موارد مصرف قرص متوکلوپرامید و عوارض جانبی این دارو

داروی متوکلوپرامید چیست و در چه مواردی مصرف می شود؟

متوکلوپرامید یا متوکلوپراماید در درمان تهوع و استفراغ به هردلیلی ازجمله جراحی یا شیمی درمانی، برگشت محتویات معده به مری، آهسته بودن تخلیه معده، جلوگیری از پنومونی ناشی از آسپیراسیون، سردرد عروقی، سکسکه مقاوم و فلج معده دیابتیک مصرف می‌شود.

متوکلوپرامید چیست؟

متوکلوپرامید برای از بین بردن تهوع و استفراغ (مثلا به دنبال درمان با داروهای ضدسرطان)، احساس پری یا سنگینی معده، سوزش سر دل و برگشت محتویات معده به مری استفاده می شود. به علاوه این دارو در بیماران دچار تاخیر در تخلیه معده (مثل فلج معده در بیماران دیابتی) و نیز در درمان سکسکه بکار می رود. متوکلوپرامید به صورت قرص، قطره و شکل تزریقی تولید می شود.

موارد و مقدار مصرف متوکلوپرامید

الف) جلوگیری یا کاهش تهوع و استفراغ ناشی از مصرف سیس پلاتین و سایر داروهای شیمی درمانی.

بزرگسالان:مقدار mg/kg 2 ، 30 دقیقه قبل از شروع شیمی درمانی تزریق وریدی می شود.
به دنبال آن دو دوز دیگر mg/kg 2 وریدی هر 2 ساعت. اگر استفراغ کنترل نشد دوزهای mg/kg 2 وریدی می تواند هر 3 ساعت به عنوان سومین دوز اضافه تزریق شود. چنانچه استفراغ پس از سه دوز اولیه متوقف شود، دوزاژ به صورت mg/kg 1 وریدی برای سه روز دیگر به فاصله هر 3 ساعت تزریق می شود.

می توان برای کنترل تهوع و استفراغ دوزاژ را تا mg/kg 75/2 به صورت انفوزیون وریدی تزریق کرد. 50 میلی گرم دیفن هیدرامین به صورت عضلانی برای کنترل عوارض اکستراپیرامیدال در این دوز نیاز می باشد. در مورد داروهای شیمی درمانی با خاصیت تهوع زایی کمتر، می توان متوکلوپرامید را با دوز mg/kg 1 وریدی هر 2 ساعت برای 3 دوز سپس mg/kg 1 هر 3 ساعت برای 3 دوز دیگر تزریق کرد.

ب) جهت تسهیل در لوله گذاری روده کوچک و کمک به آزمونهای رادیولوژیک :

بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 14 سال:مقدار 10 میلی گرم به صورت مقدار واحد، طی 2ـ1 دقیقه تزریق وریدی می شود.
کودکان 14ـ6 ساله:مقدار 5 ـ 5/2 میلی گرم در مدت 2 ـ 1 دقیقه تزریق می شود.
کودکان کوچکتر از شش سال:مقدار mg/kg 1/0 در مدت 2 ـ 1 دقیقه تزریق وریدی می شود.

پ) درمان تأخیر در تخلیه معده ناشی از فلج معده در بیماران مبتلا به دیابت :

بزرگسالان:از راه خوراکی، مقدار 10 میلی گرم 30 دقیقه قبل از غذا و هنگام خواب، به مدت 8ـ2 هفته بر اساس پاسخ بیمار، مصرف می شود یا 10 میلی گرم عضلانی یا وریدی 30 دقیقه قبل از غذا و قبل از خواب در مدت 2 دقیقه. در شروع مجدد علائم، درمان دوباره شروع می شود.

ت) درمان برگشت محتویات معده به مری :

بزرگسالان:از راه خوراکی ، مقدار 15 ـ 10 میلی گرم چهار بار در روز، بر حسب نیاز، 30 دقیقه قبل از غذا و خواب برای مدت 12 هفته. بیماران مسن در هر روز احتیاج به mg 5 دارو دارند.

طریقه مصرف متوکلوپرامید

شکل خوراکی دارو 3 تا 4 بار در شبانه روز و در فواصل زمانی منظم تجویز می شود. هرچند بر اساس نوع بیماری شما، پزشک ممکن است مقدار متفاوتی از دارو را تجویز کند. دستورات روی بسته دارو را به دقت مطالعه کنید و آن را دقیقا مطابق دستور پزشک خود مصرف و از تغییر خودسرانه دوز دارو جدا پرهیز کنید.

موارد منع مصرف متوکلوپرامید

متوکلوپرامید نباید در بیماران دچار صرع، خونریزی دستگاه گوارش، انسداد روده، پارگی روده یا معده و فئوکروموسیتوما (نوعی تومور غده فوق کلیوی) استفاده شود.اصولا قرص و قطره حدود نیم ساعت قبل از غذا تجویز می شوند.

پیش از مصرف متوکلوپرامید

• در افراد زیر 20 سال و بالای 65 سال متوکلوپرامید باید با احتیاط بیشتری مصرف شود . چون در این سنین احتمال بروز عوارض ناخواسته بیشتر می باشد .
• ‎در صورت بارداری ،اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت سابقه حساسیت دارویی ( خصوصا به آنتی بیوتیک هایی مانند سیپرو فلوکساسین لووفلوکساسین افلوکساسین ،داروهای آرام بخش و داروهای تضعیف کننده ی اعصاب) به پزشک خود اطلاع دهید .
• در صورتی که مبتلا به آسم یا آلرژی (حساسیت به دارو ، غذا و…) می باشید ، پزشک خود را مطلع نمایید .
• در صورت سابقه ی ضربان نامنظم قلب ، مشکل گوارشی ( مانند سابقه ی زخم و خونریزی گوارشی ) ، مشکلات کبدی یا کلیوی ، صرع، پارکینسون، تومور در غدد فوق کلیوی ، مشکلات خونی به پزشک خود اطلاع دهید .
• از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.

مصرف قرص متوکلوپرامید در دوران بارداری و شیردهی

FDA رده بندی بارداری :گروه B

مشخص نیست که این دارو برای کودک شما مضر باشد٬ اما اگر باردار هستید یا قصد بچه دار شدن را دارید حتما در استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت نمایید.اگر شما در حین مصرف دارو٬ باردار شدید٬ هرگز به صورت سرخود مصرف این دارو را قطع نکنید و درباره قطع مصرف دارو حتما پزشک خود را در جریان قرار دهیدهنوز معلوم نیست که آیا این دارو از طریق خون به شیر مادر وارد می شود و یا می تواند به کودک شیرخوار آسیب برساند. اما اگر شما نوزاد شیرخوار دارید حتما پزشک خود را در مصرف این دارو مطلع سازید

.

مصرف قطره متوکلوپرامید در کودکان

قطره متوکلوپرامید، یکی از داروهایی است که در درمان ریفلاکس کودکان تجویز م یشود. استفاده از این دارو ممکن است سبب تغییرات فشار خون، افزایش ضربان قلب و بخصوص در کودکان و نوجوانان سبب عوارض اکستراپیرامیدال شود. همچنین بندرت می تواند سبب گیجی، خوا بآلودگی، بی قراری و اسهال شود.

در مصرف قطره متوکلوپرامید برای کودکان به این نکات توجه کنید:

• این دارو جزء داروهای بدون نسخه نیست، بنابراین حتما با دستور پزشک باید استفاده شود.
• مقدار مصرف آن به صورت یک قطره به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هر 8 ساعت است.
• قطره را نیم ساعت قبل از غذا به کودک بدهید.
• چنانچه کودک حساسیت به صورت برافروختگی صورت و انحراف چش مها داشت، باید از دادن قطره خودداری کرد.
• طبق گزارش انجمن طبی کودکان آمریکا به علت عوارض باید از مصرف قرص یا شربت پسدوافدرین یا آنتی هیستامین همراه با متوکلوپرامید خودداری کرد.

تداخلات مهم:

• مصرف همزمان با فنوتیازین ها ممنوع به علت عوارض اکستراپیرامیدال ؛
• افـزایش سـمیت لیتیـم با دادن متوکلوپرامید؛
• احتمال تداخل با داروهای سیستم عصبی شامل ضدصرع ها، ضدافسردگی ها و سمپاتومیمتیک ها؛
• از بین رفتن اثر دارو با آنالژزیک های اوپیوئیدی و آنتی موسکارینیک ها؛
• کاهش جذب دیگوکسین و افزایش جذب آسپیرین و استامینوفن ؛
• آثـار ضـد بروموکریپتین ؛
• تـاثیر بـر جذب گوارشی سایر داروهای خوراکـی ؛
• اصلاح میزان انسولین مصرفی در بیماران دیابتیک
• آزمایشگاهی :افزایش سطح پرولاکتین و آلدوسترون سرم .