نکات جالب درباره تغذیه دوران بارداری

نکات جالب درباره تغذیه دوران بارداری

تحقیقات نشان می دهد مصرف بیش از اندازه پروتئین به ویژه گوشت قرمز در مادران باردار عاملی برای بروز طیفی از اخلالات عصبی و اضطراب کودک در آینده است.مصرف فراوان پروتئین و به دنبال آن کاهش مصرف کربوهیدرات ها باعث افزایش هورمون مسبب استرس “کورتیزول” در زنان باردار و متعاقب آن بر روی جنین می شود.استفاده محدود از گوشت قرمز به تمام زنان باردار توصیه می شود و تاثیر کورتیزول بیش از حد موجود در خون مادر، بیشترین تاثیر خود را حدود ۲۰ سال بعد از تولد کودک ایجاد کرده و باعث عصبی شدن فرد می شود.بروز وضعیت خطرناکی موسوم به پره اکلامپسی فشار خون حاملگی در مادران باردار نیز علاوه بر مصرف گوشت قرمز می تواند عاملی برای عصبی شدن فرد باشد.در این دوران آب برای حفظ سلامت سلول های خونی و دریافت آب بافت ها ضروری است. آب در شیر مادر ترکیبی اساسی و اصلی به حساب می آید.

● فواید آب در دوران بارداری

نوشیدن آب مانع از دی هیدراته شدن بدن می شود. دی هیدراته شدن در دوران بارداری باعث بروز مشکلاتی مانند سردرد، حفظ آب در بدن، حالت تهوع، انقباض عضلات، سرگیجه و‎.‎.‎. می شود.این مشکل در سه ماهه سوم بارداری اهمیت بیشتری پیدا می کند زیرا دی هیدراته شدن در این زمان می تواند انقباضاتی را در پی داشته باشد که منجر به زایمان زودرس شود. رنگ ادرار بهترین راه برای کنترل میزان آب بدن است. ادرار تیره رنگ نیاز بدن به آب بیشتر را نشان می دهد و ادرار بی رنگ نشان از کافی بودن میزان آب دریافتی بدن است.عده ای معتقد هستند نوشیدن آب در فواصل منظم می تواند حالت تهوع صبحگاهی، سوزش معده و سوءهاضمه را کمتر کند و بدن را خصوصاً در هوای گرم و مرطوب، خنک نگه دارد. علاوه بر این بروز عفونت های ادراری که در دوران بارداری بیشتر اتفاق می افتد را مانع می شود و یبوست و هموروئید را نیز کاهش می دهد.

● میزان آب مورد نیاز در دوران بارداری

در دوران بارداری، زنان باردار باید روزانه حدود سه لیتر معادل ۱۰ الی ۱۲ لیوان آب بنوشند. این میزان به ازای هر ساعت ورزش سبک، یک لیوان افزایش پیدا خواهد کرد و در تابستان به دلیل تعرق بدن یک تا دو لیوان باید به آن اضافه شود.آب میوه می تواند بخشی از نیاز بدن زن باردار را به مایعات تأمین کند، تنها باید به خاطر داشت که مصرف آب میوه با دریافت کالری همراه است. قهوه، نوشابه و چای نیز در تأمین مایعات بدن کمک می کند اما هنگام صرف این مواد باید به نکات زیر توجه داشت:

▪ قهوه

اگرچه مصرف محصولات بدون کافئین به زنان باردار توصیه می شود اما در صورت تمایل به نوشیدن قهوه، زنان باردار مجاز هستند، حداکثر روزی یک فنجان کوچک قهوه بنوشند. مصرف زیاد کافئین در این دوران باعث کاهش جریان خون به جفت شده و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی کافی به جفت نخواهد رسید.اخیر نشان می دهد احتمال سقط در زنانی که در سه ماهه اول بارداری خود روزانه ۲۰۰ میلی گرم کافئین مصرف می کنند، تا دو برابر افزایش پیدا می کند. (این میزان معادل نوشیدن دو فنجان کوچک قهوه است)‎. احتمال سقط در زنانی که اصلاً کافئین مصرف نمی کنند ۱۲ درصد، در زنانی که ۱۰۰ میلی گرم در روز کافئین مصرف می کنند ۱۵ درصد و در بین کسانی که ۲۰۰ میلی گرم مصرف روزانه کافئین شان است تا ۲۵ درصد افزایش پیدا می کند.

▪ نوشابه های کافئین دار

مصرف حداکثر یک فنجان نوشابه کافئین دار در این زمان مجاز است. البته بهتر است از مصرف این نوشیدنی ها خودداری شود.

