بیماری وبا چیست و چه علامی دارد؟ در کمین است!
این روزها که وبا در کشورهای همسایه و حتی برخی از استان‌های ایران شیوع یافته، بهترین کار آشنایی با این بیماری است. می‌خواهیم به شما بگوییم که بیماری وبا چیست و چه علامی دارد؟
وبا یک بیماری عفونی اپیدمی حاد است که می‌تواند کشنده باشد و با اسهال آبکی، از دست دادن شدید مایعات و الکترولیت‌ها و کم آبی شدید خودش را نشان می‌دهد.
علیرغم اینکه درمان وبا آسان است، اما سالانه بین 3 تا 5میلیون نفر از مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث مرگ بیش از صدهزار نفر در سراسر جهان می‌شود.
شاید بخواهید بدانید که چرا علت نرخ مرگ و میر این بیماری زیاد است، پس خوب است بدانید که علت اصلی این اتفاق، کم‌آبی شدید است که به‌ویژه کودکان و نوزادان را درگیر می‌کند.
مرگ در افراد بالغ سالم ممکن است در عرض چند ساعت رخ دهد. افرادی که بهبود پیدا می‌کنند معمولا در برابر عفونت مجدد، مصونیت طولانی می‌یابند.
وبا در گذشته چه زمانی شایع بود؟
وبا در دهه 1800 در آمریکا شیوع داشت، اما سال‌هاست که به دلیل ارتقاء شرایط سلامتی و بهداشتی، افراد کمتری به آن مبتلا می‌شوند، البته اگر بخواهیم شیوع آن را در سال‌های اخیر نادیده بگیریم.
به همین دلیل است که متخصصان توصیه می‌کنند هنگام سفر به آسیا، آفریقا و برخی از بخش‌های آمریکای لاتین، مردم باید واکسیناسیون انجام دهند تا در برابر این بیماری مصون شوند.
متخصصان همچنین توصیه می‌کنند مسافران فقط آب جوشانده یا آب‌های بسته‌بندی مصرف کنند و دست‌های خود را بشویند.
وبا چیست؟
علت وبا عفونت توسط باکتری V. cholera است. این باکتری در سال 1883میلادی کشف شد.
«رابرت کخ»؛ باکتری‌شناس آلمانی، این بیماری را در طول یک اپیدمی در مصر مورد مطالعه قرار داد. او در روده کسانی که به دلیل وبا مرده بودند، باکتری «وی کولرا» را پیدا کرد اما نه می‌توانست ارگانیسم آن را جدا کند و نه آن را به حیوانات منتقل کند.
باکتری بیماری وبا در آب‌های کم‌عمق و شور روی سخت‌پوستان میکروسکوپی زندگی می‌کند.
هنگامی که باکتری‌ها وارد مناطق مسکونی می‌شود می‌تواند به سرعت باعث اپیدمی‌های شدید شود. تغییرات آب و هوایی و بهبود وضعیت بهداشتی، می‌توانند به شیوع بیماری پایان دهند.
علائم بیماری وبا
از هر 20عفونت وبا فقط 1مورد شدید است و درصد بالایی از افراد آلوده هیچ‌گونه علائمی نشان نمی‌دهند. اما در صورت بروز علائم، بین 12ساعت تا 5روز پس از قرار گرفتن در معرض این ویروس، علائم آن ظاهر می‌شوند که شدت آن‌ها از خفیف یا بدون علامت، تا شدید متغیر است.
علائم بیماری وبا عبارتند از:
- حجم زیادی از اسهال آبکی
- استفراغ
- گرفتگی عضلات پا
- مایعات بدن فرد مبتلا به سرعت از دست می‌روند که گاهی مقدار آن به 20لیتر در روز می‌رسد به همین دلیل هم ممکن است مبتلایان دچار کم‌آبی شدید و شوک شوند.
افرادی که کم‌آبی را تجربه می‌کنند، چنین علائمی دارند:
- شل شدن پوست
- چشم‌های گود رفته
- خشکی دهان
- کاهش ترشح مایعات از بدن مانند تعریق کمتر
- ضربان قلب سریع
- فشار خون پایین
- سرگیجه یا سبکی سر
- کاهش وزن سریع
شوک می‌تواند منجر به فروپاشی سیستم گردش خون شود که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و یک مورد اورژانسی محسوب می‌شود.
حتماً بخوانید:
بررسی علائم و خطرات فشار خون پایین
بسیاری از افراد فقط فشار خون بالا یا افزایش فشار خون را خطری برای سلامتی می دانند، اما فشار خون بیش از حد پایین هم می‌تواند موجب مشکلات سلامتی نیز…
علت‌های رایج بیماری وبا
باکتری وبا از طریق غذا یا آب آلوده منتقل می‌شود. خوردن غذاهای دریایی خام یا نیمه‌پخته، به‌ویژه صدف یا خرچنگ هم می‌تواند باعث انتقال این بیماری شود.
سبزیجاتی که شسته نشده‌اند و توسط منابع آب آلوده آبیاری می‌شوند، یکی دیگر از علل رایج عفونت هستند.
