همسر امام حسین ، شهر بانو !

همسر امام حسین ، شهر بانو !

بين نويسندگان در مورد يكى از همسران امام حسين عليه السلام گفتگو گسترده اى مطرح مى باشد و آن اين كه ايا زنى به نام شهر بانو همسر ايشان بوده و ايا على بن الحسين مادرش همين بانو مى باشد. و ايا اين بانو همان دختر يزد گرد پادشاه ايران بوده است ، كه به اسارت رفته است ؟! در ميان اين نوع پرسش ها مهم ترين سوال همان سوال سوم است كه بيشتر نويسندگان آن را پذيرفته اند و برخى هم در صدد نقد اين ديدگاه بر آمده اند. به همين جهت پژوهش كوتاهى در اين راستا صورت مى گيرد نخست نقل هاى متفاوت و ماخذ آنها را مورد توجه قرار داده ، آنگاه ديدگاه و دليل هاى برخى نويسندگان را كه اين موضوع را مردود مى دانند مطرح و پژوهش خواهيم نمود. نخست نقل هاى متفاوت .

در منابع روايايى و تاريخى حداقل سه جريان در اين رابطه به چشم مى خورد، جريان نخست كه معروف ترين آنهاست و در بسيارى از منابع روايى و تاريخى مطرح مى باشد. اين كه در زمان خليفه دوم كه ايران به دست سپاه اسلام فتح شد، دو تن از دختران يزدگرد آخرين پادشاه ساسانى به اسارت سپاه اسلام در آمده به مدينه منتقل مى شوند. اين داستان را كلينى اين گونه نقل مى نمايد: هنگامى كه اين دختر يزدگرد وارد مسجد به حضور عمر آورده مسجد نورانى به نور وى شد. هنگامى كه عمر به وى نگاه كرد وى صورت خود را از عمر پوشاند، و گفت : اف ببروج بادا هرمز كنايه از اين كه روزگار فرزندان هرمز به كجا انجاميد است . (هرمز پسر انوشيروان جد يزدگرد سوم مى باشد)

عمر پنداشت وى دشنام به وى مى دهد بر آشفت ، در صدد تنبيه بر آمد. امير المومنين عليه السلام فرمود دست نگهدار ايشان را آزاد بگذار تا كسى را به همسرى انتخاب نمايد. آن گاه آن بانو در ميان مردان گشتى زد و به حسين عليه السلام كه رسيد وى را بر گزيد على عليه السلام از او پرسيد نام تو چيست وى گفت جهان شاه امام فرمود نه شهر بانويه . آنگاه به امام حسين فرمود اين بانو بزودى فرزندى به دامن خواهد آورد كه بهترين روى زمين خواهد بود. سپس على بن الحسين را زاد كه به حضرت گفته مى شود وى فرزند دو بر گزيده است (ابن الخيزتين ): فخيره الله من العراب الهاشم و من العجم الفارس بر گزيده خدا از عرب ، هاشم ، و از عجم ، فارس.
اين نقل با تفاوت هايى در ساير منابع بعد از محمد بن حسن صفار و كلينى تداوم يافته است .

ابن ثلج بغدادى متوفاى 325 (وى معاصر كلينى مى باشد زيرا وفات كلينى در سال 329 نقل شده است ) در كتاب تاريخ الائمه مى گويد: مادر على بن الحسين خلوه دختر يزدگرد است كه با مرگ طبيعى از دنيا مى رود و گمان مى برم اسمش شه زنان باشد. كه شهر بانو هم گفته مى شود.

و نيز شيخ مفيد متوفاى 413 در ارشاد مادر على بن الحسين عليها السلام را شاه زنان معروف به شهر بانو دختر يزدگرد عنوان مى كند.

و نيز علام طبرسى متوفاى 548 در كتاب تاج المواليد مادر على بن الحسين را شهربان يا شهر بانو دختر يزدگرد عنوان مى نمايد. گر چه داستان را نقل سوم يعنى زمان حكومت دارى على عنوان نموده است. علامه حلى رحمه و الله متوفاى 726 نيز نام مادر على بن الحسين در كتاب المستجاد من كتاب الارشاد شاه زنان دختر يزدگرد نام مى برد. اين جريان در اكثر كتاب هاى بعد از قرن هفتم نيز ثبت شده است.

نقل دوم مربوط به زمان خلافت عثمان است كه عبد الله بن عامر كريز دو دختر از يزدگرد را به حضور عثمانى مى فرستند عثمانى آنان را به حسن و حسين مى بخشد.

نقل سوم مربوط به دوران حكومت دارى امام على عليه السلام مى باشد كه حضرت جعده بن هبيره يا حريث بن جابر حنفى را كه خراسان و مشرق اعزام مى نمايد وى دو دختر از پادشاه زادگان به حضور امام على مى فرستد. بنا بر نقل برخى يكى از آنان با امام حسين ازدواج مى كند و بنا بر نقل ديگر امام على عليه السلام با اين امر موافقت نمى كند آنان را به برخى دهقآنان مى سپارد.

منبع: کتاب امام حسين (ع ) الگوى زندگى – جلد 5

امام حسین ، شهربانو ، همسر امام حسین ، همسران امام حسین ، مادر على بن الحسين ، يزد گرد