موارد مصرف کپسول آیرونرم و عوارض جانبی این دارو

دلایل بروز کم خونی

از مهم ترین عواملی که در مورد کم خونی باید به خاطر داشته باشید عبارتند از:

1. انواع خاصی از کم خونی ارثی هستند و شیرخواران ممکن است از زمان تولد به آن مبتلا باشند.
2. زنان در سال های باروری به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی و افزایش مطالبات جریان خون در دوران بارداری به ویژه به کم خونی فقر آهن حساس هستند.
3. افراد بزرگسال نیز ممکن است خطر ابتلا به کم خونی به دلیل رژیم غذایی نامناسب و دیگر شرایط پزشکی داشته باشند.

همینطور که انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد علل و درمان های آن ها نیز با هم متفاوت است.

کم خونی فقرآهن شایع ترین نوع کم خونی است که بسیاری از آن ها با تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل های آهن قابل درمان هستند.

بعضی از انواع کم خونی مثل کم خونی در دوران بارداری طبیعی تلقی می شوند با این حال، برخی از انواع کم خونی ممکن است مشکلات سلامتی مادام العمر به همراه داشته باشند.

علائم کم‌خونی

مهمترین علامت کم‌خونی احساس خستگی زودرس و فرسودگی است.

علائم دیگر شامل این موارد است:

• ضعف
• رنگ پریدگی غشا مخاطی و بستر ناخن و پوست
• ضربان نامنظم یا تند قلب
• کوتاهی نفس
• درد قفسهٔ سینه
• احساس سبکی در سر یا سرگیجه خفیف
• مشکلات شناختی
• بی‌حسی، کرختی یا سردی انتهای اندامها
• سردرد

ممکن است در ابتدا کم‌خونی آنقدر خفیف باشد که متوجه علائم آن نشوید.

اما شدت علائم با پیشرفت کم‌خونی افزایش می‌یابند.

بی خوابی در شب هم علائم کم‌خونی می‌باشد.

انواع کم خونی

بیش از ۴۰۰ نوع از کم خونی وجود دارد، که به سه گروه تقسیم می شوند:

1. کم خونی ناشی از خونریزی
2. کم خونی ناشی از کاهش و یا معیوب بودن سلول های قرمز خون
3. کم خونی ناشی از تخریب سلول های قرمز خون

1. کم خونی ناشی ازخونریزی

سلول های قرمز خون ممکن است به علت خونریزی کم شوند، این مسئله اغلب به آرامی و در طول یک زمان طولانی رخ می دهد، و ممکن است تشخیص داده نشود.

این نوع از خونریزی مزمن معمولا ناشی از موارد زیر است:

1. شرایط دستگاه گوارش مانند زخم، بواسیر، گاستریت (التهاب معده) و سرطان
2. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل آسپرین یا ایبوپروفن، که می تواند زخم و التهاب معده را باعث شود.
3. عادت ماهانه و زایمان در زنان، به خصوص اگر در قاعدگی بیش از حد خونریزی وجود داشته باشد.

2. کم خونی ناشی از کاهش و یا عیب در گلبول های قرمز

در این نوع کم خونی، بدن سلول های قرمز خون کمی تولید می کند یا سلول های خونی ممکن است به درستی عمل نکنند که در هر صورت می تواند به کم خونی منجر شود.

درصورت کمبود مواد معدنی و ویتامین ها نیز سلول های قرمز خون ممکن است معیوب یا کم شوند.

شرایط مرتبط با این علل کم خونی عبارتند از:

1. کم خونی داسی شکل
2. کم خونی فقر آهن
3. کمبود ویتامین
4. مغز استخوان و مشکلات سلول های بنیادی و مغز استخوان
5. بیماری های دیگری

1. کم خونی داسی شکل

یک اختلال ارثی است که به علت نقص در ژن، سلول های قرمز خون هلالی شکل می شوند و دراین حالت آنها به سرعت می شکنند.

بنابراین اکسیژن به اندام های بدن نمی رسد و باعث کم خونی می شود، علاوه بر این سلول های قرمز خون هلالی شکل ممکن است درعروق خونی کوچک گیر کرده و باعث درد شوند.

2. کم خونی ناشی از فقر آهن

به دلیل عدم وجود یون آهن در بدن رخ می دهد.

مغز استخوان به آهن و هموگلوبین نیاز دارد بدون آهن کافی، بدن نمی تواند هموگلوبین به اندازه کافی تولید کند در نتیجه کم خونی فقر آهن ایجاد می شود.

این نوع کم خونی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

1. فقر آهن در رژیم غذایی، به ویژه در نوزادان، کودکان، نوجوانان و گیاه خواران
2. در دوران بارداری و شیردهی که سبب تخریب آهن بدن یک زن می شود
3. قاعدگی
4. اهدای خون مکرر
5. تمرین های استقامتی
6. شرایط گوارشی مانند بیماری کرون و یا عمل جراحی برای برداشتن بخشی از معده یا روده کوچک
7. برخی داروها، مواد غذایی، نوشیدنی های کافئین دار

3. کم خونی در اثر کمبود ویتامین

کمبود ویتامین B۱۲ که ویتامین مورد نیاز برای ساخت سلولهای قرمز خون است.

