده است و به طور کلی جیرفت به معنای (جلگه پست آبرفتی) است. نظر دیگر اینکه «جی» مخفف جوی آب نام داشته و «رفت» فعل ماضی از مصدر رفتن و روییدن و پاک کردن است که گفته می شود این شهر در گذشته به وسیله سیل مهیبی از بین رفته که پس از آن گفته شده «جی رفت».

مورخان و باستان شناسان ایرانی با حفاری های بسیار در حوضه هلیل رود و روستای کنارصندل به این مهم دست یافتند که گهواره تمدن خاورمیانه بین النهرین نیست، بلکه جیرفت است.

آنها با حفاری و پیدا کردن سنگ های صابونی در حوزه هلیل رود موفق به اثبات نظریه شهر دقیانوس و کنارصندل شدند و آن را به ثبت ملی رساندند. همچنین پیکره انسان نمای یک بت را پیدا کردند. طبق این نظریه شهری در کنار هلیل رود به مساحت 400 کیلومتر مربع وجود داشته که حتی از تمدن بابل و بین النهرین نیز قدیمی تر بوده است که این با یافت بیش از 400 شی گران بها حاصل شد و پروژه شهر دقیانوس و کنار صندل اولین تمدن در خاورمیانه به شمار رفت و به ثبت ملی رسید.

قلعه سموران جیرفت

قلعه سموران که از سنگ های مرمر متمایل به قرمز ساخته، در ۶۰ کیلومتری شرق شهر جیرفت بر فراز کوهی احداث شده است.دیواره بالای کوه که حدود هزار مترمربع است، از صخره¬‌هاو پرتگاه های طبیعی تشکیل شده است. در قسمت¬‌هایی که امکان نفوذ دشمن بوده، دیواری بلند شامل دو دروازه در ضلع جنوبی با ۱۲ برج دیده‌ بانی احداث شده است. در ارتفاع ۲۰۰ متری بالای قلعه، دیوار سنگی دیگری با ملات آهک وجود دارد که دور تا دور قلعه احداث شده است.قلعه سموران به علت استحکام و موقعیت طبیعی شباهت زیادی به قلعه های اسماعیلیه دارد و شاید مدت‌ها مورد استفاده پیروان اسماعیلیه قرار گرفته بوده، زیرا گروه‌¬هایی از فرقه اسماعیلیه در جبال بارز زندگی می کردند.

کاروانسرای گنجعلیخان جیرفت

کاروانسرای گنجعلیخان در ضلع شرقی میدان این مجموعه قرار گرفته است. گنجعلیخان از حاکمان صاحب نفوذ عصر صفویه (۱۰۳۴- ۱۰۰۵ه ق) بود که از موقعیت خود در ردبار شاه عباس بهره گرفت و به احداث مجموعه ای پرداخت که امروز جایگاه بالندگی کرمان به شمار می رود. این مکان در مقاطعی از تاریخ به عنوان مدرسه نیز استفاده شده است کما اینکه درجریان حمله سربازان آقامحمدخان به این مدرسه، سید علویه، معلم این مدرسه از در شمالی آن که در بازار کلاه مالها قرار دارد، بیرون رفت و خود رابه آقا محمد خان رساند. در سالهای اخیر نیز از این محل به عنوان دانشکده هنر استفاده شده است. کاروانسرا دارای حجره های متعدد است و نقش اژدهای بزرگ بالدار که به سبک چینی و مغولی بر پیشانی ضلع شمالی کاروانسرا دیده می شود از جمله ارزش های هنری آن محسوب می شود.

