کاهش قدرت یادگیری دانش آموزان به علت کم خونی و فقر آهن
آهن و تاثیر آن در یادگیری دانش آموزان
آهن از ریز مغذی‌های مهم به ویژه در گروه سنی شیرخواران و کودکان زیر شش سال، نوجوانان، و زنان باردار و شیرده به شمار می‌رود.
وجود مقدار مناسب این عنصر در حفظ سلامت، رشد مطلوب و افزایش توان یادگیری ضروری است. هرچه آهن بیشتری درون خون وجود داشته باشد، گلبول‌های قرمز بیشتری توسط مغز استخوان ساخته می‌شوند.
زمانی که بدن آهن کافی داشته باشد، گلبول‌های قرمز اکسیژن را به تمام بافت‌های بدن منتقل می‌کنند و اکسیژن را درون ماهیچه‌ها ذخیره می‌کنند، این میزان از اکسیژن برای فعالیت و انجام حرکات ورزشی مورد نیاز است.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از 93 %از جمعیت جهان کم خون هستند که این میزان در دانش آموزان 52 %است.
کم خونی فقر آهن یکی از مشکلات تغذیه ای است که موجب افت تحصیلی در دختران نوجوان می گردد.
علاوه برآهن، موادمغذی دیگرهم مثل اسید فولیک، ویتامین B۶، ویتامین B۱۲، ویتامین C وپروتئین برای خونسازی لازم است که باید از طریق رژیم غذایی روزانه تامین شود.
علایم کمبود آهن
زمانی که سطح آهن به شدت کاهش می‌یابد، علائم کمبود آهن بروز پیدا می‌کند که هشدار دهنده است.
علائم کمبود آهن ابتدا نامحسوس و کم هستند و زمانی که مشکل بزرگ و حادتر میشود، به علائم بارز تبدیل می‌شوند. این علائم عبارتند از:
- خستگی
- سرگیجه
- کاهش ایمنی
- کاهش توانایی در ورزشکاران
- پوست رنگ پریده
- تنگی نفس
- کاهش دید چشم
- بداخلاقی و کم شدن حوصله
بطور مثال دانش اموزی که دچار کمبود آهن می باشد زود خسته می شود و یا پاهای خود را بیش از حد تکان می دهد, ویا ممکن است بد خلق شود .
پس هنگام مشاهده ی هر کدام از این علائم بهتر است فرزند خود را نزد پزشک برده و یا یک آزمایش خون بدهد.
درمان دارویی کمبود آهن
بهترین و کم‌خطرترین درمان کم خونی ناشی از فقرآهن استفاده از مکمل‌های خوراکی است. درمان با نمک‌های ساده آهن مثل فروس سولفات خوراکی کاملاً مؤثر بوده و به شکل قرص، کپسول یا مایع است و باید مصرف آن‌ها تا چندین ماه ادامه یابد.
این نکته را فراموش نکنید که ویتامین c جذب آهن را بهبود می بخشد.
پس بهتر است این مکمل ها را با میوه هایی مثل پرتقال و یا با آبمیوه ها میل کنید. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابند.
عادات و رفتارهای غذایی خاص در دوران مدرسه و بلوغ اغلب موجب میشود که بجای مصرف غذاهای خانگی از غذاهای غیرخانگی مانند انواع ساندویج‌های سوسیس و کالباس، پیتزا و تنقلات غذایی کم ارزش مانند چیپس، نوشابه، شکلات و پفک استفاده شود و به این دلیل نوجوان در معرض خطر کمبود آهن قرار می‌گیرند.
والدین باید این نکته را درنظر داشته باشند که وعده های غذایی دانش آموزان باید حتما دارای مواد حاوی آهن باشد.
بطور مثال منابع غذایی غنی از آهن:
راهنمای دقیق خوراکی های حاوی آهن + راههای افزایش جذب این مواد
- گوشت قرمز
- اسفناج و جعفری
- میوه های خشک مثل برگه زردآلو
- جگر
- قلوه
- ماهی
- عدس لوبیا و نخود
همان‌طور که برخی از مواد غذایی باعث افزایش جذب میزان آهن بدن می‌شوند، برخی از مواد غذایی هم از جذب آهن جلوگیری می‌کنند.
این مواد غذایی باعث می‌شوند بدن نتواند آهن درون غذا را جذب کند، پس بهتر است زمانی که در حال افزایش میزان آهن بدن خود هستید، از مصرف این مواد غذایی جلوگیری کنید.
