گوش دادن فعال چیست و چطور تقویت می شود؟
روش های تقویت مهارت گوش دادن فعال
ارتباطات موثر می تواند تقریبا هر مرحله از زندگی شما را بهتر کند. مهارت های قوی ارتباطی به موفقیت شما در تجارت کمک می کند و تاثیر مثبتی بر ارتباطات شخصی شما دارد. از طرف دیگر ارتباطات ضعیف می تواند منجر به چالش های مختلفی در تمام روابط شما شود. گوش دادن فعال یا گوش دادن موثر مهارتی است که می تواند تقریبا در هر مرحله از زندگی تاثیر بسیار عمیقی داشته باشد.
برخورد ما در گفتگو با افراد نشان دهنده احترام ما به آنها است. برگه ها، کتاب ها، تلفن همراه و هر چیزی که حواس شما را پرت می کند کنار بگذارید. اگر چه شاید فوری به ذهنتان نرسد که گوش دادن جزئی اساسی از برقراری ارتباط با دیگران است اما در واقع همینطور است. نیمی از ارتباطات به گوش دادن مربوط است.
برای برقراری روابط اجتماعی خوب باید یاد بگیرید چطور واقعا گوش کنید. با خواندن این مقاله می توانید گوش دادن فعال را تمرین کنید و روابط اجتماعی موثرتری برقرار کنید.
منظور از گوش دادن فعال چیست؟
گوش دادن فعال همان طور که حدس می زنید یعنی شما به شکلی فعالانه به حرف های فردی که صحبت می کند گوش می دهید. مهارت گوش دادن فعال یعنی واقعا به افراد هنگامی که در حال صحبت با شما هستند توجه می کنید. این مهارت با شنیدن غیر فعال که در بسیاری از گفتگوها انجام می شود فرق می کند.
گوش دادن فعال احساسات بسیاری را برای گوش دادن به فرد درگیر می کند. یعنی توجهتان کاملا به فرد معطوف است به این صورت که به فرد دیگر نشان می دهید که واقعا به او گوش می دهید. زبان بدن شما این توجه را به فردی که با او صحبت می کنید نشان می دهد.
این طور فکر کنید که سراپا گوش هستید، مغزتان کاملا در حال پردازش صحبت های فرد مقابل و باقی بدنتان نشان می دهد واقعا در لحظه حاضر و آنچه گفته می شود درگیر هستید. این روشی خوب برای ایجاد تصویری از گوش دادن فعال است.
اهمیت گوش دادن فعال
قبل از اینکه سراغ جزئیات گوش دادن فعال برویم بیایید ابتدا نگاهی به اهمیت گوش دادن فعال بیاندازیم. اگر موافق این موضوع هستید که برقراری یک رابطه اجتماعی خوب مزایای زیادی برای تمام روابط و زندگی کلی شما دارد احتمالا موافق این موضوع هم هستید که گوش دادن بخش مهمی از ارتباطات است.
مواردی که در ادامه می آید تنها چند دلیلی است که نشان می دهد تمرین گوش دادن فعال برای روابط اجتماعی خوب در هر زمان ممکن ارزش دارد.
ایجاد اعتماد دو طرفه با گوش دادن فعال
وقتی افراد ببیند فعالانه به حرف های آنها گوش می دهید سریع متوجه می شوند به آنچه می گویند اهمیت می دهید. همه ما می دانیم اکثر ما از درک شدن، رضایت درونی خوبی به دست می آوریم. این یکی از مواردی است که باعث می شود احساس خوبی داشته باشیم.
وقتی به شخصی نشان می دهید خیلی به آنچه می گوید علاقه دارید خودشان کاری از دستشان بر نمی آید اما احساس می کنند به دنبال درک کردن آنها هستید و این به نوبه خود بر میزان اعتمادی که می توانند به شما داشته باشند تاثیر زیادی می گذارد.
افزایش اعتماد به نفس در گوش دادن فعالانه
افرادی که گوش شنوای خوبی هستند به عزت نفس بالاتر و ایجاد تصویری بهتر از خود تمایل دارند. دلیل آن این است که آنها در ایجاد روابط قوی تر و مثبت تر ماهرتر هستند. افرادی که مرتب این کار را می کنند در توانایی هایشان برای انجام کارها هم بی پروا هستند.