در شرایطی که شرایط بهداشتی به شدت با چالش روبرو است، مانند اردوگاه‌های پناهندگان یا جوامعی که منابع آبی بسیار محدود دارند، تنها ابتلای یک نفر می‌تواند همه جمعیت را آلوده کند.
تشخیص وبا چگونه است؟
اسهال شدید آبکی، استفراغ و کم‌آبی در کنار عواملی مانند سفر به مناطقی که وبا در آن‌ها شیوع دارد، یا مصرف صدف، از عواملی است که به پزشک کمک می‌کند تا به وبا مشکوک شود.
نمونه مدفوع بیمار برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود، اما اگر فرد مشکوک به وبا باشد، حتی قبل از مشخص شدن نتایج باید درمان آغاز شود.
درمان بیماری وبا چگونه است؟
به طور معمول در بیماری وبا، کم‌آبی است که منجر به مرگ می‌شود، بنابراین مهم‌ترین درمان، دادن محلول هیدراتاسیون خوراکی یا «او آر آس» است که به عنوان درمان آبرسانی خوراکی «او آر تی» (ORT) هم شناخته می‌شود.
این درمان‌های آبرسان به صورت تجاری در دسترس قرار دارد. موارد شدید وبا با تعویض مایع داخل وریدی درمان می‌شود. یک فرد بالغ با وزنی حدود 70کیلوگرم به حداقل 7لیتر مایعات داخل وریدی نیاز دارد.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها هم می‌تواند طول مدت بیماری را کوتاه کند، اما به این دلیل که خطر افزایش مقاومت باکتریایی وجود دارد، سازمان بهداشت جهانی، استفاده انبوه از آنتی‌بیوتیک‌ها را برای وبا توصیه نمی‌کند.
همچنین استفاده از داروهای ضد اسهال هم توصیه نمی‌شود چون این داروها از دفع باکتری‌ها از بدن جلوگیری می‌کنند.
چطور از ابتلا به وبا پیشگیری کنیم؟
وبا اغلب از طریق غذا و به دلیل بهداشت ضعیف منتقل می‌شود، بنابراین برخی اقدامات ساده می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
برای پیشگیری از ابتلا به وبا این موارد را رعایت کنید:
- دست‌های خود را به مدت 20ثانیه با آب و صابون بشویید.
- میوه‌ها و سبزیجات را با مواد گندزدا بشویید و حتما پوست میوه‌ها را بگیرید.
- از مصرف سالاد، ماهی خام و سبزیجات نپخته خودداری کنید.
- مطمئن شوید که مواد غذایی کاملا پخته شده است.
- آب سالم مصرف کنید که شامل مصرف آب جوشانده، یا آب بسته‌بندی است.
- از مصرف غذاهای خیابانی خودداری کنید چون می‌تواند ناقل وبا و سایر بیماری‌ها باشد.
- قبل از سفر، درباره مکانی که می‌خواهید به آن سفر کنید، تحقیقات لازم را انجام دهید و مطمئن شوید که موارد ابتلا به وبا در آن وجود ندارد.
- اگر در شرایطی که وبا شیوع دارد، متوجه علائمی مانند گرفتگی عضلات پا، استفراغ و اسهال شدید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
واکسن وبا
سه نوع واکسن وبا وجود دارد که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است، هر سه مورد برای ایجاد محافظت کامل به دو دوز نیاز دارند.
عوامل خطر ابتلا به وبا
وضعیت بهداشتی ناسالم و برخی از شرایط می‌تواند خطر ابتلا به وبا را افزایش دهد که شامل این موارد است:
- افرادی که در بخش مراقبت‌های بهداشتی به درمان مبتلایان وبا می‌پردازند.
- افرادی که به مناطقی سفر می‌کنند که وبا در آن‌ها رواج دارد.
- افراد مبتلا به «آکلوریدیا» (آکلوریدیا وضعیتی که اسید هیدروکلریک را از معده خارج می‌کند)
- افرادی که گروه خونی O دارند
- افرادی که بیماری‌های مزمن پزشکی دارند
- افرادی که به درمان‌های آبرسان ORT و سایر خدمات پزشکی دسترسی ندارند
وضعیت وبا در ایران و کشورهای همسایه
به گفته مسعودی‌فر؛ سرپرست اداره بیماری‌های منتقله از آب و غذای وزارت بهداشت، موارد مبتلا به وبا در استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی مشاهده شده است.
در کشورهای همسایه ایران هم مواردی از ابتلا به وبا در کردستان عراق و افغانستان گزارش شده.
اخیرا مسئولان بهداشت افغانستان اعلام کرده‌اند که در ولایت هلمند این استان، موارد ابتلا به وبا پس از سرازیر شدن سیلاب‌ها در ولایت‌های جنوبی به صورت گسترده شیوع پیدا کرده است.
آشنایی با بیماری عجیب و دردناک سندروم مرد سنگی
بیماری اسکوربوت چیست؟ آیا اسکوروی قابل درمان است؟
بیماری هیپرلیپیدمی (Hyperlipidemia) چیست ؟
تهیه و ترجمه: اختصاصی مجله دلگرم