این مواد خوراکی عبارتند از:
- تخم مرغ
- شیر و پنیر
- شکلات و قهوه
- چغندر و لبو
چگونه فقر آهن کودکمان را تشخیص دهیم ؟
اگر هر یک از نشانه های فوق را در دانش آموز خود مشاهده کردید بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
اگر دان ش آ موز شما با کم‌خونی کمبود آهن تشخیص داده شد ، پزشک برای آن منابع مکمل غذایی حاوی آهن را تجویز می کند.
اگر این مکمل ها جواب نداد و باز هم مشکل کمبود آهن مشاهده شد ممکن است نیاز به آزمایش‌هایی برای یافتن منبع خونریزی یا بیماری داشته باشید، ازجمله آزمایش‌هایی برای بررسی دستگاه گوارش .
د ر اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به آماده شدن برای قرار ملاقات و آنچه از پزشک خود انتظار دارید، وجود دارد.
فقر آهن در دختران
هر دختر جوانی که به سن بلوغ می‌رسد شروع به از دست دادن آهن می‌کند.
اگر قاعدگی شدید نباشد و گوشت کافی به‌خصوص- گوشت قرمز- در رژیم غذایی گنجانده شود.
در سال‌های اول شروع قاعدگی معمولا نیاز به آهن مکمل نیست ولی بعد از 6- 5 سال از شروع قاعدگی فرد ذخایر آهن خود را از دست می‌دهد که باید قرص آهن را جایگزین کند.
در این مواقع بعضی مراجع پزشکی پیشنهاد کردند که اگر در هفته، 2 تا 3 قرص آهن مصرف شود، ذخایر را کافی نگه می‌دارد.
عوارض جانبی مکمل آهن
دریافت مقدار آهن زیاد از مکمل‌ها می‌تواند برای عملکرد دستگاه گوارشی شما مشکل ایجاد کند و منجر به یبوست شود.
اگر از یبوست رنج می‌برید، می‌توانید آب آلوی طبیعی مصرف کنید. این امر به کار کردن منظم روده کمک می‌کند و منبع خوبی از آهن است.
مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع یا ملین‌ها نیز مؤثر است. همچنین ممکن است سوزش معده، ناراحتی در شکم، تهوع و استفراغ یا به ندرت اسهال داشته باشید.
سعی کنید آهن را در زمان‌های مختلف روز مصرف کنید تا بهترین زمان استفاده از آن را برای بدن خود پیدا کنید.
اگر معدۀ شما را اذیت می‌کند یا باعث سوزش معده میشود، از مصرف آن پیش از خواب بپرهیزید، زیرا دراز کشیدن می‌تواند ناراحتی شما را افزایش دهد .
اگر فقط مشکل حالت تهوع پس از مصرف آهن دارید، بهتر است مصرف آن را به زمان خواب موکول کنید، زیرا می‌توانید با این حالت به خواب بروید و تهوع را احساس نکنید.
اگر این عوارض باعث آزار شما میشود، با پزشک خود مشورت کنید.
ممکن است پزشک با کم کردن مقدار مصرف آهن و افزایش تدریجی دز، باعث بهتر شدن مشکلات گوارشی شود.
همچنین ممکن است مصرف آهن در دزهای کمتر و تعداد دفعات بیشتر را توصیه کند تا شاید مشکل شما بهتر شود.
اگر این راه‌حل‌ها کمکی نکرد، باید همۀ آهن یا مقداری از آهن مورد نیاز را از غذا گرفته یا از داروهایی استفاده کنید که دیرتر اثر می‌کند یا زمان تأثیرشان طولانی‌تر است.
این دسته از داروها هرچند از لحاظ جذب ایده‌آل نیست اما مشکل شما را برطرف می‌کند.
از دیگر عوارض مصرف آهن، تیره شدن رنگ مدفوع است، این موضوع طبیعی است و نیازی به نگران شدن ندارد، اما اگر متوجۀ وجود خون در مدفوع شده‌اید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید :
علل بروز بیماری کم خونی همولایتیک (همولیتیک) نوزادان چیست ؟
سه شیره : ۱۵ خاصیت بی نظیر معجون سه شیره
علائم کم خونی داسی شکل چیست و چگونه درمان میشود ؟