اشتباهات و سوء تفاهم کمتر با گوش دادن موثر
همان طور که تصور می کنید اگر مهارت گوش دادن موثر را تمرین کنید در واقع نکات دقیق و ظریفی به دست می آید که احتمالا در غیر این صورت از دست می دهید. اگر فقط منتظر هستید کسی حرف زدنش را تمام کند تا دهانتان را برای صحبت کردن و جواب دادن باز کنید شما فقط به شخص توجه دارید و این مطمئنا باعث می شود بعضی از نکات مهم را از دست بدهید.
وقتی فعالانه به حرف های کسی گوش می دهید نکات دقیق و ظریفی را از حرف های او متوجه می شوید که در غیر این صورت آنها را از دست می دهید.
ارتباط گوش دادن فعال و عملکرد کاری بهتر
فرض کنید برای انجام پروژه ای مامور شده اید. حالا تصور کنید شخصی که شما را برای انجام این پروژه مامور کرده تمام جزئیات پروژه را از آغاز تا انتها برای شما به طور واضح توضیح داده. حالا فکر کنید آن فرد به شکلی فعالانه به پاسخ های شما و هر سوال شفاف کننده ای که ممکن است داشته باشید گوش بدهد.
به محض اینکه از آن جلسه خارج می شوید تصویری واضح از آنچه باید تحویل دهید و چگونگی انجام آن دارید. احساس خوبی نیست؟ داشتن کسی که فعالانه به شما گوش می دهد و با شما گفتگوهای واضحی دارد تفاوت زیادی در میزان بازده شما در به انجام رساندن آن پروژه ایجاد می کند و شما مسیری روشن برای رسیدن به مقصد با موفقیت دارید.
بحث و دعوای کمتر با گوش دادن موثر
همان طور که گفته شد یکی از بیشترین رضایتمندی هایی که ما داریم احساس درک شدن است که با مهارت گوش دادن موثر ارتباط نزدیکی دارد. یکی از بزرگ ترین دلایلی که چرا بحث و دعواها شدید می شود به دلیل عدم درک کردن و درک شدن است.
وقتی احساس کنیم کسی واقعا به ما گوش می دهد احساس می کنیم خیلی بیشتر درک می شویم و وقتی احساس کنیم درک می شویم به آن فرد بیشتر اعتماد می کنیم و تمایل کمتری به بحث کردن با او داریم؛ در این صورت پیدا کردن راه حل برای اختلافات برای هر کسی بسیارآسان تر می شود.
حالا بیایید نگاهی به روش تقویت گوش دادن فعال بیاندازیم.
چطور گوش دادن فعال را تمرین کنیم؟
این لیست به شما کمک می کند چطور به شکلی فعالانه و موثر به حرف های افرادی که با آنها ارتباط بر قرار می کنید گوش دهید. به این موارد به چشم چک لیستی که باید هر نکته را هنگام انجام دادن تیک بزنید نگاه نکنید بلکه آن را به چشم یک راهنمای کلی ببینید. اگر می توانید بیشتر این موارد را در یک گفتگوی مهم انجام دهید در مسیر تبدیل شدن به یک شنونده فعال هستید!
حفظ ارتباط چشمی
به افراد نگاه کنید حتی اگر آنها به شما نگاه نکنند. خجالت، تردید، شرمندگی، احساس گناه یا دیگر احساسات در کنار تابوهای اجتماعی می تواند گاهی اوقات مانعی برای ارتباط چشمی باشد. لازم نیست با نگاهتان مثل یک لیزر روی چشم های کسی متمرکز شوید. کاری که باید بکنید این است که ارتباط چشمی منظمی با آنها داشته باشید. این بیشتر به نفع شما است تا کسی که با او صحبت می کنید.
وقتی گاه به گاه ارتباط چشمی داشته باشید مجبور می شوید به شخص توجه کنید و به این شکل کمتر حواستان پرت می شود؛ در واقع هدف حواس جمعی شما است. همچنین به طرف مقابل نشان می دهید به اندازه کافی به آنچه گفته شد اهمیت می دهید چون وقتی صحبت می کند به او نگاه می کنید.
