هر آنچه در مورد قرص آپیکسابان باید بدانید!
موارد مصرف و عوارض قرص آپیکسابان
آپیکسابان (Apixaban) نام تجاری داروی الیکوییس است که جهت پیشگیری از بروز سکته مغزی یا لخته های خونی در افرادی تجویز می شود که به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا بوده و عامل آن بیماری دریچه قلب نیست. اپیکسابان به دسته دارویی به نام مهار کننده های عامل Xa تعلق دارد. این دارو با مهار کردن یک ماده طبیعی موثر در تشکیل لخته خونی تاثیر خود را بر جای می گذارد.
فیبریلاسیون دهلیزی بیماری است که در آن تپش قلب نامنظم بوده و احتمال تشکیل لخته و بروز سکته مغزی افزایش می یابد. از این دارو جهت پیشگیری از ترومبوز ورید های عمقی (DVT) و آمبولی ریوی در افرادی استفاده می شود که تحت جراحی تعویض مفصل ران یا زانو قرار گرفته اند. در این دو بیماری لخته خونی به ترتیب در ورید های پا و ریه تشکیل می شود.
آپیکسابان با مهار کردن سوبسترایی که سبب انعقاد خون می‌گردد از تشکیل لخته‌ها جلوگیری می‌کند. گاهی ممکن است لخته‌های خونی در رگ‌های ریه، قلب و مغز ایجاد شود. این مورد بخصوص پس از عمل جراحی و تپش قلب نامنظم بیشتر رخ می‌دهد. برای چندین سال، یک دارو به نام وارفارین برای پیشگیری از ایجاد لخته مورد استفاده قرار می‌گیرد. افرادی که وارفارین مصرف می‌کنند هر چند وقت یکبار باید آزمایش تعیین دوز وارفارین دهند تا میزان دقیق دارو برایشان تعیین گردد. اما در مصرف داروی آپیکسابان نیازی به انجام آزمایشات جهت تعیین دوز نمی‌باشد.
علاوه بر موارد فوق، اپیکسابان جهت درمان آمبولی ریوی و ترومبوز وریدهای عمقی نیز به کار گرفته می شود. امکان دارد پزشک پس از اتمام درمان اولیه ادامه مصرف اپیکسابان را با هدف پیشگیری از بروز مجدد این بیماری ها تجویز کند.
نحوه مصرف قرص آپیکسابان
آپیکسابان به صورت قرص های خوراکی تولید و معمولا دو وعده در روز با معده پر یا خالی مصرف می شود. در هنگام مصرف اپیکسابان جهت پیشگیری از بروز DVT و آمبولی ریوی پس از جراحی تعویض مفصل ران یا زانو، اولین وعده باید حداقل ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از جراحی مصرف شود.
- اپیکسابان معمولا پس از این جراحی به ترتیب به مدت ۳۵ و ۱۲ روز مصرف می شود. این دارو باید روزانه در ساعت مشخصی مصرف شود.
- مصرف کنندگان باید از دستورالعمل های برچسب دارویی با دقت پیروی کرده و در صورت نامفهوم بودن هر بخش از پزشک یا داروساز خود سوال کنند. این دارو باید دقیقا به گونه تجویز شده مصرف گردد.
- افراد نباید دفعات یا مقدار مصرف دارو را تغییر دهند. در صورت عدم توانایی در بلع قرص ها می توان آن ها را خرد و در آب یا آبمیوه حل کرد. این ترکیب باید بلافاصله پس از تهیه مصرف شود.
- اپیکسابان را می توان به وسیله برخی لوله های تغذیه ای نیز به بیماران داد. با این حال، افراد باید از دستورات پزشک پیروی کرده و در صورت تمایل به استفاده از لوله های تغذیه موافقت پزشک را کسب کنند.
- حتی در صورت احساس سلامتی باید به مصرف داروی اپیکسابان ادامه داد. افراد باید از قطع مصرف این دارو بدون مشورت با پزشک خودداری کنند. در صورت قطع خود سرانه مصرف این دارو احتمال تشکیل لخته خونی افزایش می یابد.
مصرف قرص آپیکسابان در دوران بارداری یا شیردهی
انتظار نمی‌رود که مصرف این دارو در دوران بارداری باعث آسیب به جنین بشود. اگرچه، مصرف آن در دوران بارداری، ممکن است باعث افزایش خطر خونریزی، در دوره‌ی بارداری یا به هنگام زایمان – شود. اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن را دارید، به دکترتان اطلاع دهید.
هنوز مشخص نیست که آیا آپیکسابان به درون شیر مادر نفوذ پیدا می‌کند و باعث آسیب به نوزاد می‌شود یا خیر؛ بنابراین، در دوره مصرف الیکوییس، از شیردهی بپرهیزید.