مسجد شهر قدیم جیرفت(دقیانوس)

مسجد شهر قدیم جیرفت(دقیانوس) حدود ۱۲۰۰ سال قدمت دارد و همانطور که از نامش پیداست یکی از کهن‌ترین مساجد جهان اسلام است و در ایران نیز جزء نخستین مساجدی است که احداث شده است.این مسجد در حاشیه رودخانه هلیل‌رود و در شهر دقیانوس ساخته شده و علاوه بر اینکه نشان‌دهنده شاهکار معماری ایران‌زمین است، ‌نشان از اوج دیانت مردمان این سرزمین دار‌د. مسجد شهر دقیانوس به دستور عمر‌و‌لیث در دوره صفاری و دهه سوم هجری قمری احداث شد و در زمان خودش یکی از بزرگترین مساجد جهان اسلام بود.این مسجد شش هزار متر مربع وسعت داشته است و شاخص‌ترین بنا در شهر بزرگ دقیانوس بوده است و بهره‌گیری از کاشیکاری‌های شکیل و زیبا ‌و استفاده از ‌روش‌های ابداعی و بی‌نظیر در آب‌رسانی از شاخصه‌های مسجد است که نشان می‌دهد در آن زمان نقش بالقوه‌ای در زندگی مردم داشته است.

موزه جیرفت

موزه جیرفت تعدادی از اشیاء کشف شده در این محل نگهداری می شود. بخش عمده این اسیای بازیافتی را ظروف تزئینی ساخته شده از سنگ صابون تشکیل می دهد. از میان حدود هزار قلم شی بازیافتی در حدود سیصد قلم از ظروف سنگی تزئین شده با نقوش برجسته و گاه کنده کاری شده برای ترصیع تشکیل می دهد، که نقش مایه های تزئینی آنها را انواع خاصی از جانوران، موجودات هیولایی و افسانه ای، انسان و نیز گونه های چندی از گیاهان مانند نخل، نمای باروی دور شهرها و بناهای درون آن را در برمی گیرد. بقیه این اشیاء به طور تقریبا برابر میان گونه های دیگری از آثار هنری تقسیم شده است که آنها عبارتند از :

• سردیس و تندیس انسان و جانوران از سنگ مرمر
• پیکره انسان و جانوران از سنگ صابونی
• پیکره انسان و جانوران از مفرغ یا بخشی از اشیای تزئینی پیچیده تر
• افزون بر ظروف، گونه های متعددی از اشیاء متفاوت از همان سنگ مانند چهار پایه ( به احتمال نمای معبد ) با شباهت بسیار زیاد به یافته های مشابه از حفریات شهداد
• سفال منقوش یا ساده شبیه سفالهای به دست آمده از شهداد، تپه یحیی در کرمان و شهر سوخته سیستان که تاریخ آنها به اواخر هزاره چهارم و هزاره سوم ق . م می رسد
• اشیای کوچک گوناگون از سنگ لاجورد، مانند مهره های مسطح و استوانه ای با نقش مایه های انسان، شیر با سر انسان، عقاب و نقوش هندسی همراه با پیکرهای انسان و جانور و سرانجام ظروف ساده، مهره های استوانه ای و پیکرهای گوناگون از سنگ مرمر. ظروف سنگی منقوش جیرفت از لحاظ سبک به گروه سری قدیمی قدیمی ترین گروه از سه گروه ظروف سنگ لاجوردی تعلق دارد که آن را به اواسط هزاره سوم ق . م تاریخ گذاری کرده اند

محوطه باستان شناسی روستای کنارصندل جیرفت

روستای کنارصندل در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شهر جیرفت واقع شده است که کاوش های باستان شناختی در محوطه باستانی کنارصندل به سرپرستی یوسف مجیدزاده در تپه های جنوبی و شمالی کنارصندل، گورستان محطوط آباد در ۸۰۰۰ متری شرق تپه جنوبی و گورستان قلعه کوچک در چهار کیلومتری شمال غرب روستای کنار صندل در روستای قلعه کوچک انجام شد.

بر پایه کاوش های باستان شناختی، حوزه فرهنگی هلیل رود در طول هزاره سوم از شکوفایی و رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است، چنان که در محدوده این شهرستان بقایای یکی از نخستین شهرهای ساخته شده به دست بشر با تمام ویژگی های یک شهر آن چنان که در ادبیات باستان شناسی مطرح است، شناسایی شده است.

