معرفی داروی دوسه تاکسل و موارد مصرف آن

آشنایی با داروی دوسه تاکسل

دوسه تاکسل (Docetaxel) با نام تجاری تاکسوتر (Taxotere) یک داروی ضد سرطان می‌باشد که از رشد و گسترش سلول های سرطانی در بدن جلوگیری می‌کند. دوسه تاکسل برای درمان سرطانهای سینه، پروستات، ریه، شکم و سر/ گردن بکار می رود.

دارو به صورت ویال شیشه ای و بدون رنگ 7 میلی لیتری با پوشش سبز آلومینیومی و سرپوش پلاستیکی سبز رنگ عرضه می شود. هر جعبه محتوی یک ویال 1 میلی لیتری (20 میلی گرم دوسه تاکسل)، و یا یک ویال 4 میلی لیتری (80 میلی گرم دوسه تاکسل) می باشد.

دوسه تاکسل و موارد مصرف آن

دوسه تاکسل از خارهای نوعی درخت به دست می آید دوسه تاکسل متعلق به گروهی از داروهای ضد سرطان می باشد. این دارو برای درمان سرطان پستان، انواعی از سرطان ریه، سرطان پروستات، سرطان معده و سر و گردن به کار می رود.

• تاکسوتر برای درمان سرطان پستان پیشرفته به تنهایی یا همراه با دیگر داروهای ضد سرطان به کار رود.
• تاکسوتر برای درمان سرطان پستان در مراحل اولیه با یا بدون درگیری گره های لنفاوی می تواند همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز شود.
• برای درمان سرطان ریه، تاکسوتر به تنهایی یا همراه با دیگر داروهای ضد سرطان به کار می رود.
• برای درمان سرطان پروستات، تاکسوتر همراه با پردنیزون یا پردنیزولون به کار می رود.
• برای درمان سرطان معده متاستاتیک، تاکسوتر همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز می شود.
• برای درمان سرطان سر و گردن، تاکسوتر همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز می شود.

مکانیسم اثر دوسه تاکسل

دوسه تاکسل به توبولین آزاد متصل می‌شود و تجمع توبولین را به میکروتوبولهای ثابت توسعه می‌دهد، در حالیکه به طور همزمان جداسازی قطعاتشان را مهار می‌کند درنتیجه باعث تولید مجموعه های میکروتوبول بدون عملکرد عادی و تثبیت میکروتوبولها می‌شود که در نهایت باعث مهار روندمیتوز در سلول می شود

فارماکوکینتیک دوسه تاکسل

دوزهای داخل وریدی این دارو به سرعت در بافت های بدن توزیع می شوند. Docetaxel بیش از 95% به پروتئین های پلاسما متصل می شود و به صورت وسیع توسط سیتوکروم 450P و ایزوآنزیم CYP3A متابولیزه می گردد و عمدتاً به شکل متابولیت ها از طریق مدفوع دفع می گردد. تنها حدود 6% از دوز تجویزی از طریق ادرار دفع می گردد. نیمه عمر حذف نهایی آن حدود 11 ساعت می باشد. در اختلالات کبدی کلیرانس دارو کاهش می یابد.

مقدار و نحوه مصرف دوسه تاکسل

این دارو به طریق داخل وریدی و به صورت انفوزیون با گلوکز 5/0 یا کلرید سدیم 9/0% با غلظت حداکثر 74/0 mg/ml تجویز می شود. به طور نرمال انفوزیون بیش از یک ساعت طول می کشد. دوز مجاز این دارو در مورد سرطان پستان متعاقب شکست شیمی درمانی های قبلی 60 تا 100 mg/m هر 3 هفته یکبار می باشد (در حالتی که این دارو منفرد درمانی باشد) و در درمان ترکیبی دوز تجویزی این دارو mg/m 75 است.

دوز تجویزی در مورد سرطان ریه از نوع non- small cell ، mg/m 75 و هر 3 هفته یکبار چه در مونوتراپی و چه درمان ترکیبی متعاقب شکست شیمی درمانی های قبلی است. در مورد سرطان پروستات دوز تجویزی این دارو mg/m 75 هر 3 هفته یکبار همراه با mg5 پرد نیزون خوراکی 2 بار در روز است. مصرف پردنیزون باعث کاهش نیاز به کورتیکواستروئید می شود. شمارش منظم گلبولهای خون مورد نیاز است و در بیماران مبتلا به نوتروپنی و یا در آن هایی که دچار نوروپاتی محیطی شده اند و همچنین در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی نیاز به کاهش دوز تجویزی می باشد.

مصرف دوسه تاکسل در دوران بارداری و شیردهی

رده بندی بارداری : گروه D

این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند و یا باعث نقائصی در هنگام تولد نوزاد شود اگر شما از این دارو استفاده می کنید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید

هنوز معلوم نیست که این دارو می تواند به شیر مادر عبور کند و یا به کودک شما آسیب برساندقبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی پزشک خود را در جریان قرار دهید .