عوارض جانبی قرص آپیکسابان
برخی عوارض جانبی این دارو می توانند جدی باشند. در صورت تجربه کردن هر کدام از این علائم، باید فورا با پزشک خود تماس گرفته یا درمان پزشکی اورژانسی دریافت کرد:
- خونریزی از لثه
- خون ریزی از بینی
- خونریزی شدید از واژن
- ادرار قهوه ای، قرمز یا صورتی
- مدفوع قیری، سیاه یا قرمز
- سرفه کردن و بالا آوردن خون یا موادی همانند دانه های قهوه
- تورم و درد مفاصل
- سردرد
- کهیر
- تنگی یا درد قفسه سینه
- تورم صورت یا زبان
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- احساس گیجی یا غش کردن
اپیکسابان از انعقاد طبیعی خون جلوگیری کرده و به همین دلیل خونریزی دیر تر متوقف می شود. این دارو می تواند بروز کبودی یا خونریزی را آسان تر کند. در صورت پدیدار شدن کبودی ها یا خونریزی های غیر طبیعی باید با پزشک تماس گرفت. این دارو قادر به ایجاد عوارض جانبی نیز بوده و در صورت مشاهده هر گونه مشکلات غیر طبیعی در حین مصرف باید به پزشک مراجعه کرد.
موارد منع مصرف داروی آپیکسابان
- به تاریخ انقضا داروی آپیکسابان توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
- هرگز داروی آپیکسابان را به کس دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
- داروی آپیکسابان را بیش از دوز تجویزشده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
- تداخل دارویی داروی آپیکسابان را چک کنید و حتماً به پزشکتان،اطلاع دهید که در حال مصرف چه داروی دیگری هستید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم آپیکسابان
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. قرص بعدی را هم در زمانِ مقرر خودش استفاده کنید و زمانش را تغییر ندهید. همچنین دارو را همچنان به میزان دو بار در روز مصرف کنید و برای جبران دوز مصرفی از دست رفته، داروی اضافه و بیشتری مصرف نکنید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.
تداخلات دارویی آپیکسابان
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و محصولات گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.
بسیاری از دارو ها ممکن است با آپیکسابان تداخل داشته باشند. تعداد کمی از این دارو ها در زیر آورده شده است. چنانچه شما از داروی دیگری استفاده می‌کنید، حتماً قبل از مصرف آپیکسابان، با دکتر خود مشورت کنید. هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن در دوره مصرف داروی آپیکسابان یا الیکوییس را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
- آنتی‌بیوتیک‌ها – مثلا: کلاریترومایسین، ریفامپین، تلیترومایسین؛
- داروهای ضد قارچ – مانند: ایتراکونازول، کتوکونازول، پوساکونازول، وُریکونازول؛
- داروهای هپاتیت سی ( boceprevir یا telaprevir)؛
- داروی مخمر سنت جان
- داروهای ایدز یا اچ آی وی – مانند: آتازاناویز ، کوبیسیستات (Evotaz, Stribild, Prezcobix, Tybost)، فوسامپرناویر، ایندیناویر، نلفیناویر، ریتوناویر، ساکوییناویر
- داروهای تشنج – مانند: کاربامازپین، فوسفنی تویین، فنوباربیتال، فنی توئین
بسیاری از داروهای دیگر (حتی شامل برخی از داروهای آزاد یا بدون نسخه) نیز ممکن است خطر خونریزی یا خطر لخته شدن خون پیرامون مغز یا ستون فقرات را در فرد افزایش دهند. بسیار مهم است که هر دارویی که اخیراً استفاده کرده‌اید را به دکترتان بگویید؛ مخصوصاً داروهای زیر:
- دابیگاتران، دالتپارین، انوکساپارین، فونداپارینوکس، هپارین، تینزاپارین، وارفارین، کومادین، جانتووین؛
- داروهای ضد افسردگی – مانند: سیتالوپرام، دولوکستین، اسیتالوپرام، فلوکستین (Prozac)، فلو وکسامین، پاروکستین، سرترالین (Zoloft)، ترازودون، ونلافاکسین، ویلازودون؛
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی – مانند: ایبوپروفن (Advil, Motrin)، ناپروکسن (Aleve)، سلکوکسیب (Celebrex)، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ملوکسیکام و غیره؛
- سالیسیلات ها – مانند: آسپیرین و غیره؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با آپیکسابان تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
نکاتی که قبل از مصرف آپیکسابان باید در نظر گرفته شود
بعضی داروها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد. بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی آپیکسابان ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد.
- در صورت حاملگی در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید.
- در صورتی که اخیراً جراحی داشته‌اید (به غیر از جراحی لگن و زانو).
- در صورتی که زخم معده و یا روده دارید.
- در صورتی که فشار خون بالایی دارید.
- در صورتی که هر نوع مشکلی دارید که احتمال خونریزی شما را افزایش دهد.
- در صورتی که هر نوع مشکل کبدی و یا کلیوی دارید.
- اگر از سایر داروها استفاده می‌کنید. این داروها شامل تمام داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدن تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
- اگر نسبت به دارویی آلرژی و حساسیت داشته‌اید.
نحوه نگه‌داری داروی آپیکسابان
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
بیشتر بخوانید:
بهترین راه نجات بیمار سکته مغزی با یک سوزن
علت و علائم سکته مغزی در کودکان چیست ؟
سکته مغزی ؛بیماری ای که بی خبر وبی درد می آید
مهم ترین علائم و راههای تشخیص سکته مغزی کدامند ؟