غار شعیب جیرفت

غار شعیب در ۱۸ کیلومتری غرب جیرفت و منطقه‌ای به نام مارون قرار دارد. دهانه ورودی غار به سمت شمال است و یافتن آن نیاز به کمی بررسی و جستجو دارد. از دهانه غار باید به صورت نشسته و به آهستگی وارد شد. پس از آن یک شکاف شرقی- غربی وجود دارد که نور خورشید می‌تواند کاملاً در این شکاف تابیده شود. در انتهای غار دهانه دیگری وجود دارد که شبیه یک اطاق است و در آن قندیل‌هایی وجود دارند که چندان بلند نیستند. درون غار تعدادی خفاش دم‌دار و بسیار نادر زندگی می‌کنند که از نوع خفاش‌های بی‌آزار و حتی مفید می‌باشند. این جانوران از انواع حشرات که معمولاً آفت هستند تغذیه می‌کنند و به این ترتیب کمک بزرگی به کنترل جمعیت آفات کشاورزی می‌نمایند.

این غار چندان پیچیده و طولانی نیست اما پیمایش آن نیازمند حضور شخص راهنما یا فردی آشنا به غارنوردی می‌باشد.به اعتقاد مردم بومی منطقه این غار همان غار اصحاب کهف است که البته صحت و سقم این مطلب نیاز به بررسی بیشتر دارد ولی عده‌ای نیز بر این عقیده هستند که شعیب نام عارفی بوده که در این حوالی زندگی می‌کرده و برای عبادت به این غار رفت و آمد داشته است و به همین دلیل این غار مورد احترام اهالی منطقه است.

آرامگاه امیر حیدر جیرفت

این بنا در دولت‌آباد اسفندقه از توابع جیرفت واقع شده و متعلق به دوره صفوی است. مطالب و یادبودهای متعددی در داخل بنا با خطوط خوش و ممتاز نستعلیق و نسخ عالی نوشته شده که نشان‌دهنده اخلاص قلبی و تجلیل مقام معنوی صاحب مزار است. تاریخ این نوشته‌ها بین سال های ۱۰۰۲ و ۱۰۱۲ و ۸۲۱ هجری قمری است. این آرامگاه دارای تزئینات گچبری و نقوش هندی شاخ و برگ و اسلیمی با نقش شاه عباسی است.

آرامگاه سالار رضا جیرفت

مقبره سالار رضا مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان جیرفت، روستای گرم سالار رضا واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۷۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

دریاچه سد جیرفت

جیرفت سرزمینی است که هم می‌توان آثار باستانی شگفت‌انگیز را در آن مشاهده کرد، هم می‌توان دیدنی‌ها و جاذبه‌های طبیعی متعددی را در آن یافت. در فاصله‌ی ۴۰ کیلومتری از شمال غربی شهرستان جیرفت، یکی از این زیبایی‌های طبیعی قرار دارد که به «دریاچه سد جیرفت» شهرت یافته است. در واقع می‌توان این جاذبه‌ی زیبای گردشگری را عظیم‌ترین و پرحجم‌ترین دریاچه‌های موجود در استان کرمان نامید که با ذخیره‌سازی حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب شیرین در آن، اهمیت و ارزش والایی را در استان کرمان دارا است. این سد روی رودخانه‌ی زیبای هلیل‌رود و بر دامنه‌ی کوه‌های زاگرس قرار گرفته است که با ذخیره‌ی آب، برای تولید برق در بهمن ۱۳۷۰ هجری شمسی، احداث شده است.

