آشنایی با راههای درمان عدم تعادل الکترولیت بدن
الکترولیت‌ها چه هستند ؟
درمان عدم تعادل الکترولیت
شاید شنیده باشید که نوشابه‌های ورزشی حاوی الکترولیت هستند. الکترولیت‌ها، مواد معدنی‌اند شامل سدیم، پتاسیم، کلر، منیزیم، کلسیم، فسفات و بیکربنات.
این املاح در مایعات بدن حل شده و یون‌های شارژ شده تولید کنند. این یون‌ها برای بدن ضروری‌اند زیرا به عملکرد عصب‌ها و عضلات و همچنین تعدیل مایعات بدن، فشارخون و pH خون کمک می‌کنند.
الکترولیت ها عناصر و ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن وجود دارند. آنها عملکردهای مهم فیزولوژیکی را کنترل می کنند. نمونه هایی از الکترولیت ها به شرح زیر هستند:
- کلسیم
- کلرید
- منیزیم
- فسفات
- پتاسیم
- سدیم
این مواد در خون، مایعات بدن و ادرار وجود دارند. آنها همچنین در غذاها، نوشیدنی ها و مکمل ها وجود دارند. یک اختلال الکترولیتی هنگامی رخ می دهد که سطح الکترولیت ها در بدن بیش از حد بالا یا پایین باشد.
الکترولیت ها باید سطح تعادل داشته باشند تا بدن به طور مناسب عمل کند. در غیر این صورت، می تواند بر بخش حیاتی بدن تاثیر گذار باشد. عدم تعادل شدید الکترولیت می تواند باعث مشکلات جدی مانند کما، تشنج و ایست قلبی شود.
علت عدم تعادل الکترولیت
دهیدراته شدن بدن باعث به هم خوردن تعادل در الکترولیت‌ها می‌شود. علائم بسته به اینکه چه الکترولیتی از تعدیل خارج شده و اینکه خیلی بالاست و یا خیلی پایین، می‌تواند متفاوت باشد.
یکی از فراوان‌ترین الکترولیت‌ها در بدن، سدیم است که نقش آن حیاتی است. سدیم مسئول حفظ تعادل مایعات در بدن است.
ورزش زیاد، تب، استفراغ، اسهال و قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد عواملی هستند که می‌توانند باعث شوند بدن، آب از دست داده و سطح سدیم بالا برود.
علائم سدیم زیاد در خون شامل تشنگی، اضطراب و آشفتگی، وضعیت ذهنی تغییر یافته و در موارد شدیدتر، غش و کما می‌شود.
خیلی از افراد با نوشیدن مقداری آب، بهبود می‌یابند اما اگر مدت طولانی ورزش کرده‌اید، یک نوشیدنی ورزشی برایتان مفید خواهد بود.
علائم عدم تعادل الکترولیتی
اشکال خفیف اختلالات الکترولیت ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد. این علائم تا زمانی که در یک آزمایش معمول خون دیده نشوند، قابل تشخیص نیستند.
علائم معمولا هنگامی که یک اختلال خاص، شدیدتر می شود ظاهر می شوند. همه عدم تعادل های الکترولیتی علائم مشابهی ایجاد نمی کنند، اما بسیاری از آنها دارای علائم مشابهی هستند.
علائم مشابه یک اختلال الکترولیتی به شرح زیر است:
- ضربان قلب نامنظم
- ضربان قلب سریع
- خستگی
- بی حالی
- تکان های عصبی یا تشنج
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال یا یبوست
- گرفتگی عضلات شکم
- گرفتگی عضلات
- ضعف عضلات
- تحریک پذیری
- گیجی
- سردرد
- بی حسی یا حس سوزن سوزن شدن
اگر در حال تجربه هر یک از این علائم هستید و تصور می کنید که ممکن است یک اختلال الکترولیتی داشته باشید، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت عدم درمان، اختلال الکترولیتی می تواند تهدید کننده زندگی باشد
تشخیص اختلالات الکترولیت
یک آزمایش خون ساده می تواند میزان الکترولیت در بدن را مشخص کند. آزمایش خونی که عملکرد کلیه را مشخص می کند نیز مناسب است.
پزشک ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد یا درخواست آزمایش های بیشتری را دهد تا شک، به وجود اختلال الکترولیت را تایید کند.
این آزمایشات بیشتر بر اساس شرایط مورد نظر متفاوت هستند. به عنوان مثال، هایپرناترمی (سدیم بیش از حد در بدن) به دلیل کم آبی بدن می تواند باعث از بین رفتن خاصیت ارتجاعی پوست شود.
پزشک شما می تواند آزمایش دقیق انجام دهد تا مشخص شود که کمبود آب بدن روی شما تأثیر دارد یا خیر. پزشکان همچنین ممکن است رفلکس های شما را بررسی کنند، زیرا هم کاهش و هم افزایش الکترولیت می تواند بر رفلکس اثرگذار باشد.
همچنین ممکن است نوار قلب (ECG یا EKG)، یک ردیاب الکتریکی قلب برای بررسی هر گونه ضربان قلب، ریتم ها یا تغییرات ECG یا EKG ناشی از مشکلات الکترولیت، مفید باشد .
درمان عدم تعادل الکترولیت
درمان بسته به نوع اختلال الکترولیتی و شرایط اساسی که باعث این بیماری شده، متفاوت است.
عموما، از معالجات خاصی برای بازگرداندن تعادل مناسب مواد معدنی در بدن استفاده می شود. این معالجات به شرح زیر است:
1. درمان عدم تعادل الکترولیت با تزریق داخل وریدی (IV)
تزریق داخل وریدی (IV) مایعات و عموما سدیم کلرید، می تواند به آبرسانی مجدد بدن کمک کند.
این روش درمانی معمولاً در موارد کمبود آب بدن ناشی از استفراغ یا اسهال استفاده می شود.
برای حل مشکل کمبود مواد معدنی، مکمل های الکترولیتی می توانند به مایعات تزریق داخل وریدی افزوده شوند.
2. داروهای خاص تزریق داخل وریدی برای درمان عدم تعادل الکترولیت بدن
داروهای تزریق داخل وریدی می توانند به سرعت تعادل الکترولیت را به بدن بازگردانند. همچنین می توانند بدن را در حین درمان به روش های دیگر، از اثرات منفی حفظ کنند.
داروهایی که دریافت می کنید، به اختلال الکترولیتی شما بستگی دارد. داروهایی که ممکن است تجویز شود شامل گلوکونات کلسیم، کلرید منیزیم و کلرید پتاسیم است.
3. داروها و مکمل های خوراکی برای درمان عدم تعادل الکترولیت
از داروها و مکمل های خوراکی اغلب برای اصلاح ناهنجاری های مزمن معدنی در بدن استفاده می شود. در صورت تشخیص بیماری مداوم کلیوی، این روش شایع تر است.
بر اساس اختلال الکترولیتی، ممکن است داروها یا مکمل ها به شرح زیر باشند:
- کلسیم (گلوکونات، کربنات، سیترات یا لاکتات)
- اکسید منیزیم
- کلرید پتاسیم
- پیوندهای فسفات که شامل سولامر هیدروکلراید (Renagel)، لانتانیم (Fosrenol) و درمان های مبتنی بر کلسیم مانند کربنات کلسیم است.
این مواد بسته به علت اصلی بروز اختلال، می توانند به جایگزینی الکترولیت های کاهش یافته در کوتاه مدت و بلند مدت کمک کنند.
پس از اینکه این عدم تعادل برطرف شد، پزشک علت اصلی بروز این اختلال را درمان می کند.
اگرچه برخی از مکمل ها را می توان به صورت بدون نسخه خریداری کرد، اما اکثر مبتلایان به اختلالات الکترولیت، تجویز مکمل ها را از پزشک خود دریافت می کنند.
4. همودیالیز و درمان عدم تعادل الکترولیت بدن
همودیالیز نوعی دیالیز است که از دستگاهی برای دفع آب زیاد در خون استفاده می کند.
یکی از راه های انتقال خون به این کلیه مصنوعی (Artificial kidney) این است که پزشک شما از طریق جراحی، دسترسی رگ های خونی یا یک نقطه ورودی به رگ های خونی ایجاد کند.
این نقطه ورودی به بدن امکان می دهد تا مقدار بیشتری خون در طول درمان همودیالیز در بدن جریان یابد.
هنگامی که یک اختلال الکترولیتی در اثر آسیب ناگهانی کلیه ایجاد شده است و سایر درمان ها اثر ندارند، می توان از همودیالیز استفاده کرد.
اگر مشکل الکترولیتی شما تهدیدکننده زندگی شود نیز، پزشک ممکن است از درمان همودیالیز استفاده کند.
عوامل خطر برای اختلالات الکترولیت
هر کسی می تواند به اختلالات الکترولیتی دچار شود. برخی از افراد به دلیل سابقه بیماری در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
شرایطی که خطر ابتلا به اختلال الکترولیت را افزایش می دهد شامل موارد زیر است:
- اختلال مصرف الکل
- سیروز
- نارسایی احتقانی قلب
- بیماری کلیوی
- اختلالات غذا خوردن مانند بی اشتهایی و بولیمی
- تروما، مانند سوختگی های شدید یا استخوان های شکسته
- اختلالات تیروئید
- اختلالات غده فوق کلیوی
جلوگیری از اختلالات الکترولیت
برای جلوگیری از این اختلالات، از توصیه های زیر تبعیت کنید:
- اگر استفراغ طولانی مدت، اسهال یا تعریق ناگهانی را تجربه می کنید، بدن خود را پرآب نگه دارید.
- اگر در معرض علائم متداول اختلال الکترولیت هستید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر اختلال الکترولیت، ناشی از داروها یا یکی از علل اختلال الکترولیت (که در بالا گفته شد) باشد، پزشک داروهای شما را تنظیم کرده و علت را درمان می کند. این به جلوگیری از عدم تعادل الکترولیت در آینده کمک می کند.
بیشتر بخوانید :
الکترولیت چیست + ۶ غذایی که الکترولیت های بدن را بازسازی می کند
الکترولیت و تاثیر عدم تعادل الکترولیت بدن