موارد منع مصرف دوسه تاکسل

• حساسیت به تاکسوتر یا هر یک از اجزای این دارو
• تعداد بسیار کم گلبول های سفید خون
• ابتلا به بیماری شدید کبدی

موارد احتیاط هنگام مصرف دوسه تاکسل

قبل از هر بار درمان با تاکسوتر، برای ارزیابی کافی بودن تعداد گلبول های سفید و عملکرد کبد، آزمایش خون انجام می شود. در صورت کاهش گلبول های سفید، ممکن است دچار تب یا عفونت شوید. در صورت ایجاد مشکلات بینایی به پزشک، داروساز یا پرستار اطلاع دهید و به خصوص در صورت تاری دید فوراً برای معاینه چشم و بینایی اقدام نمایید.

در صورت ایجاد علائم ریوی حاد یا تشدید شونده (تب، تنگی نفس یا سرفه)، فوراً به پزشک، داروساز یا پرستار اطلاع دهید. ممکن است پزشک بلافاصله درمان با دارو را متوقف کند.

برای کم کردن اثرات ناخوشایندی که ممکن است بعد از تزریق وریدی آهسته تاکسوتر ایجاد شوند، به ویژه واکنش های حساسیتی و احتباس مایع (تورم دست ها، پاها یا افزایش وزن)، توصیه می شود یک روز پیش از شروع درمان با این دارو کورتیکواستروئید خوراکی مثل دگزامتازون مصرف شود و به مدت 1 تا 2 روز پس از آن ادامه یابد. ممکن است در مدت درمان، برای حفظ تعداد سلول های خونی داروهای دیگری نیز تجویز شود.

نحوه مصرف دوسه تاکسل

• دارو توسط فرد مجرب متخصص به شما داده می شود.
• دوز دارو به قد، وزن و وضعیت عمومی شما بستگی دارد. پزشک با محاسبه سطح بدن شما (با در نظر گرفتن قد و وزنتان) دوز مورد نیاز را تعیین می کند.
• تاکسوتر به صورت تزریق آهسته وریدی در مدت یک ساعت در بیمارستان تجویز می شود.

معمولاً لازم است هر 3 هفته یک بار دارو را دریافت کنید. پزشک بر اساس آزمایشات خون، وضعیت عمومی و نحوه پاسخ به درمان، دوز و دفعات تجویز دارو را تغییر می دهد. بروز عوارض به ویژه ایجاد اسهال، زخم های دهانی، احساس گزگز و تب و نتایج آزمایشات خون خود را به پزشک اطلاع دهید تا در مورد نیاز به کاهش دوز دارو تصمیم گیری کند.

در صورت داشتن سؤالات بیشتر درباره روش مصرف دارو با پزشک، داروساز یا پرستار مشورت کنید.

عوارض جانبی احتمالی دوسه تاکسل

مانند هر دارویی مصرف تاکسوتر نیز ممکن است تعدادی عارضه جانبی در پی داشته باشد، اگرچه این عوارض در تمام افراد بروز نمی کنند. پزشک اطلاعات لازم را در مورد عوارض جانبی و خطرات و مزایای احتمالی دارو به شما خواهد داد. شایع ترین عوارض گزارش شده تاکسوتر به تنهایی عبارتند از:

• کاهش تعداد گلبول های قرمز یا سفید، ریزش مو، تهوع، استفراغ، زخم های دهانی، اسهال و خستگی.
• ممکن است در صورت تجویز تاکسوتر با سایر داروهای شیمی درمانی، عوارض جانبی آن تشدید شود.
• در زمان تزریق وریدی آهسته دارو در بیمارستان ممکن است واکنش های حساسیتی زیر ایجاد شوند:
• گرگرفتگی، واکنش های پوستی، خارش
• فشار در قفسه سینه، تنگی نفس
• تب و لرز
• درد پشت
• کاهش فشارخون
• ممکن است واکنش های شدیدتری رخ دهد.

در مدت درمان کارکنان بیمارستان وضعیت شما را به دقت تحت نظر می گیرند. ایجاد هر یک از این عوارض جانبی را فوراً به آن ها اطلاع دهید.

نحوه نگهداری دوسه تاکسل

• دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• از مصرف دارو پس از تاریخ انقضا که روی ویال و جعبه درج شده است خودداری نمایید. منظور از تاریخ انقضا آخرین روز از ماه ذکر شده می باشد.
• دارو را در دمای بالاتر از 25 درجه سانتیگراد قرار ندهید.
• برای محافظت از نور، دارو را در بسته اصلی خودش نگهداری کنید.
• از نظر میکروبشناسی، آماده سازی و ترقیق دارو باید در شرایط کنترل شده و ضدعفونی شده انجام شود.
• در صورت افزودن دارو به ظرف حاوی محلول رقیق کننده فوراً آن را مصرف کنید. در صورت عدم مصرف فوری، رعایت مدت و شرایط نگهداری دارو بر عهده مصرف کننده است و نباید بیشتر از 6 ساعت (با درنظر گرفتن 1 ساعت مدت انفوزیون) در دمای کمتر از 25 درجه باشد.
• محلول دوسه تاکسل فوق اشباع می باشد و ممکن است با گذشت زمان در آن کریستال ایجاد شود که در این صورت قابل استفاده نخواهد بود و باید دور ریخته شود.

بیشتر بخوانید:

معرفی داروی ضد سرطان وینورلبین

معرفی داروی ضد سرطان کربوپلاتین

موارد مصرف و عوارض داروی آسپارژیناز