ورتبروپلاستی (تزریق سیمان) چیست؟

دسامبر 13, 2023

0 خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

تزریق سیمان طبی از چه زمانی ابداع شده است؟

از حدود 20 سال پیش، دانشمندان سعی کرده‌اند روشی برای درمان شکستگی‌های پاتولوژیک ستون فقرات سالمندان پیدا کنند.

به طور کلی شکستگی‌های پاتولوژیک شکستگی‌هایی است که در زمینه یک بیماری دیگر مثل پوکی استخوان و سرطان‌های متاستاتیک یا همانژیوم‌های مهره‌ای که استخوان‌ها به قدری ضعیف هستند که در اثر نیرویی کم دچار شکستگی می‌شوند.
در واقع امکان دارد در افراد مسن که پوکی استخوان دارند با وارد آمدن کوچک‌ترین ضربه به دلیل زمین خوردن، خم و راست شدن و حتی سرفه یا عطسه، مهره‌های ستون فقرات کمری، پشتی یا گردنی دچار شکستگی شود. در بیماران سرطانی نیز ممکن است ستون فقرات که درگیر متاستاز شده است با کوچک‌ترین ضربه یا حتی بدون ضربه‌ای دچار شکستگی شود.
این نوع شکستگی‌ها باعث ایجاد درد شدید برای بیمار و سلب توان حرکتی می‌شود. متاسفانه اگر فرد سالمندی دچار این شکستگی‌ها و بی‌تحرکی ناشی از آن بشود به مرور زمان در معرض عوارض دیگری از قبیل بیماری‌های تنفسی، زخم بستر، عفونت‌های ادراری، ترومبوز‌های عروقی و در نهایت آمبولی یا سکته‌های مغزی و قلبی نیز قرار می‌گیرد
بنابراین دانشمندان همیشه به دنبال راهی برای درمان این بیماران بوده‌اند، زیرا جراحی و بیهوشی برای یک فرد 80 ساله یا بیماران سرطانی خیلی خطرناک است. تلاش محققان برای پایان بخشیدن به درد این بیماران باعث ابداع روشی نوین در کشور فرانسه شد.
در این روش نوین سیمان طبی را به وسیله سوزن و زیر اشعه ایکس به داخل مهره تزریق می‌کردند. البته به دلیل چالش‌هایی که به وجود آمد این کار برای مدتی متوقف شد تا این‌ که از 15 سال پیش محققان آمریکایی دوباره این روش را که سمنتوپلاستی، ورتبروپلاستی یا کایفوپلاستی نامیده می‌شود ازسرگرفتند.
امروزه ورتبروپلاستی یکی از روش‌های شناخته شده برای درمان این قبیل شکستگی‌هاست که در آن سوزنی وارد مهره شده و سیمان استخوانی به مقدار لازم به داخل مهره تزریق می‌شود.
در روش کایفوپلاستی علاوه بر این کار، بالنی به داخل مهره فرستاده می‌شود تا مهره را باز کند و سپس جراح سیمان را داخل حفره‌ای که ایجاد شده تزرق می‌کند. تمام این کارها زیر اشعه ایکس انجام می‌شود و امکان بهبودی درد خیلی بالاست.

جنس این سیمان از چیست؟

در روش سمنتوپلاستی نوعی از سیمان که از جنس متیل متیکریلات است به داخل مهره تزریق می‌شود، البته امروزه روش‌های نوین دیگری مثل جایگذاری استنت داخل مهره هم ابداع شده است.
پیشرفت‌ها به قدری بوده که در برخی موارد برای بیماران جوانی که دچار شکستگی‌های ستون فقرات می‌شوند مواد کلسیم‌داری مثل کلسیم فسفات و کربنات کلسیم تزریق می‌شود که با فیکس کردن مهره، بیمار بدون نیاز به جراحی باز از درد رها شده و به زندگی‌اش ادامه می‌دهد.

آیا انجام ورتبروپلاستی برای بیماران پارکینسونی هم مفید است؟

این روش برای تمام سالمندان با هر نوع بیماری که دچار شکستگی مهره می‌شوند قابل انجام است. بیماران پارکینسونی شرایط ویژه‌ای دارند.
این افراد در زمینه پوکی استخوان دچار قوز یا کیفوز هم هستند و مشکلات داخلی زیادی دارند که استفاده از ارتوزها را در آنها محدود می‌کند.
با توجه به این ‌که خطرات بیهوشی برای بیماران مبتلا به پارکینسون زیاد است، انجام بموقع ورتبروپلاستی تاثیر زیادی روی بهبود آنها خواهد داشت.

آماده‌سازی بیمار قبل از عمل ورتبروپلاستی چگونه است؟ ‌نیاز به بستری شدن وجود دارد؟

بیماران برای انجام این عمل معمولا صبح روز عمل یا حداکثر یک روز قبل از عمل برای انجام آزمایشات و اقدامات لازم (عکس، ام‌آر‌آی و…) در بیمارستان بستری می‌شوند.
صبح روز عمل بیمار به صورت ناشتا وارد اتاق عمل می‌شود و زیر وسیله‌ای به نام سی‌آرم یا اسکوپی تزریق انجام می‌گیرد. این عمل حدود 45 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

‌در جراحی ورتبروپلاستی بیمار بیهوش می‌شود؟

در بیشتر مواقع بیمار بیهوش نمی‌شود. پوست بیمار به اندازه یک سوزن باز شده و تزریق برای یک یا چندین مهره انجام می‌شود. بیمار می‌تواند دو ساعت بعد از تزریق راه برود و از بیمارستان مرخص شود. خوشبختانه درد بیمار تا بیش از 80 درصد بهبود پیدا می‌کند.

‌بعد از انجام عمل ورتبروپلاستی به مراقبت‌های خاصی هم نیاز است؟

بعد از انجام این تزریق نیاز به هیچ اقدام دیگری جز درمان طبی پوکی استخوان یا انجام پرتودرمانی یا شیمی درمانی در بیماران سرطانی نیست. در واقع لازم است بیماری ایجادکننده شکستگی درمان شود و بیشتر بیماران نیازی به استفاده از کمربند ندارند.

جراحی ورتبروپلاستی باید توسط چه متخصصانی انجام شود؟

این روش توسط بسیاری از پزشکان که در زمینه ستون فقرات فعالیت دارند قابل انجام است، اما باید توسط پزشک متخصص و متبحر صورت بگیرد. نکته مهم این ‌که تزریق سیمان باید حتما در اتاق عمل و در شرایط استریل انجام شود.
پزشکی که اقدام به سمنتوپلاستی می‌کند باید توانایی انجام عمل جراحی را هم داشته باشد تا اگر عارضه‌ای مثل نشت سیمان اتفاق بیفتد، بتواند اقدامات لازم را انجام دهد. در واقع پزشکی می‌تواند این کار را انجام دهد که تبحر و تجربه لازم برای انجام این عمل را دارا بوده و هر هفته حداقل سه مورد سمنتوپلاستی انجام دهد.
یکی از مشکلات افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان یا استئوپروز شکستگی مهره ها در ستون فقرات است. این شکستگی ها معمولا بدون وارد شدن ضربه شدید و در حین انجام کارهای روزمره ایجاد می شود و تنها علامت آن کمر درد است. بتدریج و در طی چند سال این شکستگی های مکرر موجب قوز کمر فرد می شود.
عمل ورتبروپلاستی Vertebroplasty می تواند بعد از شکسته شدن مهره مجددا قدرت آن را به حالت قبل از شکستگی برگردانده و درد ناشی ار شکستگی را از بین ببرد.

چگونگی انجام عمل جراحی ورتبروپلاستی

برای انجام عمل ورتبروپلاستی بیمار بیهوش شده و به شکم بر روی تخت جراحی دراز می کشد. سپس جراح با استفاده از کمک فلوروسکوپ (نوعی دستگاه رادیولوژی کامپیوتری که در اطاق عمل استفاده شده و تصاویر را بر روی مانیتور نشان می دهد) یک سوزن بلند را از پشت کمر وارد جسم مهره شکسته شده میکند.
پس از آن ماده خاصی را که به آن سیمان استخوانی میگویند و حالت مایع دارد به داخل جسم مهره که شکسته است وارد کرده و سوزن را بیرون میکشد. سیمان استخوانی در عرض ۱۵ دقیقه به حالت جامد درآمده و حسم مهره را که بر اثر شکستگی ضعیف شده بود محکم میکند. همین استحکام موجب از بین رفتن درد بیمار میشود.
در ورتبروپلاستی هیچ کوششی در جهت تصحیح تغییر شکل مهره که بر اثر شکستگی ایجاد شده نمیشود و تنها سعی میشود وضعیت بوجود آمده تثبیت و محکم شود. بنابراین در ورتبروپلاستی برعکس کیفوپلاستی تغییر شکل ستون مهره و قوسی که در ستون فقرات بر اثر تغییر شکل مهره ایجاد شده درمان نمیشود. همچنین ورتبروپلاستی مانع از ایجاد شکستگی های مجدد در آینده نمیگردد.
هدف اصلی از انجام ورتبروپلاستی اینست که مهره ای را که بر اثر شکستگی ضعیف شده با تزریق سیمان قوی کرده و به آن استحکام دهد و همین کار موجب از بین رفتن درد ناشی از شکستگی شود.

ورتبروپلاستی مناسب بیمارانی است که:

آنقدر پیر و ناتوان هستند که نمی توانندعمل جراحی باز مهره را تحمل کنند یا کسانی که استخوان هایشان برای جراحی های ترمیمی مهره ها بسیار ضعیف است،بکار می رود .
گاهی برای بیمارانی که در اثر تومور بدخیم دچار تخریب مهره شده اند عمل ورتبروپلاستی مفید است و نیز تمام افرادیکه دچار شکستگی فشاری مهره بوده و با وجود درمان های رایج (استراحت در بستر،کرست ستون فقرات و داروهای مسکن ) دچار درد شدید و محدودیت در انجام فعالیت های روزمره شده اند از این روش درمانی می توانند استفاده نمایند .