حالت مناسب بدن هنگام گوش دادن فعال
نگاهی کوتاه به اطراف، تغییر حالت گاه به گاه برای راحت نشستن خوب است. چیزی که هنگام برقراری ارتباط و گوش دادن فعال جالب نیست بازی کردن با مداد یا استفاده از تلفن همراه یا مدام نگاه کردن به اطراف است. نا آرامی و مرتب تکان خوردن به فرد این پیام را می رساند که به آنچه می گوید علاقه ای ندارید.
قطع نکردن صحبت طرف مقابل
این قانونی قطعی و حتمی نیست؛ اگر لازم است نکته ای روشن شود مشکلی ندارد مودبانه سوال کنید. منظور از قطع کردن صحبت طرف مقابل این است که هر جمله طرف مقابل را برای بحث کردن قطع کنید یا بخواهید صحبت را فقط به سمت دلخواه خودتان ببرید.
کاری که قرار است برای یک ارتباط موثر انجام دهید گوش دادن است نه همیشه صحبت کردن.
توجه به سرنخ های غیر گفتاری
قسمت زیادی از ارتباط به شکلی غیر شفاهی بیان می شود؛ یعنی شما می توانید بسیاری از گفته های فردی را که در حال برقراری ارتباط با شما است از طریق زبان بدن او متوجه شوید نه کلمات واقعی که از دهان او بیرون می آید.
به سرنخ های غیر گفتاری که فرد هنگام صحبت کردن به شما می دهد توجه کنید؛ اگر ناراحت باشند خیلی تکان می خورند. اگر عصبی باشند ممکن است به چشمهایتان نگاه نکنند. این نشانه های غیر گفتاری به شما کمک می کند به احساسی که فرد دارد توجه کامل داشته باشید.
بیان دوباره جملات و روشن کردن موضوع صحبت
گاهی اوقات وقتی فردی با ما صحبت می کند به آن روشنی که ما می خواهیم نیست. وقتی لازم است آنچه شخص گفته روشن شود سوال کنید و از روشن کردن موضوع نترسید. مثلا می توانید بگویید “برای اینکه مطمئن شوم، منظورتان این بود …. درست است؟”.
همچنین گفتن عبارتی مثل “پس چیزی که شنیدم این بود که …” به فرد مقابل فرصتی می دهد تا مطمئن شود هر چیز لازمی را به شما گفته. علاوه بر این نشان می دهد شما برای درست متوجه موضوع شدن سوال می کنید.
استفاده از عبارات تشویق کننده در گوش دادن موثر
وقتی شخصی با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم می کند خوب است به عنوان یک شنونده فعال او را تشویق کنید تا به صحبت کردن ادامه دهد یا جزئیات بیشتری درباره موضوع مورد نظر با شما در میان بگذارد. قرار نیست وقتی شخصی وسط گفتن قضیه ای برای شما است بدون فکر فقط چیزی گفته باشید و حرف او را قطع کنید؛ می توانید چیزی کوتاه بگویید مثلا “و بعد؟” یا “بعد چی شد؟” یا “فلانی چه جوابی داد؟”
قرار نیست کنترل گفتگو را به دست بگیرید اما عبارت های تشویقی کوچک وسط گفتگو لازم برای تاثیر گذاری شما در گفتگو است.
بررسی حرف های گوینده و درک بهتر او
وقتی به اطلاعات بیشتری نیاز دارید سوال کردن خیلی خوب است. به یاد داشته باشید هدف شما در درست گرفتن صحبت نیست بلکه فعالانه گوش دادن به فرد است. باید توجه داشت وقتی احساس می کنید اطلاعات مرتبط تری وجود دارد که هنوز گفته نشده خوب است چند سوال شفاف کننده بپرسید.
مثلا می توانید بگویید “چرا این احساس را داشتی؟” یا “فکر می کنی بهترین راه برای کنار اومدن با این موقعیت چیست؟” . این سوالات روش های خوبی است که فرد مقابل احساسی را که دارد بهتر برای شما بیان کند و به شما هم کمک می کند تا آن موقعیت را بهتر درک کنید.
گوش دادن موثر با به حداقل رساندن صحبت کردن
این مورد قبلا هم در روند گوش دادن موثر گفته شد اما تکرار آن نشان از اهمیت زیاد این نکته دارد. به یاد داشته باشید برای یک شنونده موثر بودن باید گوش کنید. باید واقعا در پی گوش دادن به فرد مقابل و درک او باشید و این اتفاق نمی افتد مگر اینکه از حرف زدنتان کم کنید.