▪ نوشابه های رژیمی

نوشابه های رژیمی عمدتاً حاوی کافئین و شیرین کننده های مصنوعی هستند. مصرف این شیرین کننده ها در حد کم مجاز است، اما مصرف ساخارین در میزان زیاد به دلیل بروز نواقص مادرزادی در کودک مجاز نیست.

▪ چای گیاهی

مصرف چای نعنا یا چای بابونه طبیعی در صورتی که مواد خاصی به آنها افزوده نشده باشد، مجاز است، اگر چه عموماً به زنان باردار توصیه می شود، در سه ماهه اول بارداری که کودک در معرض خطر بیشتری قرار دارد از مصرف مواد گیاهی (داروهای گیاهی و.‎.‎.) پرهیز کنند. برخی از مواد گیاهی باعث بروز انقباضات رحمی شده و گاهی زایمان زودرس را به همراه دارند، از این رو باید جهت مصرف مواد گیاهی حتماً با پزشک مشورت کرد.

▪ آب میوه

برای تهیه آب میوه باید توجه داشت که میوه را حتماً با آب و مواد ضدعفونی کننده شسته وسپس آب آن گرفته شود زیرا در غیر این صورت مواد شیمیایی و آفت کش های روی میوه می تواند برای مادر و کودک مشکل آفرین شود.

▪ شیر و زرده تخم مرغ

مصرف این نوشیدنی در دوران بارداری اصلاً توصیه نمی شود زیرا زرده تخم مرغ خام، می تواند حاوی سالمونلا (salmonella) باشد. سالمونلا نوعی باکتری است که باعث مسمومیت غذایی شده و حتی در برخی موارد کشنده است.این باکتری مستقیماً به کودک آسیب نمی رساند بلکه به دلیل بروز تب بالا، استفراغ، اسهال و کاهش آب بدن (دی هیدراته شدن بدن) ممکن است عوارضی مانند زایمان زودرس یا سقط را به همراه داشته باشد.

▪ آب

در صورتی که زن باردار نمی تواند مزه آب را تحمل کند، بهتر است یک برش لیموترش را در لیوان و یا پارچ آب بیندازد تا طعم دار شود. علاوه بر این مخلوط کردن چند قطره آب لیمو ترش تازه با آب برای برطرف ساختن حالت تهوع نیز مفید است.افزودن گشنیز تازه، دانه رازیانه و یا یک دانه هل در آب می تواند آن را طعم دار کند. تکه میو ه های یخ زده مانند پرتقال، لیمو، کیوی، هلو، زردآلو و آلو می توانند به جای یخ مورد استفاده قرار بگیرند.

▪ اثر نامطلوب سوءتغذیه د‌ر د‌وران بارد‌اری برروی جنین به شرح زیر خلاصه می‌شود‌:

ـ کمبود‌ انرژی = نوزاد‌ کم وزن

ـ کمبود‌ پروتئین = کاهش اند‌ازه محیط سر نوزاد‌

ـ کمبود‌ اسید‌فولیک = سقط جنین و نقایص لوله عصبی

ـ کمبود‌ کلسیم = کاهش تراکم استخوان د‌ر نوزاد‌

ـ کمبود‌ آهن = نوزاد‌ کم وزن و زایمان زود‌رس

ـ کمبود‌ ید‌ = عقب‌ماند‌گی جسمی و ذهنی ( کرتینیسم)

ـ کمبود‌ ویتامین D = کاهش تراکم استخوان و نوزاد‌ کم‌وزن

ـ کمبود‌ روی = نقایص عضوی ماد‌رزاد‌ی

محققین و متخصصین براین باورند‌ که مشکلات کود‌کان از قبیل وقفه رشد‌ جسمی، ذهنی، اختلال مغزی، بینایی و بیماریهای قلبی و عروق، افزایش فشارخون و غیره د‌ر سنین آیند‌ه آنها با تغذیه مناسب و کافی ماد‌ران د‌ر د‌وران بارد‌اری ارتباط د‌ارد‌. به‌طور کلی رشد‌ و نمو طبیعی جفت، جنین، شیرخوار و کود‌ک و نیز سلامتی ماد‌ران به رژیم غذای آنها د‌ر طول زند‌گی، به‌ویژه د‌ر د‌وران بارد‌اری و شیرد‌هی و تغذیه بعد‌ی کود‌کان بستگی د‌ارد‌.

● نیاز به انرژی

نیاز به انرژی در دوران بارداری بالا می رود. مقدار متوسط افزایش انرژی روزانه در سه ماهه اول بارداری ۱۰۰ کیلوکالری، در سه ماهه دوم حدود ۲۰۰ کیلوکالری و در سه ماهه سوم حدود ۳۰۰ کیلوکالری می باشد. دوران بارداری برای کاهش وزن و شروع رزیم کم کالری مناسب نیست ولی چنانچه افزایش وزن مادر سریع باشد، لازم است با تنظیم رژیم غذایی مناسب بدون لطمه زدن به کیفیت رژیم غذایی اقدام شود.

● نیاز به پروتئین

یک زن غیرباردار روزانه به یک گرم پروتئین به ازا هر کیلوگرم وزن بدن خود نیاز دارد. مقدار متوسط افزایش نیاز به پروتئین ها در اولین ماه بارداری ۹ گرم است که در سومین ماه بارداری به ۹ گرم در هفته تغییر می یابد و در ماه ششم به ازا هر سه روز ۹ گرم و در آخرین ماه بارداری به ازا هر روز ۹ گرم پروتئین اضافی موردنیاز است.بهتر است دو سوم پروتئین دریافتی از منشا حیوانی و بقیه از منشا گیاهی باشد.بهترین منابع تامین پروتئین، گوشت قرمز بدون چربی، گوشت مرغ بدون چربی، گوشت ماهی، تخم مرغ، حبوبات، لبنیات، نان و غلات هستند.

● نیاز به کربوهیدرات

برای جلوگیری از افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری قندهای ساده به ویژه ساکارز یا قند معمولی نباید بیش از ۱۰% انرژی غذایی تامین کنند. بنابراین نبایستی بیش از ۵۰ گرم (معادل ۱۰ حبه قند) روزانه مصرف شود. از ساکارز در تهیه شیرینی ها، نوشابه ها، کمپوت ها، بستنی و تمام غذاهای شیرین استفاده می شود.مصرف قندهای پیچیده از قبیل نشاسته موجود در غلات و حبوبات که هضم و جذب طولانی دارند نقش کمتری در ایجاد چاقی دارند. این مواد شکم را برای مدت طولانی پر کرده و گرسنگی را کاهش می دهد و از افراط در غذا خوردن جلوگیری می کند.

● نیاز به چربی ها

نیاز به مصرف چربی در بارداری افزایش می یابد. نوع چربی (حیوانی یا گیاهی، اشباع یا غیر اشباع) انرژی یکسانی را برای بدن تامین می کنند از چربی های حیوانی به جز چربی ماهی حتی الامکان احتراز شود و چربی های گیاهی به صورت مایع و در حد نیاز مصرف گردد.

● نیاز به عناصر معدنی

● کلسیم

نیاز به دریافت کلسیم در دوران بارداری ۵۰ درصد افزایش می یابد (۱۲۰۰ میلی گرم در روز)اگر مصرف لبنیات، سبزی و میوه کافی باشد این نیاز تامین می شود.توجه : مصرف نان های تخمیر نشده به علت وجود اسید فیتیک جذب کلسیم را کاهش می دهد.

اسید فولیک

پژوهش های گذشته نشان داده اند كه مصرف قرص های تقویتی حاوی اسید فولیك كه نوعی از ویتامین های گروه ب است در دوران بارداری و قبل از آن، در كاهش موارد بروز برخی ناهنجاری ها در جنین تأثیر دارداخیراً پژوهشگران این موضوع را مجدداً در چین مورد بررسی قرار داده اند آنها به زنان دو منطقه شمالی و جنوبی چین كه به ترتیب میزان بروز ناهنجاری های جنینی در آنجا زیاد و كم بود توصیه كردند تا از هنگام معاینات پیش از ازدواج تا ماه سوم اولین حاملگی خود روزانه یك قرص حاوی ۴۰۰ میكروگرم اسید فولیك به تنهایی مصرف كنند.

پس از بررسی فرزندان بیش از ۱۳۰ هزار زن كه قبل و حین بارداری قرص ها را مصرف كرده بودند با فرزندان بیش از ۱۱۷۰۰۰ زن كه چنین قرص هایی را مصرف نكرده بودند نتیجه گیری كردند كه مصرف قرص های اسید فولیك به طور قابل توجهی هم در مناطق شمالی و هم در مناطق جنوبی موجب كاهش بروز جنین های دچار ناهنجاری شده بود.لازم به ذکر است اگر مادران کشور ما در دوران بارداری به مراکز بهداشتی _ درمانی مراجعهٔ منظم داشته باشند و تحت مراقبت قرار گیرند مکمل های غذایی و توصیه های مناسب به آنان ارائه میگردد.

گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم