همه چیز در مورد اختلال سیکلوتیمیک که باید بدانید!
اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder
خلق و خوی کسانی که دچار اختلال دوقطبی هستند به طور پیاپی و غیرعادی بسیار خوب است یا بدون هیچ دلیل منطقی از حالت بسیار خوب به بد و افسرده تغییر می‌کند.
من در همه‌ی نوشته‌هایم سفارش می‌کنم که مردم نباید با خواندن نوشته و دانستن نشانه‌ها اختلالات روانی را تشخیص دهند زیرا برخی از اختلالات روان‌شناختی نشانه‌هایی همانند هم دارند و گاهی پیش می‌ٰآید که همایندی در اختلالات روانی پیش آمده باشد. تشخیص اختلال روانی کاری است که یک روان‌شناس باتجربه انجام می‌دهد.
این اختلال با نام اختلال ادواری‌خویی، اختلال خلقی دوره‌ای یا جنون ادواری نیز شناخته میشود. اختلال سیکلوتیمیک گونه‌ای از اختلال دوقطبی است که ویژگی اصلی آن طولانی‌تر بودن از نظر زمانی و ملایم بودن از نظر شدت است. این اختلال هم در بزرگسالان و هم در کودکان و نوجوانان بروز پیدا می‌کند.
اختلالات دوقطبی چیست؟
ازاختلال دو قطبی با عنوان افسردگی شیدائی نام برده می‌شد.همانگونه که از نام قبلی استنباط میشود کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات خلقی شدید میباشد.این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول میکشد و با انچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.
خلق افسرده: احساس شدید افسردگی
خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار و ناامیدی
خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.
شیوع اختلالات دو قطبی
در حدود یک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد. معمولا این اختلالات بعد از سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد. در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.
انواع اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی نوع 1
حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه میکنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه میکنند.دوره های شیدایی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه به طول می‌انجامند.دوره‌های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پیدا میکنند.
اختلال دو قطبی نوع 2
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف (Hypomania) نامیده میشود.
اختلال دو قطبی با تناوب سریع
در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده میشود و می‌تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.
اختلال خلق ادواری (Cyclothymia)
در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما می‌تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می‌تواند منجر به اختلالات دو قطبی گردد.
علل اختلالات دوقطبی
دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهد که:
اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژنها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند.ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند.نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.
علایم اختلالات دو قطبی
علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد.
نشانه‌های دوره‌ی افسردگی سیکلوتیمیک:
- تحریک‌پذیری
- رفتار تهاجمی
- بی‌خوابی یا پرخوابی
- تغییر در اشتها
- کاهش وزن یا افزایش وزن
- خستگی یا انرژی کم
- میل جنسی و عملکرد پایین
- احساس ناامیدی، بی‌ارزش بودن یا احساس گناه
- بی‌توجهی، نداشتن تمرکز یا فراموشی
نشانه‌های دوره‌ی مانیک سیکلوتیمیک:
- اعتماد به نفس بالا
- بیش از اندازه یا تند صحبت کردن به گونه‌ای که گاهی دیگران نمی‌توانند بفهمند فرد درباره‌ی چه چیزی سخن می‌گوید.
- پرش فکری
- نداشتن تمرکز
- خستگی ناپذیری و بیش‌فعالی
- افزایش اضطراب
- کم خوابیدن یا نخوابیدن بدون این که احساس خستگی کنند
- ستیزه‌جویی و رفتار عصبی
- هایپرسکشوال بودن
- همایندی اختلال سیکلوتیمیک با دیگر اختلال‌های روانی
اختلال سیکلوتیمیک می‌تواند با اختلالات اضطرابی، سو مصرف مواد، اختلال اسکیزو افکتیو، اسکیزوفرنی، اختلال دیلوژنال، اختلال اسکیزوفرنی‌فرم یا دیگر اختلالات طیف اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک همایندی یا Comorbidity داشته باشد.
نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال سیکلوتیمیک یا Cyclothymic Disorder
A: در بزرگسالان حداقل ۲ سال و در کودکان و نوجوانان حداقل ۱ سال، فرد دوره‌هایی از سمپتوم‌های هیپومانی داشته که معیارهای لازم برای اپیزود هیپومانیک را ندارد و درو‌ه‌هایی از سمپتوم‌های افسردگی را داشته است که معیارهای لازم برای اپیزود افسردگی عمده را ندارد.
B: در طول این دوره، دوره‌های هیپومانیک و افسردگی حداقل ۱ سال در بزرگسالان و ۶ ماه در کودکان و نوجوانان وجود داشته‌اند و هرگز پیش نیامده که بیش از ۲ ماه هیچ سمپتومی نداشته باشند.
C: معیارهای لازم برای اپیزود افسردگی عمده، اپیزود هیپومانیک یا اپیزود مانیک هرگز وجود نداشته است.
D: اختلال اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو دائم، اختلال دیلوژنال یا دیگر اختلالات طیف اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک توضیح بهتری برای سمپتوم‌های یاد شده در معیار A نیستند.
E: سمپتوم‌ها به دلیل تاثیر فیزیولوژیک یک ماده یا دارو (مانند داروهای سو مصرف مواد یا داروهای تجویز شده از سوی پزشک) یا یک بیماری جسمانی مانند هایپرتیروئیدیسم بروز پیدا نکرده باشد.
F: سمپتوم‌ها باعث رنج و نابسامانی در زندگی فرد شده باشند و عملکرد فردی، خانوادگی، اجتماعی، شغلی و دیگر زمینه‌های زندگی فرد را دچار نابسامانی شدید کرده باشند.
درمان اختلال سیکلوتیمیک
برای درمان اختلال سیکلوتیمیک باید دارو درمانی و روان‌درمانی در کنار هم انجام شود. دارو درمانی یا روان‌درمانی به تنهایی نمی‌تواند فرآیند درمان را کامل کند. برای درمان نخست پیش روان‌شناس رفت تا روان‌درمانی را آغاز شود و روان‌شناس فرد را برای درمان دارویی به روان‌پزشک معرفی خواهد کرد.
دارو درمانی اختلال سیکلوتیمیک
برای درمان اختلال سیکلوتیمیک می‌توانیم از داروهایی که برای درمان اختلال دوقطبی به کار برده میشود بهره‌برداری کنیم. اصلی‌ترین دارو برای درمان اختلال سیکلوتیمیک، داروهای تثبیت‌کننده‌ی خلق مانند لیتیوم است.
روان‌درمانی اختلال سیکلوتیمیک
برای درمان اختلال سیکلوتیمیک شیوه‌های گوناگون روان‌درمانی مانند درمان شناختی–رفتاری، روانکاوی، درمان شناختی،روان‌درمانی مثبت‌نگر، خانواده‌درمانی، گروه درمانی و … کاربرد دارند. از میان این شیوه‌ها، درمان شناختی – رفتاری پرکاربردتر است.