صحبت نکردن و ساکت ماندن وقتی چیزی برای اضافه کردن به موضوع بحث دارید مشکل است. می توانید نفسی عمیق بکشید، مکث کنید و هنوز هم ساکت بمانید. مطمئن باشید به این شکل روی چیزی که فرد به شما می گوید متمرکز می مانید. شنونده فعال بودن یعنی گوش دادن با حداقل صحبت کردن.
تایید کردن حرف های طرف مقابل
برای درک کردن خوب است طرف مقابل را تایید کنید. می توانید از این عبارات برای تایید طرف مقابل استفاده کنید؛ مثلا بگویید “من متوجه هستم این موضوع چقدر می تواند باعث ناراحتی تو شود” یا “اگر من هم جای تو بودم همین کار را می کردم” به این شکل طرف مقابل احساس می کند شما طرف او هستید و به این ترتیب او را تایید و درک می کنید. این تایید و درک کردن به ایجاد اعتماد در گفتگو و ارتباط کمک می کند و مطمئنا برای شخص ارزش زیادی دارد.
حواس جمع اما راحت بودن هنگام گفتگو
مورد مهم دیگر در تقویت مهارت گوش دادن موثر حواس جمع بودن است. سعی کنید از لحاظ ذهنی هر چیزی که حواستان را پرت می کند مثل سر و صدا را از نقطه تمرکزتان خارج کنید. همچنین باید توجه داشت برای گوش دادن فعال نباید روی لهجه یا عادت های گفتاری گوینده تمرکز کرد که خود فرد هم تبدیل به یک حواس پرتی برای شما شود.
در نهایت با افکار، احساسات یا تعصبات خودتان هم حواس پرت نشوید.
گوش دادن فعال با ذهنیتی باز و فکری روشن
بدون قضاوت کردن فرد یا انتقاد کردن در ذهنتان از چیزهایی که می گوید به او گوش دهید. اگر چیزی که فرد مقابل می گوید به شما اعلام خطر می کند بگذارید این احساس مسیر خود را طی کند اما زیاد به آن فکر نکنید و آن را جدی نگیرید. ممکن است مثلا با خودتان بگویید “خب، کار نا عاقلانه ای انجام داده”؛ به محض اینکه در قضاوت های نامشخص زیاده روی کنید از تاثیر گوش دادنتان کم می کنید.
بدون عجله کردن برای نتیجه گیری فقط به فرد مقابل گوش دهید. تنها راه بیان احساسات و افکاری که فرد درون خود دارد استفاده از زبان و لغات است و تنها راهی که شما می توانید این افکار و احساسات را درک کنید گوش دادن است.
بازخورد دادن به گوینده در شنیدن فعال
با بازتاب دادن احساسات گوینده نشان می دهید که احساسات او را درک می کنید. “حتما خیلی ترسیدی!” “چه موقعیت سختی برای تو بوده”. “می توانم بفهمم چقدر سر در گم شده بودی”. چنین عباراتی همدردی شما را با فرد نشان می دهد و او متوجه خواهد شد که کاملا به او گوش می دهید.
اگر احساسات گوینده پنهان یا نامشخص باشد سعی کنید مفهوم پیام را به شکلی که متوجه می شوید تغییر دهید یا فقط سری تکان دهید و با حالات مناسب صورت و گفتن عباراتی مثل “هممم” یا ” آهان” در زمانی مناسب و به جا نشان دهید که سراپا گوش هستید.
حرف آخر
مهارت های قوی ارتباطی تاثیر زیادی در کیفیت زندگی شما دارد. این ارتباطات می تواند شخصی یا کاری باشد. اگر بتوانید مهارت گوش دادن فعال را تقویت کنید در اصل مهارت های ارتباطی تان را بهتر می کنید. گوش دادن نصف هر نوع ارتباطی است. به خودتان لطفی کنید و روی مهارت های گوش دادن موثر کار کنید. یک شنونده خوب بودن تاثیر چشمگیری روی موفقیت شما در کار و ارتباطات نزدیک شخصی شما دارد.
بیشتر بخوانید:
