گاز خنده چیست و چه کاربردی در دندانپزشکی دارد ؟

نیتروز اکساید (N2O) گازی بی‌رنگ خوش‌بو، با مزه‌ای شیرین است که در دندانپزشکی و جراحی از آن استفاده می‌شود، زیرا استنشاق این گاز تاثیرات بی‌هوشی و ضددرد دارد. نیتروز اکساید را گاز خنده می‌نامند، زیرا تنفس آن حالات سرخوشی به وجود می‌آورد.

گاز خنده چیست؟

“مونوکسید دی نیتروژن” یا “نیتروز اکساید”(Nitrous oxide) به نام “گاز خنده” شناخته می‌شود، گاز خنده در قدیم به عنوان داروی بیهوشی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این گاز به دلیل قیمت ارزان و کاربرد آسان، هنوزم مورد استفاده قرار می گیرد.

گاز خنده ترکیبی از مولکول‌های نیتروژن و اکسیژن است. نام علمی این گاز نیتروز اکساید (N2O) است که با نام عامیانه گاز خنده نیز شناخته می‌شود. این گاز خاصیت آرام بخشی دارد و به عنوان ماده بیهوشی مورد استفاده قرار می گیرد. از ویژگی‌های این گاز می‌توان به بی‌رنگ، بی‌بو و غیرقابل اشتعال بودن آن اشاره کرد.

مونوکسید دی نیتروژن به عنوان یک آرام بخش احساس لذت را در فرد فعال می‌کند و باعث آرامش بیماران می‌شود. سرعت کارکرد و برگشت‌پذیر بودن گازخنده باعث شده است که این ماده شیمیایی خاص و منحصر به فرد محسوب شود. این گاز با سرعت بالای واکنشی که دارد، به سرعت اثر می‌گذارد و مجددا اثراتش از بین می‌رود. به همین دلیل از نیتروز اکساید به طور گسترده به عنوان یک روش آرام بخش استفاده می‌شود.

گاز خنده باعث چه واکنشی در بدن می‌شود؟

هنگامی که این گاز را تنفس می کنید، از طریق ریه‌ها وارد جریان خون شما می‌شود و سریعا به سمت مغز روانه می شود. تاثیر گاز خنده بر مغز این‌گونه است که باعث ترشح مواد افیونی، اندورفین و دوپامین طبیعی ( هورمون‌های لذت و شادی ) در بدن می‌شود. اثر بیهوشی اکسید نیتروژن نیز با تثبیت موقت فعالیت نورون‌ها در مغز به وجود می‌آید.

امکان دارد برخی افراد با استشمام این گاز یکسری عوارض ناخوشایند را تجربه کنند. این عوارض عبارتند از:

کاربرد استفاده گاز خنده چیست؟

استفاده در پزشکی و دندانپزشکی: متداول ترین ماده بی‌حس کننده در دندانپزشکی گاز نیتروز اکساید است. این گاز در مراکز اورژانس، مراکز جراحی سرپایی به صورت وریدی در روش‌های آرام‌بخش یا بیهوشی عمومی ترکیب می‌شود و به کار می‌رود.
استفاده در صنعت غذا: گاز خنده در صنعت غذا برای خامه زده شده به کار می‌رود و یک افزودنی غذایی است.این گاز در چربی بسیار محلول است و هنگامی که فشار داخل قوطی آزاد می شود، نیتراز اکساید مایع فوراً به گاز تبدیل می شود و حجم خامه را چهار برابر می‌کند.
استفاده در صنعت خودرو: گاز خنده در صنعت خودرو برای افزایش عملکرد موتور به کار می‌رود.
استفاده برای ترک الکل و درمان افسردگی: نیتروز اکساید همچنین به طور فرایندی برای معالجه افرادی که به الکل وابستگی دارند به کار می‌رود. از دیگر کاربردهای جدیدی که محققان فنلاندی به تازگی کشف کرده‌اند و هنوز درحال کار روی آن هستند، کاربرد گاز خنده در درمان افسردگی است.

آیا گاز خنده برای کودکان ایمن است؟

استفاده از گاز خنده برای کودکان معمولاً به عنوان یک مسکن دندانپزشکی صورت می‌گیرد. در این کاربرد، استفاده از گاز خنده می‌تواند به کاهش اضطراب و ترس کودک در موقعیت‌های دندانپزشکی کمک کند و فرایند درمانی را برای کودکان راحت‌تر کند.

استفاده از گاز خنده برای کودکان در مواردی که تحت نظر یک پزشک متخصص یا دندانپزشک صورت گرفته باشد، به طور کلی به ایمنی کودکان ضربه نمی‌زند. با این حال، برای کاهش خطر عوارض جانبی، از دوز مناسب و زمان‌بندی صحیح در استفاده از گاز خنده برای کودکان باید اطمینان حاصل شود.

همچنین، باید توجه داشت که هرگونه استفاده از گاز خنده برای کودکان باید تحت نظارت یک پزشک متخصص یا دندانپزشک با تجربه صورت گیرد و در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند باید به سرعت اقدام به درمان کنند.