همه چیز در مورد قرص مودافینیل
موارد مصرف و عوارض مودافینیل
مودافینیل (Modafinil) از داروهای درمان‌کننده اختلالات خواب است. طی تحقیقات انجام شده این دارو علاوه بر کاهش خواب‌آلودگی به افزایش هوشیاری و تمرکز و همچنین بهبود توانایی‌های ذهنی هم کمک می‌کند.
مدافینیلیک محرک شیمیایی مرکزی است که در درمان خواب آلودگی شدید روزانه مرتبط با سندرم نارکولپتیک، آپنه اسندادی خواب و اختلالات خواب شیفت کاری مصرف می شود.
مکانیسم اثر مودافینیل
مکانیسم دقیق دارو در بهبود بیداری ناشناخته است. اگرچه این دارو از نظر عملکرد، شبیه آمفتامین دارای خاصیت سمپاتومیمتیکی می باشد، ولی از نظر ساختمانی هیچ شباهتی به آمفتامین‌ها نداشته و باعث تغییر آزادسازی دوپامین و نوراپی نفرین به منظور تحریک سیستم اعصاب مرکزی نمی گردد.
فارماکوکینتیک مودافینیل
این دارو متعاقب تجویز خوراکی از مسیر گوارشی به خوبی جذب می شود و اوج غلظت پلاسمایی آن طی 2 تا 4 ساعت حاصل می شود. میزان اتصال به پروتئین های پلاسما حدود 60درصد است.مدافینیل در کبد متابولیزه می شود و متابولیت اصلی آن اسید مودافینیل است که غیرفعال می باشد. دفع آن عمدتاً از طریق کلیه ها صورت می گیرد که کمتر از 10% آن به صورت تغییر نکرده دفع می شود. نیمه عمر حذف آن بعد از تجویز چند دوز 15 ساعت می باشد.
موارد و مقدار مصرف مودافینیل
بهبود بیداری در اختلالات همراه با خواب آلودگی
بزرگسالان: 200 میلی گرم خوراکی روزانه به‌صورت تک دوز صبح ها. بیماران مبتلا به اختلال خواب Shift-work دارو را یک ساعت قبل از شروع نوبت کاری استفاده نمایند.
مصرف مودافینیل در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات کافی برای ارزیابی اثرات ماداوفینیل در زنان باردار وجود ندارد. اما عقب ماندگی رشد داخل رحمی و سقط خودبخودی گزارش شده است.
معلوم نیست که آیا مدافینیل وارد شیر انسان می شود یا خیر.
عوارض جانبی مودافینیل
- اعصاب مرکزی: فراموشی، اضطراب، آتاکسی، کاتاپلکسی، اغتشاش شعور، افسردگی، گیجی، دیسکینزی، ناپایداری عاطفی، سردرد، هایپرتونی، بیخوابی، عصبانیت، پاراستزی، سنکوپ، لرزش.
- قلبی – عروقی : آریتمی، درد قفسه سینه، افزایش فشار خون، افت فشار خون، گشادی عروق.
- چشم، حلق : بینی : بینائی غیر طبیعی، تاربینی، خونریزی از بینی، تورم لثه، فارنژیت، رینیت، تشنگی.
- دستگاه گوارش: بی اشتهائی اسهال، خشکی دهان، زخم دهان، تهوع و استفراغ.
- ادراری – تناسلی : انزال غیر طبیعی، ادرار غیر طبیعی، دفع آلبومین در ادرار، احتباس ادراری.
- خون: ائوزینوفیلی.
- متابولیک: هایپرگلایسمی.
- عضلانی – اسکلتی : اختلال مفصلی، گردن درد، سفتی گردن.
- تنفسی: آسم، تنگی نفس، اختلال ریه.
- پوست: خشکی پوست.
- سایر عوارض: لرز، هرپس سیمپلکس.
مسمومیت با مودافینیل و درمان آن
جهت درمان مصرف بیش از حد مدافنیل آنتی دوت مشخص وجود ندارد. اقدامات حمایتی از جمله پایش مرتب قلبی – عروقی توصیه می شود.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با مودافینیل
موارد منع مصرف: سابقه حساسیت به دارو، سابقه هایپرتروفی بطن چپ، تغییرات ایسکمیک ECG ، درد قفسه سینه، آریتمی، سابقه پرولاپس دریچه میترال با مصرف محرکهای CNS.
موارد احتیاط: سابقه اخیر MI، آنژین ناپایدار، سابقه سایکوز، نارسایی شدید کبدی همراه یا بدون سیروز (کاهش دوز در نظر گرفته شود ) مصرف همزمان با مهارکنندهای MAO.
تداخلات دارویی مودافینیل
- القاء کننده‌های سیتوکروم 3A4 مانند کاربامازپین ، فنوباربیتال، ریفامپین، و مهار کننده‌های سیتوکروم 3A4 مانند ایتراکونازول و کتوکونازول ممکن است ، باعث تغییر سطح پلاسمائی مدافنیل شوند.
- به دلیل کاهش سطح پلاسمائی سیکلوسپورین، مصرف همزمان این دو دارو با احتیاط انجام شود.
- سطح پلاسمائی داروهایی که توسط سیتوکروم 2C19 متابولیزه می شوند مانند دیازپام، فنی توئین و پروپرانولول توسط مدافینل افزایش می یابد. مصرف همزمان این داروها باید با احتیاط و همراه با تصحیح دوز انجام شود.
- به دلیل کاهش اثر بخشی قرصهای جلوگیری از بارداری در صورت مصرف همزمان با مدافنیل، توصیه به استفاده از روشهای جایگزین در حین مصرف و یک ماه پس از قطع مدافنیل می شود. متیل فنیدات باعث تأخیر جذب مدافنیل تا حدود یک ساعت می شود.
- مدافنیل باعث افزایش غلظت پلاسمائی فنی توئین و وارفارین می شود. به منظور جلوگیری از سمیت احتمالی بیماران باید تحت نظارت دقیق قرار گیرند.
- مدافنیل باعث افزایش غلظت سرمی کلومپیرامین و دزی پرامین می شود.
ملاحظات اختصاصی مودافینیل
- اثر بخشی و ایمنی دارو در بیماران با سابقه نارسایی شدید کلیوی مشخص نیست.
- اگرچه دوز 400 میلی گرم روزانه توسط افراد به خوبی تحمل می شود ولی افزایش اثر بخشی آن نسبت به دوز 200 میلی گرم روزانه مشخص نیست.
- اگرچه مصرف دارو همراه غذا باعث تغییر فراهمی زیستی دارو نمی شود، با این حال در صورت مصرف با غذا جذب دارو تا حدود یک ساعت به تأخیر می افتد.
- بیمار باید از لحاظ مصرف غیر منطقی یا سوء مصرف تحت نظر باشد.
- قبل و حین درمان با دارو، بیمار را از لحاظ عملکرد کلیوی مورد بررسی قرار دهید.
نکات قابل توصیه به بیمار در حین مصرف مودافینیل
- به خانم‌ها توصیه نمایید در صورت بارداری و قصد باردار شدن در حین درمان با پزشک مشورت نمایید.
- نسبت به احتمال شکست روشهای جلوگیری از بارداری در حین درمان با دارو به بیمار هشدار دهید.
- به بیمار توصیه نمایید، در صورت انجام شیردهی در حین مصرف دارو مورد را اطلاع دهید.
- به بیمار توصیه نمایید به دلیل احتمال بروز تداخلات دارویی ، استفاده از سایر داروها حین مصرف مدافنیل باید با کسب مجوز پزشکی انجام گیرد.
- فرد مصرف کننده مدافنیل نباید از الکل استفاده نماید.
- هر گونه تظاهری مانند بثورات جلدی و یا واکنش های آلرژیک باید گزارش داده شود.
- مدافنیل می تواند باعث اختلال در قضاوت فرد شود. بنابراین تا مشخص شدن اثرات دارو باید احتیاطات لازم در نظر گرفته شود.
- اثر بخشی و ایمنی دارو در سالمندان به اثبات نرسیده است. در صورت ضرورت مصرف، دوز دارو باید کاهش داده شود.
- اثر بخشی و ایمنی دارو در افراد زیر 16 سال به اثبات نرسیده است.
توصیه های دارویی مدافینیل
- در ابتدای مصرف از رانندگی و سایر فعالیتهایی که به تمرکز و هوشیاری کامل نیاز دارند خودداری کنید.
- تغییر مقدار داروی مصرفی در هر نوبت و قطع دارو باید توسط پزشک انجام شود.
- مصرف طولانی مدت این دارو ممکن است وابستگی ایجاد کند.
- این دارو با مصرف الکل تداخل دارویی دارد.
- فشار خون خود را به صورت منظم و دوره ای چک کنید.
- اگر دیابت دارید قند خون خود را به صورت منظم و دوره ای چک کنید.
- به توصیه های غذایی که پزشک به شما داده دقت کنید.
- در سالمندان با احتیاط مصرف شود.
- دارو را به مقدار توصیه شده در هر نوبت مصرف کنید.
- در صورت مشاهده ی علائم التهاب شدید پوست، دهان یا چشم مصرف دارو را قطع و فورا به پزشک مراجعه کنید.
روش نگهداری مودافینیل
- قرص را در دمای معمولی اتاق (20 تا 25 درجه سانتی گراد) و دور از گرما و رطوبت و نور نگه دارید.آن را پشت آینه ی دستشویی ذخیره نکنید.
- خیلی خیلی مراقب باشید که بچه های کوچک دستشان به این قرص و سایر قرصهای اعصاب نرسد.
داروهای هم گروه مدافینیل
- کافئین
- دکس متیل فنیدات
- دی اتیل پروپیون هیدروکلراید
- دوکساپرام
- متیل فنیدات
- فن دی مترازین تارترات
- فن ترمین
- سیبوترامین
بیشتر بخوانید:
ریشه یابی و درمان مشکلات خواب سالمندان
اختلالات خواب : علایم، علل، تشخیص و درمان بی خوابی شبانه
روش های ساده برای داشتن یک خواب راحت و آرام
