هدیه از مال حرام : حکم هدیه دادن یا گرفتن از مال حرام چیست؟

اگر کسی از درآمد حرام هدیه بدهد تکلیف شخص گیرنده هدیه چیست ؟

یکی از توابع و نتایج خوردن لقمه حرام، ضایع شدن حق خداوند است، چرا که انسان با انجام این معصیت، از اوامر الهی سرپیچی کرده و به حریم محرمات الهی تجاوز نموده است.

پاسخ :

• در صورتی که آن هدیه از اموال سرقتی و غصبی نباشد برای گیرنده ایرادی ندارد و گناهش فقط بر ذمه کسب کننده اش می باشد.

حکم استفاده از هدیه ای که از حرام تهیه شده

• حضرت آیت الله مکارم شیرازی

پرسش :پدرى که ثروتش از راه حرام به دست آمده، چنانچه جهیزیّه اى براى دخترش تهیّه کند، یا هدیه اى به او بدهد، آیا دختر مى تواند از آن در خانه شوهر استفاده کند؟ راه پاک کردن آن چیست؟

پاسخ :اگر یقین ندارد که از مال حرام است براى او اشکالى ندارد و اگر یقین دارد چنانچه مقدار حرام و صاحبانش شناخته شده نیستند، واجب است خمس آن را بپردازد، و بقیّه پاک مى شود.

اهمیت هدیه و جایز بودن هدیه + احکام هدیه حرام

هدیه دادن در اسلام و هدیه گرفتن چنانچه روی اصول و آداب صحیح صورت پذیرد، در تعمق دوستی و صمیمیت تأثیر به سزایی گذاشته و علاوه بر این که یک عمل ارزنده ی عاطفی محسوب می شود، موجب رضایت خاطر می شود. البته یادآوری این مسئله ضروری است که هدیه دادن تعاریف مختلف دارد که ممکن است همیشه مناسب به نظر نیاید.

جایز بودن هدیه و احکام هدیه دادن

پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره اهمیت و جایگاه هدیه دهی می فرمایند:به یکدیگر هدیه دهید، تا نسبت به همدیگر با محبت شوید. به یکدیگر هدیه دهید؛ زیرا هدیه کینه ها را می برد.هدیه دادن محبت می آورد و برادری را نگه می دارد و کینه و دشمنی را می برد. برای یکدیگر هدیه ببرید تا دوستدار هم شوید.

امیرمومنان علی (ع) نیز فرموده اند:اگر به برادر مسلمان خود هدیه ای دهم که به کارش آید، خوش تر است نزد من از اینکه همانند آن هدیه صدقه دهم.امّت من تا هنگامی که یکدیگر را دوست بدارند، به یکدیگر هدیه دهند و امانتداری کنند، در خیر و خوبی خواهند بود.از احترام مرد به برادرش این است که پیشکش او را بپذیرد و از همان چیزی که نزد خود دارد به او پیشکشی دهد و برای پیشکش دادن چیزی به او، خود را به تکلّف و زحمت نیندازد.

امام رضا (ع) از اجداد خویش از رسول خدا (ص) روایت کرده است که فرمودند:خوب چیزی است هدیه؛ زیرا آن کلید حوائج است.البته بنا بر روایات هر هدیه ای جایز نیست و حتی دادن و پذیرفتن برخی هدیه ها نه تنها صحیح نبوده بلکه گاه حرام نیز شمرده می شود.

پیامبر خدا (ص) در این باره می فرمایند:هر کس برای برادر خود وساطتی بکند و او به خاطر آن وساطت برایش هدیه ای ببرد و او آن هدیه را بپذیرد، هر آینه به در بزرگی از درهای ربا وارد شده است.

و نیز امیرمومنان (ع) درباره آیه «بسیار مال حرام می خورند» فرمودند:مقصود کسی است که مشکل برادر خود را برطرف کند و آنگاه هدیه او را بپذیرد.

لقمه حرام آثار سوئی دارد که اگر این آثار هر چه زودتر از بین برده نشوند خسران دنیا و آخرت را برای انسان به همراه خواهد داشت. برای پاک کردن روح و جسم از تأثیرات سوء و ویرانگر لقمه حرام باید در اموری جهد و کوشش شود تا راه تکامل روح و نفس هموار شود.

این امور عبارتند از:

۱ـ احیاء حق الله

یکی از توابع و نتایج خوردن لقمه حرام، ضایع شدن حق خداوند است، چرا که انسان با انجام این معصیت، از اوامر الهی سرپیچی کرده و به حریم محرمات الهی تجاوز نموده است و حقی را که خداوند بر عهده او داشته ضایع و پایمال نموده است.

حال برای احیاء نمودن این حق، تنها راه توبه و استغفار است و به قول امام علی «علیه السلام» هیچ شفیعی بهتر از توبه نیست «لاشفیع انجح من الأستغفار»، و خداوند خود این راه را بر ما هموار نموده، آنجا که می‌فرماید: فمن تاب من بعد ظلمه و أصلح فان الله یتوب علیه , کسی که بعد از ظلمش توبه کند و به اصلاح گذشته بپردازد، خداوند توبه اش را می‌پذیرد.

همچنین از رسول گرامی اسلام «صلی الله علیه و آله» نقل شده: «من اکل لقمة من الحرام فقد باء بغضب من الله فان تاب تاب الله علیه و ان مات فالنار اولی به» کسی که لقمه‌ای از مال حرام بخورد مورد خشم و غضب الهی قرار می‌گیرد، پس اگر به درگاه خداوند توبه کند، خداوند توبه او را می‌پذیرد، ولی اگر بدون توبه از دنیا برود مستحق آتش دوزخ است.

۲ـ اداء حق الناس

یکی از اموری که در اسلام مورد تأکید و اهتمام قرار گرفته است، حفظ و حرمت اموال دیگران است و خداوند با صراحت، صاحبان ایمان را از این کار ناپسند نهی می‌کند یا أی‌ها الذین آمنوا لا تأکلوا اموالکم بینکم بالباطل ,‌ای کسانی که ایمان آورده اید اموال خود را از طریق باطل و نا مشروع نخورید.

در حدیثی پیامبر «صلی الله علیه و آله» می‌فرماید: «حرمة مال المسلم کحرمة دمه» , احترام اموال مسلمانان، برابر با حرمت و احترام خون آنان است حال با توجه به چنین اهمیتی باید بیان شود که تنها راه رهایی از حقوق ضایع شده دیگران، این است که صاحب حق، راضی شود و حقش به او برگردانده شود.

همچنین بخوانید:

تأثیر غذای حلال و حرام در زندگی

حق الناس چیست و چه اهمیتی دارد ؟

حکم کم‌فروشی و گران فروشی در اسلام چیست؟