شرایط منجر به کم خونی ناشی از کمبود ویتامین عبارتند از:

1. کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ و یا فولات یا هردو
2. کم خونی خطرناک ناشی از جذب کم ویتامین B۱۲ و شرایطی مانند بیماری کرون، عفونت انگلی روده، عمل جراحی برای برداشتن بخشی از معده یا روده یا عفونت با HIV
3. کمبود مواد غذایی: خوردن کم گوشت و یا نخوردن آن باعث کمبود ویتامین B۱۲ می شود، در حالی که بیش ازحد پختن سبزیجات ممکن است به کمبود فولات منجر شود.
4. سایر علل کمبود ویتامین: بارداری، برخی از داروها، سوء مصرف الکل، بیماری های روده ای مانند اسپروی تروپیکال و بیماری سلیاک

دراوایل دوران بارداری، فولیک اسید کافی می تواند به جلوگیری از نقص در لوله عصبی (مانند اسپینا بیفیدا) جنین کمک کند.

4. مشکلات سلول های بنیادی و مغز استخوان

مغز استخوان و مشکلات سلول های بنیادی ممکن است مانع از تولید به اندازه و کافی سلول های قرمز خون در بدن شود.

برخی از سلول های بنیادی در مغز استخوان سلول های قرمز خون تولید می کنند.

اگر سلول های بنیادی سرطانی شوند در نتیجه آن سلول ها ی ناقص تولید می شوند و ممکن است منجر به کم خونی شود.

مشکلات کم خونی ناشی از مغز استخوان یا سلول های بنیادی عبارتند از:

• آنمی آپلاستیک هنگامی رخ می دهد که کاهش قابل توجهی در تعداد سلول های بنیادی یا عدم وجود این سلول ها به وجود آید. ممکن است آنمی آپلاستیک ارثی باشد، می تواند بدون علت مشخص رخ دهد، و یا می تواند توسط داروها، شیمی درمانی، یا عفونت بوجود آمده از یک زخم باشد.
• تالاسمی که در آن سلول های قرمز رشد کافی نمی کنند. تالاسمی یک بیماری ارثی است، این بیماری می تواند از کم تا تهدید کننده حیات، محدوده شدت داشته باشد، شدید ترین شکل آن آنمی کولی نامیده می شود.
• قرار گرفتن در معرض سرب به مغز استخوان آسیب زده و در نتیجه تولید سلول های قرمز خون کمتر می شود. برای مثال مسمومیت با سرب در بزرگسالان از قرار گرفتن در معرض آن در محیط کار و در کودکان به علت مصرف چیپس ها و تنقلات با رنگ خوراکی رخ می دهد. همچنین ظروف لعابی می توانند مواد غذایی و مایعات را آلوده به سرب کنند.

5. کم خونی به علت دیگر بیماری ها

معمولا زمانی رخ می دهد که سطح هورمون های مسئول تولید سلول های قرمز خون بسیار کم شود.

شرایطی که باعث این نوع کم خونی اند عبارتند از:

1. بیماری پیشرفته کلیه
2. کم کاری تیروئید
3. سایر بیماری های مزمن، مانند سرطان، عفونت، بیماری لوپوس، دیابت و آرتریت روماتوئید
4. کهولت سن

3. کم خونی ناشی از تخریب سلول های قرمز خون

هنگامی که سلول های قرمز خون شکننده هستند نمی تواند فشار معمول از سیستم گردش خون را تحمل کنند.

آنها ممکن است قبل از موعد مقرر پاره شوند، کم خونی همولیتیک نتیجه ی این وضعیت است.

کم خونی همولیتیک می تواند در زمان تولد و یا بعد از آن بوجود آید، گاهی اوقات بدون علت شناخته شده وجود دارد.

علل شناخته شده از کم خونی همولیتیک ممکن است شامل:

• شرایط ارثی مانند کم خونی سلول داسی شکل و تالاسمی
• عوامل استرس زا مانند عفونت، مواد مخدر، سم مار یا عنکبوت، غذاهای خاص
• مواد سمی ناشی از بیماری های کبدی و کلیوی
• حمله نامناسب توسط سیستم ایمنی بدن به نام بیماری همولیتیک که در جنین یک زن باردار رخ می دهد.
• پیوند عروقی، دریچه مصنوعی قلب، تومورها، سوختگی های شدید، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، فشار خون بالا، اختلال در لختگی خون
• در موارد نادر، بزرگ شدن طحال می تواند سلول های قرمز خون را به دام انداخته و آنها را قبل از زمانی که وارد گردش خون شوند نابود کند.

درمان کم خونی

• مصرف غذاهای حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، میوه های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و یا غله های حاوی آهن غنی شده
• مصرف مواد خوارکی که جنب آهن را در بدن افزایش می دهد: مانند آب پرتغال، توت فرنگی، کلم و یا سایر میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین c
• خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده های غذایی چرا که این نوشیدنی ها جذب آهن در بدن را دشوار می کند.
• کلسیم جذب آهن را مشکل می کند لذا برای به کار گرفتن بهترین روش برای مصرف کلسیم به میزان مناسب و کافی با پزشک متخصص باید مشورت کرد.
• مشاوره با پزشک برای خوردن قرص های مکمل آهن
• کودکان نوپا و زنان باردار باید به طور دوره ای آزمایش کم خونی بدهند و در صورت فقر آهن حتما باید با مشورت پزشک از مکمل های آهن استفاده کند که نحوه درمان مشکل آنها بر عهده پزشک است.

همچنین بخوانید:

کم خونی ودرمان آن/علائم کم خونی

10 غذای مناسب جهت درمان کم خونی

درمان کم خونی در زمان بارداری