موارد مصرف و عوارض قرص سیپروهپتادین

معرفی قرص سیپروهپتادین (Cyproheptadin)

سیپروهپتادین نوعی آنتی‌هیستامین است که برای چاقی نیز استفاده می‌شود. سرگیجه، خواب آلودگی و یبوست از عوارض قرص سیپروهپتادین است.

سیپروهپتادین به گروهی از داروها تعلق دارد که نسل اول آنتی‌هیستامین نامیده می‌شوند. این دارو مانع آزادسازی هیستامین می‌شود، هیستامین یک ماده شیمیایی در بدن است که واکنش‌های حساسیتی مثل آبریزش بینی، اشک چشم، عطسه و خارش را ایجاد می‌کند. این دارو برای تسکین علایم حساسیت مثل تب یونجه و برخی از حساسیت‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد مصرف سیپروهپتادین

• درمان علایم حساسیت‌ها
• خارش
• کهیر در اثر سرما
• التهاب حساسیتی ملتحمه
• افزایش اشتها
• سردردهای خوشه‌ای عروقی

مکانیسم اثر و فارماکوکینتیک سیپروهپتادین

این دارو به خوبی از دستگاه‌ گوارش جذب می‌گردد. اثر آن ۶۰–۱۵ دقیقه پس از مصرف خوراکی ظاهر می‌گردد. دفع آن کلیوی و اغلب به صورت متابولیت طی ۲۴ ساعت صورت می‌گیرد.

• جذب: از دستگاه گوارش به خوبی جذب میشود. اوج اثر آن طی 9-6 ساعت حاصل می شود.
• پخش: مشخص نیست.
• متابولیسم: به نظر می‌ رسد تقریباً به طور کامل در کبد متابولیزه می‌ شود.
• دفع: متابولیت‌های سیپروهپتادین به طور عمده از طریق ادرار دفع می‌ شوند. داروی تغییر نیافته در ادرار ترشح نمی‌ شود. مقدار کمی از سیپروهپتادین به طور تغییر نیافته و متابولیت آن از طریق مدفوع دفع می‌ شود.

‎پیش از شروع مصرف سیپروهپتارین

• در صورت بارداری یا قصد بارداری و شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت سابقه یا ابتلا به هرگونه اختلال کبدی یا کلیوی اختلال در دفع ادرار و مشکل پروستات، صرع و بیماری خونی پزشک خود را در جریان قرار دهید.
• در صورتی که مبتلا به بیماری چشمی گلوکوم (افزایش فشار چشمی) می باشید، پزشک خود را مطلع نمایید.
• ‎در صورتی که سابقه ی زخم معده یا انسداد روده دارید پیش از شروع مصرف این دارو حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• لیست کاملی از دارو های معرف (حتی داروهای بدون نسخه و گیاهی) خود را در اختیار داروساز خود قرار دهید تا از بروز تداخلات نا خواسته ی دارویی جلوگیری نمایید.
• در صورت سابقه ی حساسیت به این دارو یا سایر داروهای ضد حساسیت، به پزشک خود اطلاع دهید

‎نحوه صحیح مصرف سیپروهپتارین

1. دارو را خصوصا برای کودکان طبق دستور توصیه شده توسط پزشک یا داروساز مصرف نمایید.
2. ‎با این حال نحوه ی صحیح مصرف را با توجه به شرایط و سن فرد، از داروساز یا پزشک خود بپرسید.
3. ‎این دارو با غذا تداخلی ندارد و می توانید آن را در هر زمانی با یک لیوان آب مصرف نمایید.
4. ‎در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، نوبت فراموش شده را نیازی نیست مصرف کنید و نوبت بعدی را در زمان خودش مصرف نمایید و از دو برابر کردن مقدار مصرف در یک نوبت بپرهیزید.
5. می توانید مصرف دارو را زمانی که علائم حساسیت برطرف گردید، قطع نمایید.

موارد و مقدار مصرف سیپروهپتادین

درمان نشانه‌های آلرژی، خارش، کهیر سرما، التهاب آلرژیک ملتحمه، محرک اشتها 1، سردردهای خوشه‌ای عروقی.

• بزرگسالان: مقدار 4 میلی گرم 4-3 بار در روز مصرف می‌ شود. حداکثر مقدار مصرف mg/kg/day 5/0 است.
• کودکان 14-7 ساله: مقدار 4 میلی گرم 3-2 بار در روز مصرف می‌ شود. حداکثر مقدار مصرف mg/day 16 است.
• کودکان 6-2 ساله: مقدار 2 میلی گرم 3-2 بار در روز مصرف می‌ شود. حداکثر مقدار مصرف mg/day 12 است.

همچنین این دارو به طور تجربی برای تحریک اشتها و افزایش وزن بدن در کودکان استفاده شده است.

اثر سیپروهپتادین بر آزمایشهای تشخیصی

مصرف سیپروهپتادین باید 4 روز قبل از انجام آزمونهای پوستی قطع شود. ضد هیستامینها می‌ توانند باعث جلوگیری، کاهش و یا پوشیده ماندن پاسخ مثبت در نتایج آزمونهای پوستی شوند.

مصرف سیپروهپتادین در دوران بارداری و شیردهی

گروه B ، برای دارو های گروه B در دوران بارداری مطالعات در حیوانات خطری را برای جنین نشان نداده است ولی مطالعات کافی در زنان حامله وجود ندارد؛ یا مطالعات در حیوانات بیانگر ایجاد عارضه جانبی در جنین بوده است ولی مطالعات کافی در زنان حامله خطری را برای جنین در سه ماهه اول بارداری نشان نداده است و شواهدی از خطر در مورد مصرف دارو در بقیه دوران حاملگی نیز وجود ندارد.

مصرف در شیردهی: ضد هیستامینهایی مانند سیپروهپتادین نباید در دوران شیردهی مصرف شوند. بسیاری از این داروها در شیر مادر ترشح می‌ شوند و شیرخوار را در معرض تهییج پذیری غیرمعمول قرار می‌ دهند. نوزادان نارس بخصوص در معرض خطر تشنج قرار دارند.

تداخلات دارویی سیپروهپتادین

• داروهای مهار کننده مونوآمینو اکسیداز (MAO) در مصرف همراه با سیپروهپتادین ممکن است باعث ایجاد توهم شوند.
• مصرف همزمان با الکل و سایر داروهای مضعف CNS مانند باربیتوراتها ، آرامبخش‌ها، داروهای خواب آور و یا داروهای ضد اضطراب، موجب بروز اثرات تجمعی تسکین بخش می‌ شود.

ملاحظات اختصاصی سیپروهپتادین

• سیپروهپتادین می‌ تواند موجب افزایش وزن بدن شود.
• در بعضی از بیماران اثر تسکین بخش دارو طی 4-3 روز از بین می‌ رود.
• مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده به اثرات تسکین بخش این دارو حساس تر هستند. این بیماران باید به آهستگی و به تدریج تغییر وضیت بدهند. بیماران سالخورده ممکن است با سهولت بیشتری از افراد جوان دچار سرگیجه یا کمی فشار خون شوند.
• مصرف در کودکان: تحریک (آشفتگی، اغتشاش شعور، لرزش و توهمات) در کودکان شایع تر است و ممکن است کاهش مقدار مصرف ضروری باشد. مصرف سیپروهپتادین در نوزادان و شیرخواران نارس توصیه نمی‌ شود. بی خطری و اثر دارو در کودکان زیر 2 سال تایید نشده است.

عوارض جانبی سیپروهپتادین

• اعصاب مرکزی: تحریک ، خواب آلودگی، سردرد، کسالت، تهییج، تحریک اشتها، آشفتگی، اغتشاش شعور، توهمات بینایی، آتاکسی، لرزش و اختلال در هماهنگی.
• قلبی ـ عروقی: کمی فشار خون، طپش سریع قلب ، تاکیکاردی.
• پوست: کهیر، حساسیت به نور.
• گوش، حلق، بینی و چشم: خشکی بینی و گلو ، تاری دید، وزوز گوش.
• دستگاه گوارش: خشکی دهان، یبوست، یرقان.
• ادراری-تناسلی: احتباس و تکرر ادرار.
• خون: کم خونی همولیتیک ، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، تحریک اشتها و آگرانولوسیتوز.
• متابولیک: افزایش وزن بدن.

مسمومیت با سیپروهپتادین و درمان آن

تظاهرات بالینی: تضعیف CNS (کاهش هوشیاری ، آپنه و کلاپس قلبی- عروقی) و یا تحریک آن (بی خوابی، توهمات، لرزش یا تشنج)، نشانه‌های ضد کولینرژیک مانند خشکی دهان، برافروختگی پوست، مردمک ثابت و گشاد و نشانه‌های گوارشی به خصوص در کودکان شایع است.

درمان: عبارت است از واداشتن بیمار به استفراغ با شربت ایپکا( در بیمار هوشیار) و به دنبال آن مصرف ذغال فعال برای کاهش جذب دارو. در صورت هوشیار نبودن بیمار و یا مؤثر نبودن شربت ایپکا ، باید معده را شستشو داد. می‌ توان کاهش فشار خون را با داروهای بالا برنده فشار خون درمان و تشنج را با فنیتوئین یا دیازپام کنترل کرد. از مصرف داروهای محرک باید خودداری کرد.

توصیه های داروی سیپروهپتادین

1. در صورتی که از دارو های خواب آور یا آرام بخش استفاده می نمایید مصرف این دارو می تواند عوارض خواب آلودگی و گیجی را تشدید نماید.
2. در صورتی مصرف دارو های ضد افسردگی مانند ایزوکربوکسازید، فنلزین یا ترانیل سیپرومین یا دارو های ضد پارکینسون مانند سلژیلین و راساژیلین در ۱۴ روز اخیر از مصرف سیپروهپتارین خودداری نمایید زیرا مصرف این دارو حداقل تا ۱۴ روز پس از قطع دارو های نام برده ممنوع می باشد و در صورت مصرف ممکن است فشار خون در حد خطرناکی افزایش یابد.
3. در صورتی که تمایل دارید از این دارو جهت افزایش اشتها در کودکان استفاده کنید باید توجه داشته باشید که بد اشتهایی و کم وزنی در کودکان علل متفاوتی که باید توسط متخصص بررسی گردد. لذا مصرف خودسرانه ی این دارو برای این مورد توصیه نمی شود. همچنین در صورتی که رشد کودک از لحاظ قد و وزن بر روی منحنی های سنجش رشد که توسط پزشک بررسی می گردد در محدوده ی طبیعی باشد، نیاز به افزایش اشتها و وزن نمی باشد.

نکاتی که در ارتباط با مصرف قرص سیپروهپتادین باید بدانید

1. با مصرف سیپروهپتادین احتمال افزایش وزن وجود دارد.
2. در صورت بروز خواب‌آلودگی از انجام کارهایی که نیاز به تمرکز حواس دارند، خودداری کنید.
3. بیماران سالخورده به اثرات تسکین‌بخش این دارو حساس‌تر هستند. این بیماران باید به آهستگی و به تدریج تغییر وضیت بدهند. همچنین بیماران سالخورده ممکن است با سهولت بیشتری از افراد جوان دچار سرگیجه یا کمی فشار خون شوند.
4. انتظار نمی‌رود که آیا این دارو برای جنین شما مضر باشد اما اگر شما باردار هستید یا قصد بچه‌دار شدن دارید پزشک خود را در رابطه با مصرف این دارو در جریان بگذارید.
5. ممکن است هر دارویی توسط سیپروهپتادین تحت تاثیر قرار گیرد. قبل از استفاده از این دارو، دکتر خود را در مورد تمام نسخه‌ها و داروهایی که استفاده می‌کنید در جریان بگذارید.
6. اگر شما به برخی از داروها، غذاها یا سایر مواد آلرژی دارید درباره مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.

اقدامات پرستاری حین مصرف سیپروهپتادین

• واکنش‌های ناخواسته را برای بیمار توضیح دهید.
• به بیمار بگویید برای کاهش ناراحتی گوارشی دارو را به همراه غذا یا شیر مصرف کند.
• در مورد احتمال بروز تحمل به دارو به بیمار توضیح دهید.
• از این دارو به عنوان محرک اشتها در کودکان بصورت تجربی استفاده شده است. در برخی اثر تسکینی دارو طی ۴- ۳ روز برطرف می‌شود.
• ۴ روز قبل از آزمایشات تشخیصی پوستی مصرف دارو را متوقف کنید.
• این دارو در کودکان زیر ۲ سال نباید مصرف شود. احتمال اختلال تنفسی و سیستم اسکلتی وجود دارد.
• سیپروهپتادین در نوزادان و شیرخواران نارس توصیه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با داروی ضد حساسیت پزودوافدرین

آشنایی با موارد مصرف و عوارض داروی ضد حساسیت اولوپاتادین

موارد مصرف و عوارض داروی ضد حساسیت دسلوراتادین

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم