ATP یا آدنوزین تری فسفات چیست و چگونه تولید می شود ؟

ATP چیست ؟

ATP مخفف کلمه آدنوزین تری فسفات است .ATP هم یک مولکول نوکلئوتید است.

ولی یک تفاوت اساسی با سایر نوکلئوتیدها دارد و آن اینست که به طور گسترده برای انتقال و ذخیره انرژی شیمیایی سلول به کار می‌رود.

ATP ، یک مولکول ادنین است که سه گروه فسفات به آن متصل شده اند. پیوندی که مولکولهای فسفات را به ادنین وصل می‌کند، انرژی بسیار بالایی دارد.

پیوند دو گروه از این سه گروه فسفات، به سادگی شکسته می‌شود و انرژی آزاد می‌کند.

این دو گروه در طی فرآیندهایی مانند تنفس ، دوباره از طریق پیوند کووالانسی به مولکول متصل می‌شوند.

انرژی حاصل از ATP برای فعالیت های مختلف سلول از قبیل انتقال فعال، سنتز پروتئین و .. به کار می‌رود.

مولکول ATP به کمک آب، تجزیه می‌شود (هیدرولیز) و آدنوزین دی فسفات (ADP) ، فسفات غیر آلی، و انرژی به دست می‌آید.

این واکنش می‌تواند باز هم ادامه پیدا کند تا ادنوزین مونو فسفات (AMP) ، فسفر و انرژی حاصل شوند.

فسفر آزاد شده در سلول نگهداری می‌شود و هنگام تبدیل مجدد AMP به ATP مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مولکول ATP در یک سری واکنش شیمیایی موسوم به فسفریلاسیون اکسیداتیو ساخته می‌شود.

یکی از مسائل مهم که دانستن آن برای هر بدنسازی ضروری می باشد اصل تأمین انرژی است .

انرژی که در طول تمرین هزینه می شود از کجا و چگونه تأمین می شود هنگامی که این انرژی رو به اتمام است بدن انرژی لازم را از چه منبعی تأمین خواهد کرد؟

ATP یا آدنوزین تری فسفات در بدنسازی

atp منبع انرژی عضلات و کلیه سلول های بدن می باشد .

atp یا آدنوزین تری فسفات یک ترکیب بیوشیمیایی در بدن است که وظیفه ذخیره انرژی در بدن را برعهده دارد .

بیان واکنش های دقیق و مرحله به مرحله تبدیل مواد غذایی به atp و تبدیل atp به انرژی رایج بدن و عضلات اندکی مشکل است و نیاز به داشتن پیش زمینه ای در ارتباط با بیوشیمی دارد.

atp از سه نوع سیستم بیوشیمیایی مختلف در بدن ما تأمین می شود

1. سیستم فسفاژن
2. سیستم گلیکوژن – اسید لاکتیک
3. سیستم هوازی

شرح حال هر کدام از سیستم های فوق به قرار زیر می باشد .

سیستم فسفاژن برای تامین atp :

یک سلول در اطراف خود مقداری atp را ذخیره می کند که می تواند در موقع لزوم این atp ذخیره شده را به سرعت مصرف کند .

میزان atp ذخیره شده زیاد نمی باشد و تنها برای حدوداً 3 ثانیه است .

برای پر کردن مجدد این atp سلول های عضلانی از یک ترکیب متفاوت پر انرژی به نام کراتین فسفات استفاده می کنند .

فسفات موجود در ترکیب کراتین فسفات توسط آنزیمی به اسم کراتین کیناس جدا شده و به مولکول adp می چسبد ( adp یک مولکول آدنوزین با دو فسفات است ) در نتیجه مجدداً adp به atp ( آدنوزین تری فسفات ) یا همان انرژی رایج عضلات ما تبدیل می شود.

اما ادامه روند تبدیل و مصرف کراتین فسفات ذخیره شده باعث میشود تا این ذخایر نیز کاهش یابند .

این روش تأمین انرژی atp و کراتین فسفات را سیستم فسفاژن می نامند.

سیستم فسفاژن میتواند انرژی رایج عضلات را تا حداکثر 10 ثانیه تأمین کند مثلاً دوندههای دو سرعت ( 100 متر ) از این سیستم استفاده می کنند اما یک دونده دو ماراتن هرگز نمی تواند به این سیستم تکیه کند.

سیستم گلیکوژن – اسیدلاکتیک برای تامین atp :

از طرف دیگر عضلات یک منبع دیگر به نام گلیکوژن نیز دارند که از کربوهیدراتها تأمین می شود. در حقیقت گلیکوژن شاخه ای از مولکول های گلوکز میباشد .

یک سلول در تمرینات بی هوازی از این منبع انرژی استفاده کرده و برای ساختن atp و یک محصول جدیدی به نام اسید لاکتیک از گلوکز وارد عمل میشود .

در حدود 12 فعالیت و واکنش شیمیایی انجام می شود تا از این روش atp تولید شود .

بنابراین تأمین انرژی در این سیستم کندتر از سیستم فسفاژن می باشد و این سیستم می تواند انرژی و atp مورد نیازعضلات را تا یک و نیم دقیقه تأمین نماید .

از آنجا که این روش برای تأمین انرژی بدن نیازی به وجود اکسیژن ندارد آن را سیستم تأمین انرژی بی هوازی نیز می نامند.

تولید بیش از حد اسید لاکتیک در بدن باعث کم کردن تنفس عضلات ، صدمه زدن به آن ها و احساس خستگی و دردناکی در عضله می گردد. ( یک دونده دو 400 متر از این روش تامین انرژی استفاده می کند .)

سیستم هوازی برای تامین atp :

سیستم هوازی یا سیستم تنفس هوازی برای تمرینات بیش از دو دقیقه می باشد و انرژی خود را به کمک اکسیژن تأمین می کند .

هنگامی که اکسیژن وجود دارد گلوکز می تواند به طور کامل شکسته شده و به دی اکسید کربن و آب تبدیل گردد و در حین این تبدیل انرژی مناسبی را نیز آزاد کند.

گلوکزی که برای تأمین انرژی عضلات مصرف می گردد از سه جای مختلف و به سه روش مختلف تأمین می شود :

1. از گلیکوژن ذخیره شده در عضلات که هنوز باقی مانده*اند.
2. از شکسته شدن گلیکوژن ذخیره شده در کبد و تبدیل آن به گلوکز که این گلوکز در خون آزاد شده و در اختیار عضلات ما قرار می*گیرند.
3. از طریق جذب گلوکز از غذاها که کمک می کند این گلوکز از طریق جذب روده ای وارد سیستم جریان خون ما شده و در اختیار عضلات قرار می گیرد .

این سیستم انرژی می تواند به جای گلوکز اسیدهای چربی که از منابع چربی بدست می آیند را نیز به عنوان منبع تأمین انرژی استفاده نماید .

همچنین پروتئین و منابع آن می توانند به اسیدهای آمینه تبدیل شده و در تولید atp شرکت کنند .

ما به طور کلی سیستم تأمین انرژی هوازی ابتدا از منابع کربوهیدراتی ، سپس از منابع چربی و درآخر از منابع پروتئینی جهت تأمین انرژی همچون دوهای 25 دقیقه ای استفاده می کنیم .

از این روش ابتدا تا 13 یا 14 دقیقه اول کربوهیدرات ذخیره شده در بدن ( گلیکوژن ) استفاده شده و پس از آن از 15 تا 25 دقیقه چربی ها به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار گرفته و می سوزند.

خلاصه مطلب :

1. سلول های عضلانی برای 3 ثانیه اول از سوزاندن مستقیم atp در سیستم فسفاژن تأمین انرژی می نمایند .
2. هنگامی که سیستم فسفاژن جواب نداد با استفاده از سیستم گلیکوژن – اسید لاکتیک و تا 10 ثانیه انرژی مورد نیاز عضلات بدست می آید کلیه تمرینات بدنسازی در این سیستم تأمین انرژی می شوند بنابراین می توان گفت که سیستم تأمین انرژی در بدنسازی سیستم گلیکوژن – اسید لاکتیک است .
3. برای تمریناتی که در مدت طولانی تری انجام می شوند بدن وارد سیستم تنفس هوازی می شود از جمله این تمرینات می توان به دوهای 800 متر و بالاتر شنای 100 متر و دوچرخه سواری اشاره کرد.

بازسازی ذخایر انرژی یا atp

از آن جا که تمرین و به خصوص انجام تمرینات سنگین همچون حرکات بدنسازی در صورت عدم حضور منبع انرژی مناسب بسیار مضر و مخرب است بنابراین حتماً بایستی به فکر تأمین این منابع باشیم .

چرا که در صورت کمبود انرژی بدن مجبور است به سراغ بافت های پروتئینی عضلات رفته و با تخریب آن ها عضلات را به عنوان سوخت مصرف نماید .

بنابراین از حجم عضلات کاسته می شود .

سه راه ساده برای تأمین انرژی عضلات :

1. تأمین کامل منابع انرژی عضلات ( گلیکوژن ) و ریکاوری کامل این منابع در زمان استراحت از طریق استفاده از کربوهیدرات های کمپلکس و نیز استفاده از شربت و یا نوشیدنی های حاوی قندهای ساده مثل گلوکز در حین تمرین جهت تأمین انرژی عضله
2. استفاده از ترکیباتی همچون کراتین که روند تأمین انرژی عضله و تبدیل آن ها را سریع تر می کند.
3. استفاده از قرص های atp به خصوص قبل از تمرین و یا مسابقه به عنوان اصلی ترین منبع تأمین انرژی

لازم به ذکر است که برای اجرای دقیق موارد بالا و بهره وری حساب شده از آن ها نیاز به یک برنامه ریزی دقیق و منسجم دارید تا بتوانید به نیازها و خواسته های تان در بدنسازی و سایر ورزش ها پاسخ مثبت دهید.

حتما تا به حال کلمه ATP را در بین ورزشکاران زیاد شنیده اید و یا مکمل هایی را با نام قطره ATP مصرف کرده اید .

انرژی در بدن بوسیله مواد غذایی جذب می شود و می بایست برای تولید انرژی در اختیار عضلات قرار گیرد.

به خاطر داشته باشید که با شکسته شدن هر یک از پیوندها یعنی جدا شدن از سایر مولکول ها بین 7000 تا 12000 کالری انرژی آزاد می شود .

این انرژی آزاد شده که در اثر تجزیه ATP بوجود می آید منبع انرژی آنی و فوری است که می تواند برای انجام فعالیت های ورزشی باشد .

هنگامی که شما کراتین را میل می فرمایید آن انباشته می شود ودر حدود ۲۰ دقیقه بعد آن تبدیل می شود به ATP,ATP ( آدنوزین تری فسفات ) چیزی است که در هنگام تمرین به عضلات شما انرژی می بخشد .

بیشتر بخوانید :

مکمل کراتین چه فوایدی برای بدن دارد؟

۱۰ راهکار بی نظیر جهت تقویت میتوکندری

تکنیک های مناسب برای بالا بردن انرژی بدن

برای افزایش انرژی بدن در طول روز چیکار کنیم؟