روستای دلفارد جیرفت

یکی از زیباترین روستاهای استان کرمان و شهرستان جیرفت، روستایی است ییلاقی که می‌توان جاذبه‌های دیدنیبا چشم‌انداهایی زیبا و بکر را به واسطه‌ی حضور رودخانه‌ها، آبشارها، باغ‌ها و نیز کوه‌ها و ارتفاعات زیبا و چشم‌نواز مشاهده کرد. این منطقه از کشور به دلیل همین طبیعت مطبوع و دوست‌داشتنی، یکی از پرترددترین روستاهای شهرستان جیرفت محسوب می‌شود که علاوه بر آبشار زیبای دلفارد، می‌توان در محدوده‌ای کم‌وسعت، درختان میوه‌ی گوناگونی از جمله خرما، پرتقال، لیمو، گردو و زردآلو را در کنار یکدیگر مشاهده کرد.

آبگرم دیمند و گویکان جیرفت

در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال شرقی شهر جیرفت و در آبادی به همین نام که در قسمت شرقی بخش ساردوییه واقع شده است. آبگرم دیمند و گویکان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های این منطقه کوهستانی محسوب می‌شود که در ارتفاع ۱۵۳۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. حرارت۷۳ درجه، آب دهی حدود ۱۰لیتر در ثانیه و حوضچه طبیعی آن در دل سنگ‌های آتشفشانی، این آبگرم قلیایی را از گردشگران فراوانی برخوردار کرده است. آبگرم به صورت جوششی از زمین خارج و در پایین دست، رود خانه کوچکی را به وجود آورده که طراوت خاصی را به منطقه می‌بخشد. این آبگرم دایمی که داغ‌ترین آبگرم استان است، محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری و جذب گردشگران بوده و آنچنان توجهی به آن نشده است.

آبگرم در گُرج میجان جیرفت

چشمه آبگرم «در گُرج» در ۲۰ کیلومتری شرق شهر جیرفت و در ابتدای دهنه میجان واقع شده است. دهنه میجانب آب و هوایی متنوع از گرمسیری در بدو ورود گرفته تا کوهستانی و سردسیری در بالادست، در دامنه‌های جبال بارز قرار گرفته است. آب گرم «درگُرج» از نوع چشمه‌های گسلی است و دمایی در حدود ۳۴ درجه سانتیگراد داراست. آب دهی این چشمه دو لیتر در ثانیه بوده و از کیفیت مناسبی برخوردار است. آب این چشمه جان بخش باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی میجان است.

چشمه آبگرم مُغو‌ جیرفت

این چشمه در ۴۵ کیلومتری غرب شهر جیرفت و در نزدیکی روستای حسین آباد اسفندقه قرار گرفته است. در مسیر جیرفت به اسفندقه از طریق تنگ «سر گز» و در مسیر بافت به اسفندقه از طریق گدار «مل استر» می‌توان به این آب گرم رسید. در شمال شرقی حسین آباد و پس از گذر از بستر هلیل رود، آبگرم مُغو با ۳۶ درجه سانتیگراد دما، مورد استفاده بیماران پوستی و کسانی که از دردهای استخوان و مفصل رنج می‌برند، قرار می‌گیرد.

ییلاقات در بهشت ( در هزار ) جیرفت

این ییلاق در مرکز بخش ساردوئیه از بخش های شهرستان جیرفت و درمسیرجاده راین به جیرفت و بافت قرار دارد. فاصله مرکز بخش ساردوئیه تا کرمان۱۶۰ کیلومتر است. در بهشت که به آن دوره بهشت نیز می گویند در تابستان مرکز ییلاق عشایر کوچرو رود بار است. از طرفی چون زیارتگاهی هم دارد مکانی زیارتی نیز به حساب می آید. ساردوئیه پوشیده از درخت و جنگل است و چشمه های آب آن در هر گوشه می جوشد. خانه روستائیان آن از سنگ و چوب ساخته شده و جلوه ای ویژه به این ییلاق بخشیده است.

بیشتر بخوانید:

مناطق دیدنی و تاریخی کرمان

آشنایی با مناطق دیدنی و زیبای تنکابن

مناطق دیدنی و گردشگری شهر رویان

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم