موارد مصرف قرص آسیکلوویر (Aciclovir) و عوارض جانبی این دارو
موارد مصرف آسیکلوویر (Acyclovir)
آسیکلوویر در درمان پیشگیری تبخال ناشی از ویروس هرپس، مننژیت ناشی از ویروس هرپس ، پیشگیری ودرمان زونا و درمان عفونت ناشی از واریسلا (آبله مرغان) مصرف می شود.
مکانیسم اثر آسیکلوویر
آسیکلوویر ساخت DNA ویروس را مهار می کند. این عمل از طریق تبدیل آسیکلوویر به آسیکلوویر تری فسفات و تداخل با آنزیم DNA پلیمراز ویروس صورت می گیرد.
فارماکوکینتیک آسیکلوویر
جذب خوراکی آسیکلوویر حدود%15-30 است وبه مقدار وسیع در مایعات و بافت های بدن منتشر می شود. بیشترین غلظت ان در CNSحدود % 50 غلظت پلاسمایی ان است .متابولیسم ان کبدی است به طور عمده از طریق کلیه دفع می شود. جذب پوستی دارو نا چیز است .
مقدار مصرف آسیکلوویر
مصرف آسیکلوویر خوراکی در بزرگسالان
در درمان تبخال تناسلی مقدار ۲۰۰ میلی‌گرم (در بیمارانی که دچار اختلال ایمنی شدید هستند یا جذب دارو در آنها ناقص است تا ۴۰۰ میلی‌گرم) ۵ بار در روز و به مدت ۱۰–۵ روز مصرف می‌شود. برای درمان متناوب عفونت‌های عود کننده، همین مقدار به مدت ۵ روز مصرف می‌شود. برای درمان فرونشاننده طولانی مدت عفونت عود کننده، مقدار ۴۰۰ میلی‌گرم دوبار در روز یا ۲۰۰ میلی‌گرم ۵–۳ بار در روز و به مدت حداکثر ۲ ماه مصرف می‌شود. در درمان زونا ۸۰۰ میلی‌گرم ۵ بار در روز به مدت ۱۰–۷ روز مصرف می‌شود.
مصرف آسیکلوویر در در درمان تبخال مخاطی
جلدی در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی مقدار ۴۰۰–۲۰۰ میلی‌گرم ۵ بار در روز و به مدت ۱۰روز مصرف می‌شود. در پیشگیری از این نوع عفونت مقدار ۴۰۰ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت مصرف می‌شود. در درمان آبله مرغان، ۸۰۰ میلی‌گرم ۴ بار در روز و به مدت ۵ روز مصرف می‌شود. در صورت وجود اختلال در کار کلیه مقدار مصرف باید کاهش یابد.
کودکان: در درمان و پیشگیری از تبخال برای کودکان زیر ۲ سال نصف مقدار مصرف بزرگسالان و برای کودکان با سن بیشتر از ۲ سال مقدار مصرف مانند بزرگسالان است. در کودکان۱۲–۲ سال در آبله مرغان mg/kg 20 تا حداکثر ۸۰۰ میلی‌گرم در هر بار مصرف ۴ بار در روز به مدت ۵ روز مصرف می‌شود.
مصرف آسیکلوویر تزریقی
این دارو باید به صورت انفوزیون وریدی طی یک ساعت تزریق شود. همچنین مقدار مصرفی تزریقی در بیماران چاق باید بر اساس وزن ایده‌آل بدن محاسبه شود.
مصرف آسیکلوویر در بزرگسالان
در درمان تبخال تناسلی اولیه شدید، بصورت محلول رقیق شده مقدار mg/kg5 سه بار در روز بمدت ۷–۵ روز انفوزیون وریدی می‌شود. در عفونت تبخال مخاطی – جلدی در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، مقدار mg/kg 10-5 سه بار در روز و به مدت ۱۰–۷ روز انفوزیون وریدی می‌شود.
در درمان آنسفالیت ناشی از ویروس هرپس ،mg/kg 10 سه بار در روز به مدت ۱۰ روز و در درمان زونا در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، همین مقدار به مدت ۷ روز انفوزیون وریدی می‌گردد. مقدار مصرف در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه باید تعدیل گردد. حداکثر مقدار مصرف در بزرگسالان mg/kg30 یا g/m2 5/1 است.
مصرف آسیکلوویر در کودکان
مقدار مصرف در درمان تبخال تناسلی اولیه شدید در کودکان تا ۱۲ سال، mg/m2250 سه بار در روز به مدت ۵ روز به صورت انفوزین وریدی می‌باشد.
