نماز اهل تشیع کامل تر است یا نماز اهل سنت؟
تفاوت بین نماز شیعه و سنی در چیست؟
دلگرم : در رابطه با اختلاف شیعه و اهل سنت در مورد وضو، نماز و سجده بر مهر توجهتان را به مطالب زیر جلب می نماییم:
مشترکات و تفاوت های بین نماز شیعه و سنی
در ابتدا ذکر یک مطلب به عنوان مقدمه و به صورت کلی لازم است : به اعتقاد شیعه امامیه , هیچ کس جز نبی اکرم (ص ) حق تشریع , تفسیر و تبیین احکام الهی را ندارد. پیامبر اکرم (ص ) از طریق اتصال به منبع غیب , از احکام الهی مطلع می شدند و مأمور به تبلیغ این احکام بودند.
پس از پیامبر اسلام طبق نص و تصریح ایشان , ائمه برای تبیین احکام الهی (و نه تشریع آن) منصوب شده اند.
از جمله طبق حدیث مورد اتفاق جمیع فرق مسلمین :
«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله
و عترتی ما ان تمسکتم بها لن تضلوا ابدا
دو شیء گرانبها میان شما باقی می گذارم : کتاب خدا و اهل بیتم , مادامی که به این دو چنگ بزنید گمراه نخواهید شد. منشأ پیدایش برخی تفاوت ها در کیفیت نماز و وضو، به دو عامل اساسی برمی گردد:
- دور شدن از عصر حضور پیامبر اکرم (ص ) و پیدایش سؤالات جدید: با رحلت رسول اسلام , دوران دسترسی به کسی که مبین حکم الهی بود به سر رسید. با گذشت زمان و دور شدن از عصر نبی اکرم و پیدایش مسائل و سؤالات جدیدی در زمینه های مختلف (از جمله در زمینه مسائل مربوط به نماز و وضو) اهل سنت – که راه دسترسی به بیانگر حکم الهی را بسته می دیدند .
- تغییرات و تشریعاتی که از سوی خلفا, پس از رحلت رسول اکرم (ص ) صورت گرفت – مانند مسأله تکتف (دست بسته نماز خواندن ), عموما از زمان حضرت عمر(ع) خلیفه دوم مرسوم شد. به عنوان نمونه وقتی اسیران فارس را نزد وی آوردند, آنان مقابل حضرت عمر (ع)دست بسته ایستادند.
نماز اهل سنت | تفاوت وضو و نماز اهل سنت و شیعه
وی علت این عمر را جویا شد, گفتند ما مقابل امیران و بزرگان خود به جهت احترام این گونه می ایستیم .حضرت عمر(ع) از این نحوه اظهار ادب خوشش آمد و گفت خوب است ما هم در مقابل خداوند در نماز این گونه بایستیم.
در مسأله وضو آمده است که وضوی همه ی مسلمانان تا خلافت حضرت عثمان(ع) صورت واحدی داشته این مسأله با آیه قرآن نیز تطبیق دارد که می فرماید: وامسحوا برؤوسکم و ارجلکم
در این آیه خداوند امر به شستن پاها نموده است علت گرفتن وضوبه این گونه این بود که حضرت عثمان(ع) در اواسط دوران خلافت خود نسبت به چگونگی وضوی پیامبر گرفتار تردید شد, او سپس وضوی پیامبر را به شکلی که اکنون در میان اهل سنت مرسوم است اعلام نمود.
پیامبر(ص) می فرماید:
(صلّوا کما رأیتمونى اصلى)
همانطور که میبینید من نماز میخوانم، شما نیز نماز بخوانید».
آیا پیامبر شیعه و اهل سنت یکی است؟
- سؤالاتی از این قبیل که آیا نماز شیعیان کامل‌تر است یا اهل سنت یا نماز آن‌ها قبول می‌شود یا نه، آن‌ها به بهشت می‌روند یا نه و غیره در صورتی برای انسان حل می‌شود که اول به مسائل اعتقادی و اصول دین توجه شود؛ آن مسائل که روشن گردید، فروع دین که براساس اصول انجام می‌شود حل می‌گردد.
- در این رابطه سؤالاتی مطرح است از جمله این که تشیع و تسنن چیست؟ چگونه پدید آمده‌اند؟ کدام یک کامل‌تر است؟ که طبیعتاً مباحثی بسیار طولانی از جهت مفهوم شناختی، تاریخی و کلامی می‌طلبد.
طبیعتاً و قطعاً بحث مستوفا در این زمینه، از حوصله این نوشتار خارج است. از اینرو به ناچار به طور فشرده نکاتی را به آگاهی می‌رساند.
قبل از هر چیز باید این نکته را یادآور شد که آنچه مهم است این که به طور واقع بینانه، باید به منابع و ادله طرفین نگریست و منصفانه و بدون تعصب، در آن داوری کرد.
البته همانطور که می‌دانید، مستندات و مطالب علمای شیعه، معمولاً در متون معتبر اهل تسنن نیز وجود دارد و اگر آنان به درستی و با کنار زدن حجاب تعصب در آن‌ها بنگرند، مطالب بسیاری برایشان روشن خواهد شد.
بررسی مفهوم شناختی و تاریخی در اهل سنت و شیعه
- «تسنن» نیز در لغت به معنای «سنت گروی» است.
- کلمه «تشیع» در لغت به معنای «پیروی» است و «شیعه»؛ یعنی، «پیرو».
اگر صرفاً به معنای لغوی تسنن و تشیع، نظر افکنیم و بار اصطلاحی آن را در نظر نگیریم، همه اهل تسنن، شیعه‌اند و همه اهل تشیع، سنی؛ زیرا اهل تسنن نیز پیروند؛ اما پیرو چه چیز؟ و همه شیعیان، نیز اهل سنت و پیرو سنت می‌باشند، اما کدام سنت؟
این جا است که باید قدری دقیقتر شد و معنای دقیق اصطلاحی را – که حقیقت این دو گروه را می‌نمایاند و فرق آن دو را روشن می‌سازد – به دست آورد.
ناآگاهی از حقیقت این دو مفهوم، موجب خلط و مغالطه بسیاری شده است، تا آن جا که برخی خیال می‌کنند “تسنن”؛ یعنی، پیروی از سنت پیامبر(ص) و “تشیع”؛ یعنی پیروی از ائمه اهل بیت(ع) اما آیا به راستی این معنا درست است؟ و اگر درست نیست حقیقت مسأله چیست.
در جواب این پرسش گفتنی است که:
- معنای واقعی «تسننـ» و آنچه اهل سنت به آن معتقداند، مجموع سنت و میراث گفتاری و کرداری «پیامبر و خلفای راشدین» است.
- حامد الگار (یکی از اسلام شناسان برجسته اهل سنت و استاد دانشگاه برکلی آمریکا) روی این مسأله انگشت نهاده و پس از اشاره به قرآن مجید و سنت پیامبر(ص) می‌گوید: « … و برای ما سنی‌ها، تمام میراث خلفای راشدین [هست و ما] با استفاده از این همه منابع اصیل، می‌توانیم همه مشکلاتمان را حل کنیم»
اکنون این سؤال پدید می‌آید که:
- اولاً، به چه دلیل میراث و سنت خلفا در کنار سنت پیامبر و جزو مصادر تشریع قرار گرفته و معتبر شمرده شده است؟
- ثانیاً، اگر تعارض بین سنت پیامبر و سنت و سیره خلفا پدید آید، کدامیک مقدم است؟ با کمال تأسف می‌بینیم که الگار و دیگران، به صراحت می‌گویند که «تمام میراث خلفای راشدین».
- بنابراین اگر در موردی روش یکی از خلفا، بر خلاف سنت پیامبر(ص) بود، بر اساس دیدگاه فوق، سنت خلفا مقدم شمرده می‌شود و نمی‌توان آن را کنار گذاشت.
- همچنین با کمال تأسف می‌بینیم که میزان پایبندی برادران اهل سنت به سنت خلفا، خیلی جدیتر از پیروی از سیره پیامبر(ص) است.
- از همین رو اجتهادات خلیفه را در مقابل نصوص معتبر، مقدم می‌انگارند؛ در حالی که اجتهاد در مقابل نص جایز نیست!!
مرحوم علامه سید شرف الدین در کتاب «النص و الاجتهاد»، هفتاد مورد از مواردی را که خلیفه دوم بر خلاف نص قطعی و سیره و سنت پیامبر(ص) دست به اجتهاد زده است برمی‌شمرد و با کمال تأسف برادران اهل سنت، در این موارد سنت خلیفه را بر سنت پیامبر(ص) مقدم داشته و به آن عمل می‌کنند؟! از همین رو می‌توان تسنن را «مکتب خلفا» نامید.
تشیع کامل تر است یا تسنن؟
«تشیع» پیروی از حقیقت اسلام ناب است، که از قرآن و سنت پیامبر(ص) به دست می‌آید و این پیروی پس از رحلت پیامبر(ص)، در پیروی از امام علی بن ابیطالب(ع) و سپس دیگر ائمه معصومین(ع) تجلی می‌یابد و چون شیعه پس از پیامبر اکرم(ص) از پیروی مکتب خلفا دست برداشته و به پیروی از حضرت علی(ع) و ائمه اهل بیت(ع) پیوسته است، او را «شیعه علی(ع)» یا «شیعه اهل بیت(ع)» می‌نامند.
در این جا توجه به چند نکته لازم است:
- اولاً، کلمه «شیعه» را برای اولین بار و به کرات، خود پیامبر اکرم(ص) در مورد پیروان حضرت علی(ع) به کار برده‌اند و آنان را در این باره ستوده‌اند؛ تا آن جا که خطاب به حضرت علی(ع) می‌فرمودند: “انت و شیعتک علی منابر من نور؛ [ای علی] تو و پیروانت [البته مقصود پیرو و شیعه حقیقی است] بر منبرهای نور قرار دارید و…
- ثانیاً، پیروی از اهل بیت(ع) به دستور خود پیامبر(ص) و مبتنی بر وصایای مکرر آن حضرت بوده و در واقع پیروی از سنت خود رسول اکرم(ص) است. بنابراین تشیع؛ یعنی، تسنن حقیقی و ناب. در همین رابطه دکتر تیجانی سماوی کتابی نگاشته است به نام “الشیعة هم اهل السنة” که به فارسی به نام “اهل سنت واقعی کیست” ترجمه شده است.
- ثالثاً، پیروی از اهل بیت(ع) تا آن جا است که با قرآن و سنت قطعیه پیامبر(ص) مطابقت داشته باشد. از اینرو هیچ یک از ائمه(ع) به چیزی بر خلاف قرآن و سنت پیامبر(ص) دستور نداده‌اند و خود آنان فرموده‌اند: «اگر چیزی بر خلاف آن‌ها از ما نقل شد به دیوار بزنید و بدانید که ما آن را نگفته‌ایم». حال خود قضاوت کنید که کدامیک از این دو مکتب، اصیل‌تر است.
از آنچه گذشت علاوه بر جنبه مفهومی، مسأله تاریخی و چگونگی پیدایش تشیع و تسنن نیز روشن شد.
به عبارت دیگر تشیع و تداوم پیروی راه پیامبر(ص) در راه اهل بیت(ع) خلاصه می‌شود و این مسأله در سخنان خود پیامبر اکرم(ص) ریشه دارد. از اینرو پس از رحلت آن حضرت، مسلمانان به دو گروه تقسیم شدند:
- پیروان مکتب خلفا (اهل تسنن)،
- پیروان اهل‌بیت(ع) بنا به دستور پیامبر اکرم(ص) (تشیع).
کدام یک کامل‌تر است؟
- بهتر است پاسخ این سؤال را از قرآن بشنویم. قرآن مجید می‌فرماید: «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دنیا؛ امروز دین را برای شما کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم (به حد نهایی آن رساندم) و راضی شدم که اسلام دین شما باشد»
- آیه یاد شده در روز غدیر خم و پس از معرفی حضرت علی(ع) به عنوان جانشین پیامبر(ص) نازل گردید و معنای آن این است که تا پیش از اعلام ولایت امیرالمؤمنین(ع) – که بهترین استمرار دهنده راه پیامبر(ص) است – دین ناقص بود و نعمت خدا تمام نگشته و هنوز رضایت خاطر الهی فراهم نشده بود.
- افزون بر آن، این همه میراث عظیم علمی در باب معارف، فقه و دیگر مسائل اسلامی – که از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به یادگار مانده و اقیانوس بیکران از دانش و معرفت را در اختیار بشر قرار می‌دهد – قابل مقایسه با فرهنگ دیگر مذاهب اسلامی نیست.
- از امام علی(ع) فقط در مدت پنج سال خلافت با آن همه دشواری‌ها، کتاب عظیمی مانند «نهج البلاغه» پدید آمد که نه تنها جهان اسلام را متحیر و شگفت‌زده ساخته است؛ بلکه برای تمام بشریت فوق‌العاده زیبا و شگفت‌انگیز است.
- آری شیعه مفتخر به پیروی از امامی است که همه جهانیان، او را می‌ستایند و هر کجا سخن از علم، عرفان، زهد، شجاعت، عدالت، آزادگی، رادمردی و … است، نام مبارکش چون خورشید می‌درخشد و بسیاری از مسیحیان چون جرداق، زیدان، شکیب ارسلان، کتانی، ولتر و … شخصیت او را با برترین عبارات و واژهها می‌ستایند.
- اما جای این پرسش هست که در برابر نهج البلاغه امام علی(ع)، خلفا کدامین میراث علمی را به یادگار نهاده‌اند؟ و اگر آنان چیزی در این زمینه دارند، چیست و کجا است؟
- ثواب و عقاب بر حسب علم و جهل مکلف است. اگر کسی با آگاهی از حقیقت باز خلاف آن را نجام داد مثل علمای تسنن و کسانی که به حقیقت اسلام و ولایت علم دارند؛
- ولی با این حال خلاف حقیقت عمل می‌کنند، این‌ها دچار عذاب الهی خواهند بود و اعمال‌شان باطل و بی اثر است؛ ولی کسانی که به حقیقت جهل دارند و بر واقعیت واقف نشده‌اند طبق آنچه از دین می‌دانند و علمایشان به آن‌ها گفته‌اند ثواب و عقاب می‌بینند.
بیشتر بخوانید :
آموزش خواندن نماز از دیدگاه اهل سنت و مذهب حنفی