مصرف آسیکلوویر در در درمان تبخال جلدی
مخاطی در کودکان مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، همین مقدار به مدت ۷ روز انفوزین وریدی می‌شود. در درمان آنسفالیت ناشی از ویروس هرپس mg/m2500 هر ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز انفوزین می‌شود. در درمان زونا در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی mg/m2500 سه بار در روز و به مدت ۷ روز و در عفونت تبخال منتشر در نوزادان mg/kg10 سه بار در روز و به مدت ۱۴–۱۰ روز انفوزیون وریدی می‌شود. مقدار مصرف در کودکان بالای ۱۲ سال مانند بزرگسالان است.
عوارض جانبی آسیکلوویر
اختلالات گوارشی، هپاتیت و زردی ، سردرد و سرگیجه، واکنش های حساسیت مفرط و آنافیلاکسی ، توهم، لرز، تشنج ، جنون واغما از عوارض گزارش شده این دارو هستند. فلبیت یا التهاب در محل تزریق از عوارض جانبی مهم و نسبتاً شایع آسیکلوویر تزریقی است . امکان بروز عوارض کلیوی به خصوص بعد از تزریق سریع دارو وجود دارد.
تداخلات دارویی آسیکلوویر
مصرف همزمان این دارو با سایر دارو های سمی برای کلیه خطر بروز مسمومیت کلیه را افزایش می دهد. مصرف همزمان زیدووین خوراکی با آسکلوویر تزریقی ، احتمال بروز بیحالی شدید را افزایش می دهد.
- تبخال تناسلی از راه مقاربت قابل انتقال است و مصرف آسیکلوویر مانع از انتقال نمی شود . از این رو حتی اگر بیمار علایمی نداشته باشد ، باید از مقاربت خوداری گردد.
- مصرف آسکلوویر در عفونت ساده ابله مر غان در کودکان دارای سیستم ایمنی سالم توصیه نمی شود.
- درمان با آسیکلوویر باید بلا فاصله پس از مشاهده اولین علایم عفونت تبخالی اغاز می شود .
- شکل تزریقی دارو باید به صورت انفوزیون وریدی مصرف شود. داروحداقل بایدطی یک ساعت انفوزیون شود .
- از تزریق عضلانی و زیر جلدی شکل تزریقی باید خوداری شود .
- هنگام مصرف دارو ، جهت جلو گیری از بروز عوارض کلیوی ، باید به مقدار کافی مایعات مصرف شود.
- ناحیه ضایعه دیده باید به صورت خشک وتمیز نگهداری شده و برای جلو گیری ازآلوده کردن سایر نقاط بدن یا انتقال عفونت به دیگران ، هنگام مصرف کرم دارو باید از دستکش پلاستیکی استفاده گردد.
هشدار ها آسیکلوویر
در صورت وجود هیدراتاسیون ،اختلال کار کلیه یا اختلالات نورولوژیک باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
توصیه های دارویی آسیکلوویر
- بیمار باید بداند که Acyclovir درمان کننده هرپس تناسلی نیست و مشخص نیست که آیا Acyclovir از انتقال هرپس تناسلی به سایرین جلوگیری می کند یا خیر.
- از تماس جنسی با شرکای جنسی غیر آلوده در زمانی که ضایعات هرپس تناسلی و علائم بیماری وجود دارد اجتناب شود زیرا ریسک آلوده شدن شریک جنسی وجود دارد. هرپس تناسلی حتی در صورت نبود علائم هم منتقل می شود
- درمان باید در کوتاه ترین زمان ممکن بعد از پیدایش علائم آغاز شود
- دوز و طول مدت درمان توصیه شده نباید افزایش یابد
- بیمار در طول درمان با داروی سیستمیک باید آب کافی مصرف کند
- در صورت مصرف همزمان داروهای نسخه ای یا OTC به پزشک اطلاع داده شود.
- در صورت بارداری یا قصد به بارداری یا شیردهی به پزشک اطلاع داده شود.
- Acyclovir موضعی نباید برای درمان هرپس تناسلی استفاده شود و فقط جهت تبخال مصرف می شود
- قبل از استفاده از کرم موضعی محل باید تمیز و خشک باشد
- کرم موضعی برای استفاده خارجی است و نباید داخل دهان یا بینی یا پوست سالم و چشم استفاده شود
- از پوشش روی کرم استفاده نکنید
- دست ها را قبل و بعد از استفاده از کرم بشویید
- از استفاده از سایر فرآورده های موضعی مثل لوازم آرایشی، بوم لب، ضد آفتاب و سایر داروهای موضعی روی محل استفاده از کرم اجتناب کند.
دارو های هم گروه آسیکلوویر
- Valaciclovir
- Valganciclovir
- Adefovir
- Cidofovir
- Entecavir
- Famciclovir
- Ganciclovir
- Ribavirin
- Telbivudine
